Aydın ilinde yetiştirilen ticari çilek çeşitlerinin fiziksel, kimyasal, biyoaktif ve aroma özellikleri

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 2, 131 - 141, 18.06.2019

Ahmet Görgüç , Aslı Yıldırım Dilara Konuk Takma Edibe Seda Erten , Fatih Mehmet Yılmaz

https://doi.org/10.29050/harranziraat.466720

Cited By: 3

Öz

Aydın ili, çilek
yetiştiriciliğinde ve ihracatında ülkemizde Mersin’den sonra ikinci sıradadır.
Bu çalışma kapsamında, Aydın sınırları içerisinde yoğun şekilde yetiştiriciliği
yapılan ve en çok ihracatı gerçekleştirilen ticari çilek çeşitlerinin fiziksel,
kimyasal, biyoaktif ve aroma özellikleri belirlenmiştir. Bu kapsamda, ticari
hasat olgunluğundaki Florida fortuna,
Rubygem ve Sabrina çilek çeşitlerine toplam kuru madde, pH, toplam asitlik,
renk, C vitamini, toplam fenolik madde, toplam flavonoid, antioksidan kapasite,
HPLC ile şeker kompozisyonu ve GC-MS ile aroma kompozisyonu analizleri
gerçekleştirilmiştir. Sonuçlar incelendiğinde Rubygem çeşidinin en yüksek kuru madde içeriğine sahip olduğu; Sabrina çeşidinin ise daha asidik
karakteristiğe sahip olduğu bulgulanmıştır. Sabrina
çeşidinin koyuluk, kırmızı renk ve sarı renk yoğunluklarının diğer iki çeşide
kıyasla daha yüksek olduğu da belirlenmiştir. Biyoaktif madde içerikleri ve
antioksidan kapasite yönünden Rubygem
çeşidinin ön plana çıktığı anlaşılmaktadır. Rubygem
çeşidi çileğin daha düşük miktarda sakaroz içerdiği; toplam şekerin büyük
oranda indirgen şekerlerden (glikoz ve fruktoz) oluştuğu saptanmıştır. GC-MS
ile aroma kompozisyonu analiz sonuçlarına göre Florida Fortuna, Sabrina ve Rubygem
çeşitlerinde sırasıyla 16, 18 ve 20 adet uçucu bileşen tanımlanmış ve genel
olarak meyve kokusu veren esterlerin tüm çileklerde etken bileşen olduğu
gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fragaria x ananassa, C vitamini, Fenolik madde, Antioksidan kapasite, Çilek, Aroma bileşenleri

Physical, chemical, bioactive and aroma properties of commercial strawberry cultivars grown in Aydın province

Öz

Aydın Province
ranks second after Mersin in strawberry cultivation and exportation in Turkey.
Within the scope of this study; physical, chemical, bioactive and aroma
characteristics of commercial strawberry cultivars, which are mostly cultivated
and exported within the borders of Aydın, were determined. In this context,
total dry matter, pH, total acidity, colour, vitamin C, total phenolic
compounds, total flavonoid, antioxidant capacity, sugar composition by HPLC and
aroma composition by GC-MS analyses were performed to commercially ripe
strawberry cultivars which are Florida fortuna, Rubygem and Sabrina. The results
showed that Rubygem cultivar had the
highest dry matter content while Sabrina
cultivar was found to have more acidic characteristics. It was also determined
that the darkness, red colour and yellow colour indexes of Sabrina were higher
than the other two cultivars. In terms of bioactive compounds and antioxidant
capacity, Rubygem was observed as the
foremost cultivar. Rubygem cultivar
contains less sucrose than other strawberry cultivars; total sugar of this
cultivar was found to consist largely of reducing sugars (glucose and
fructose). According to the results of aroma composition analysis by GC-MS; 16,
18 and 20 volatile compounds were identified in Florida Fortuna, Sabrina and Rubygem
cultivars and esters that give fruit odour were found to be active aroma
components in all strawberry cultivars.

Anahtar Kelimeler

Fragaria x ananassa, Strawberry, Vitamin C, Phenolic compound, Antioxidant capacity, Aroma compounds

Kaynakça

• Aaby, K., Ekeberg, D., Skrede, G., 2007. Characterization of phenolic compounds in strawberry (fragaria x ananassa) fruits by different HPLC detectors and contribution of individual compounds to total antioxidant capacity. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 55: 4395–4406.
• Aaby, K., Skrede, G., Wrolstad, R. E., 2005. Phenolic composition and antioxidant activities in flesh and achenes of strawberries (Fragaria ananassa). Journal of Agricultural and Food Chemistry, 53 (10): 4032-4040.
• Akbulut, M., Çekiç, Ç., Ünver, A., 2006. Bazı Oktoploid ve Diploid Çileklerin Fitokimyasal Özellikleri. Antioksidan Kapasitesi ve Mineral Miktarlarının Belirlenmesi. II. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu, pp. 299-303.
• Akçay, V., 2014. Farklı azot dozlarının rubygem ve Florida Fortuna çilek çeşitlerinde verim ve meyve kalite kriterleri üzerine etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Anonim, 2017. http://www.uib.org.tr/tr/kbfile/cilek-raporu-2017. Erişim tarihi: 28.09.18.
• Anttonen, M.J., Hoppula, K.I., Nestby, R., Verheul, M.J., Karjalainen, R.O., 2006. Influence of fertilization, mulch color, early forcing, fruit order, planting date, shading, growing environment, and genotype on the contents of selected phenolics in strawberry (Fragaria x ananassa Duch.) fruits. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 54: 2614–2620.
• Atasay, A., Türemiş, N., 2008. Eğirdir (Isparta) Koşullarında Organik Çilek Yetiştiriciliğinin Uygulanabilirliği Üzerine Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 18 (3): 72-81.
• Basu, A., Nguyen, A., Betts, N.M., Lyons, T.J., 2014. Strawberry as a functional food: an evidence-based review. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 54: 790-806.
• Buendía, B., Gil, M.I., Tudela, J.A., Gady, A.L., Medina, J.J., Soria, C., López, J.M., Tomas-Barberan, F.A., 2010. HPLC-MS analysis of proanthocyanidin oligomers and other phenolics in 15 strawberry cultivars. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 58: 3916–3926.
• Grajeda-Iglesias, C., Salas, E., Barouh, N., Barea, B., Panya, A., Figueroa-Espinoza, M. C., 2016. Antioxidant activity of protocatechuates evaluated by DPPH, ORAC, and CAT methods. Food Chemistry, 194: 749-757.
• Günay, S., 2004. Çanakkale Koşullarına Uygun Çilek (Fragaria spp.) Çeşitlerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Gündüz, K., Özdemir, E., 2012. Çileklerde Meyve Kalite Özellikleri Arasındaki İlişkiler. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2 (1): 9-14.
• Hakala, M. A., Lapveteläinen, A. T., Kallio, H. P., 2002. Volatile compounds of selected strawberry varieties analyzed by purge-and-trap headspace GC-MS. Journal of agricultural and food chemistry, 50 (5): 1133-1142.
• Hakala, M., Lapveteläinen, A., Huopalahti, R., Kallio, H., Tahvonen, R., 2003. Effects of varieties and cultivation conditions on the composition of strawberries. Journal of Food Composition and Analysis, 16 (1): 67-80.
• Jetti, R. R., Yang, E., Kurnianta, A., Finn, C., Qian, M. C., 2007. Quantification of selected aroma‐active compounds in strawberries by headspace solid‐phase microextraction gas chromatography and correlation with sensory descriptive analysis. Journal of Food Science, 72 (7).
• Kafkas, E., Kafkas, S., Koch-Dean, M., Schwab, W., Larkov, O., Lavid, N., Bar, E., Ravid, U., Lewinsohn, E., 2005. Comparison of methodologies for the identification of aroma compounds in strawberry. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 29 (5): 383-390.
• Kalt, W., Forney, C. F., Martin, A., Prior, R. L., 1999. Antioxidant capacity, vitamin C, phenolics, and anthocyanins after fresh storage of small fruits. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 47 (11): 4638-4644.
• Karakaya, M., Öztürk, B., İslam, A., Karakaya, O., Kaçar, E., Turga, E., Gün, S., 2015. Ordu Ekolojik Koşullarında Yetiştirilen Bazı Çilek Çeşitlerinin Meyve Kalite Özellikleri. VII. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, pp. 25-29.
• Kaynaş, N., Günay, S., 2003. Çanakkale Yöresine Uygun Çilek Çeşitlerinin Saptanması Üzerine Çalışmalar. Ulusal Kivi ve Üzümsü Meyveler Sempozyumu, pp. 230-234, Ordu.
• Kim, D. O., Jeong, S. W., Lee, C. Y., 2003. Antioxidant capacity of phenolic phytochemicals from various cultivars of plums. Food Chemistry, 81 (3): 321-326.Koyuncu, M. A., Dilmaçünal, T., 2010. Determination of vitamin C and organic acid changes in strawberry by HPLC during cold storage. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca, 38 (3): 95-98.Meyers, K.J., Watkins, C.B., Pritts, M.P., Liu, R.H., 2003. Antioxidant and antiproliferative activities of strawberries. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 51: 6887–6892.Nielsen, T., Leufvén, A., 2008. The effect of modified atmosphere packaging on the quality of Honeoye and Korona strawberries. Food Chemistry, 107 (3): 1053-1063.
• Nuñez-Mancilla, Y., Pérez-Won, M., Uribe, E., Vega-Gálvez, A., Di Scala, K., 2013. Osmotic dehydration under high hydrostatic pressure: effects on antioxidant activity, total phenolics compounds, vitamin C and colour of strawberry (Fragaria vesca). LWT-Food Science and Technology, 52 (2): 151-156.
• Ornelas-Paz, J. D. J., Yahia E. M., Ramírez-Bustamante, N., Pérez-Martínez, J. D., Escalante-Minakata, M. D. P., Ibarra-Junquera, V., Acosta-Muñiz, C., Guerrero-Prieto, V., Ochoa-Reyes, E., 2013. Physical attributes and chemical composition of organic strawberry fruit (Fragaria x ananassa Duch, Cv. Albion) at six stages of ripening. Food Chemistry, 138 (1): 372-381.
• Öz, A. T., Eker, T., 2016. Osmaniye koşullarında yetişen Osmanlı ve Rubygem çilek çeşitlerinin kalite ve fitokimyasal bileşiminin belirlenmesi. Bahçe, 45 (Özel Sayı 2): 195-199.
• Özbahçali, G., 2014. Bazı Çilek Çeşitleri (Fragaria x Ananassa Duch.)’nin Erzurum Ekolojisindeki Performanslarının Belirlenmesi. Doktora Tezi.
• Özdemir, E., Gündüz, K., Şehitoğlu, M., 2003. Yayladağı (Hatay) Koşullarında Yetiştirilen Bazı Çilek Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye IV. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, pp. 301-302.
• Özgüven, AI., Yılmaz, C., 2003. Adana Ekolojik Koşullarında Bazı Kaliforniya Çilek Çeşitlerinin Adaptasyonu. Ulusal Kivi ve Üzümsü Meyveler Sempozyumu, pp. 208-212, Ordu.
• Özgüven, AI., Yılmaz, C., 2009. Bazı çilek çeşitlerinin Adana ekolojik koşullarındaki morfolojik ve pomolojik özellikleri. Alatarım, 8: 17-21.
• Pérez-Jimenez, J., Neveu, V., Vos, F., Scalbert, A., 2010. Identification of the 100 richest dietary sources of polyphenols: An application of the phenolexplorer database. European Journal of Clinical Nutrition, 64: 112–120.
• Pırlak, L., Köse, M., 2009. Effects of plant growth promoting rhizobacteria on yield and some fruit properties of strawberry. Journal of Plant Nutrition, 32 (7): 1173-1184.
• Pineli, L. D. L. D. O., Moretti, C. L., dos Santos, M. S., Campos, A. B., Brasileiro, A. V., Córdova, A. C., Chiarello, M. D., 2011. Antioxidants and other chemical and physical characteristics of two strawberry cultivars at different ripeness stages. Journal of Food Composition and Analysis, 24 (1): 11-16.
• Proteggente, A.R., Pannala, A.S., Paganga, G., Van Buren, L., Wagner, E., Wiseman, S., Van De Put, F., Dacombe, C., Rice-Evans, C.A., 2002. The antioxidant activity of regularly consumed fruit and vegetables reflects their phenolic and vitamin c composition. Free Radical Research, 36: 217–233.
• Sandhu, A. K., Miller, M. G., Thangthaeng, N., Scott, T. M., Shukitt-Hale, B., Edirisinghe, I., Burton-Freeman, B., 2018. Metabolic fate of strawberry polyphenols after chronic intake in healthy older adults. Food & Function, 9 (1): 96-106.
• Sarkis, J. R., Michel, I., Tessaro, I. C., Marczak, L. D. F., 2014. Optimization of phenolics extraction from sesame seed cake. Separation and Purification Technology, 122: 506–514.
• Shrestha, N., Shrestha, S., Bhattarai, A., 2016. Determination of ascorbic acid in different citrus fruits of Kathmandu Valley. Journal of Medical and Biological Science Research, 2: 9-14.
• Stavang, J.A., Feritag, S., Foito, A., Verrall, S., Heide O.M., Stewart, D., Sønsteby, A., 2015. Raspberry fruit quality changes during ripening and storage as assessed by colour, sensory evaluation and chemical analyses. Scientia Horticulturae, 195: 216-225.
• Strålsjö, L.M., Witthöft, C.M., Sjöholm, I.M., Jägerstad, M.I., 2003. Folate content in strawberries (Fragaria x ananassa): Effects of cultivar, ripeness, year of harvest, storage, and commercial processing. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 51: 128–133.
• TÜİK, 2016. www.tuik.gov.tr. Erişim tarihi: 28.09.18.
• Wang, S.Y., Millner, P., 2009. Effect of different cultural systems on antioxidant capacity, phenolic content, and fruit quality of strawberries (Fragaria x aranassa Duch.). Journal of Agricultural and Food Chemistry, 57: 9651–9657.
• Wang, S. Y., Lin, H. S., 2000. Antioxidant activity in fruits and leaves of blackberry, raspberry, and strawberry varies with cultivar and developmental stage. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 48 (2): 140-146.
• Wojdyło, A., Figiel, A., Oszmiański, J., 2009. Effect of drying methods with the application of vacuum microwaves on the bioactive compounds, color, and antioxidant activity of strawberry fruits. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 57 (4): 1337-1343.
• Yildiz, H., Ercisli, S., Hegedus, A., Akbulut, M., Topdas, E.F., Aliman, J., 2014. Bioactive content and antioxidant characteristics of wild (Fragaria vesca L.) and cultivated strawberry (Fragaria × ananassa Duch.) fruits from Turkey. Journal of Applied Botany and Food Quality, 87 (1): 274-278.