Şanlıurfa koşullarında ekinezyanın (Echinacea purpurea (L.) Moench) verim ve bazı bitkisel özeliklerinin belirlenmesi

Yıl 2021, Cilt: 25 Sayı: 1, 41 - 52, 24.03.2021

Abdülhabip Özel Mine Satıcı

https://doi.org/10.29050/harranziraat.758313

Öz

Araştırma, Ekinezyanın (E. purpurea (L.) Moench) verim ve bazı tarımsal özelliklerini belirlemek amacıyla, Şanlıurfa koşullarında yürütülmüştür. Gözlemler 2017 yılında dikilen bitkilerde, 2018 yaz süresince tesadüfen seçilen, 50 bitkide alınmıştır. Sezon boyunca, bitkilere göre 1-4 biçim alınmış ve biçimlere göre bitki boyu (5.00-70.00 cm), sap sayısı (1.00-5.00 adet/ocak), yan dal sayısı (0.00-16.00 adet/bitki), çiçek sayısı (1.00-17.00 adet/bitki), taze herba verimi (1.00-270.70 g/bitki), kuru herba verimi (0.078-69.76 g/bitki), kuru yaprak verimi (0.005-22.54 g/bitki), taze çiçek verimi (1.00-76.58 g/bitki), kuru çiçek verimi (0.014-17.79 g/bitki), taze kök verimi (4.78-94.85 g/bitki) ve kuru kök verimi (1.35-35.73 g/bitki) gözlemleri alınmıştır. Ayrıca, kuru yaprakta uçucu yağ oranı, kuru kökte uçucu yağ oranı, kuru sapta uçucu yağ oranı, kuru çiçekte uçucu yağ oranı ve kuru rozet yaprakta uçucu yağ oranı ve bitki organlarına göre uçucu yağ bileşenleri dağılımı belirlenmiştir. İncelenen özellikler yönünden bitkiler arasında büyük varyasyonlar saptanmış ve en yüksek değerler birinci biçimden elde edilmiştir. Genel olarak sıcaklık artışı geciken biçimlerde verimi düşürmüştür.

Anahtar Kelimeler

Echinacea purpurea, Bitkisel özellikler, Uçucu yağ oranı, Uçucu yağ bileşenleri

Destekleyen Kurum

Harran Üniversitesi BAP Koordinasyon Birim

Proje Numarası

19126

Determination of yield and some plant properties of Echinacea purpurea (L.) Moench under the Şanlıurfa condition

Öz

Proje Numarası

19126

Kaynakça

• Adam, K. (2002). Echinacea As an Alternative Crop. Horticulturel Technical Note. www Attra.ncat.org. (Erişim Tarihi: 01.04.2019). " Anonim (2019). Şanlıurfa meteoroloji istasyon verileri. Devlet Meteoroloji İşleri Müdürlüğü, Şanlıurfa.
• Bauer, R. (1998). Echinacea: Biological effects and active principles. In Phytomedicines of Europe, Chemistry and Biological Activity, edited by L.D., Lawson and R. Bauer, pp. 140-157. Washington, DC: American Chemical Society.
• Bruneton, J. (1999). Pharmacognosy, Phytochemistry, Medicinal Plants. 2nd Ed., Paris: Lavoisier,173-175p.
• Chen, C. L., Zhang, S.C. & Sung, J.M. (2008). Biomass and caffeoyl phenols production of Echinacea purpurea grown in Taiwan. Experimental Agriculture, 44: 497-507.
• Çelik, S.A. (2016). Ekinezya Türlerinde Echinacea spp Bazı Sekonder Metabolitlerin Miktarlarının ve Biyolojik Aktivitelerinin Belirlenmesi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Konya, 205s.
• Çoksarı, G. (2012). Farklı Azotlu Gübre Dozlarında Yetiştirilen Ekinezya Türlerinde (Echinacea pallida Nutt, Echinacea purpurea (L.) Moench) Uygulanan Farklı Kurutma Yöntemlerinin Ekstrakt Kalitesi Üzerine Etkileri, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya, 106s.
• Dufault, R.J., Rushing, J., Hassel, R., Shepard, Mccutcheon, B.M. & Ward B. (2003). Influence of fertilizer on growth and marker compound of field-grown Echinacea species and feverfew. Scientia Horticulturae, 98: 61-69.
• Gülpınar, A.R. (2009). Türkiye’de Kültürü Yapılan Echinacea purpurea (L.) Moench. ve Echinacea pallida (Nutt.) Nutt. Türleri Üzerinde Farmokognozik Çalışmalar. Ankara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 133s.
• Kindscher, K. (1989). Ethnobotany of purple coneflower (Echinacea angustifolia, Asteraceae) and other Echinacea species. Economic Botany. 43(4): 498-507
• Kreft, S. (2005). Cichoric acid content and biomass production of Echinacea purpurea. Plants cultivated in Slovenia. Pharmaceutical Biology, 43: 662-665.
• Küçükali, K. (2012). Çukurova Koşullarında Farklı Ekim Sıklıkları ve Değişik Hasat Zamanlarının Pembe Koni Çiçeği (Echinacea Purpurea (L.) Moench)’nin Verim ve Kalitesi Üzerine Etkileri. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi ,140s.
• Mat A. (2002). Echinacea türleri. 14. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, Bildiriler, 29-31 Mayıs, Eskişehir, (Eds. Başer, K.H.C. ve Kırımer, N.) Web’de yayın tarihi: 2004 ISBN 975-94077-2-8. İ.Ü., Eczacılık Fak., İstanbul.
• Muntean, L.S., Varban, D., Muntean, S., Tamaş, M. & Varban, R. (1998). Echinacea Species of Medicinal Use. Not. Bot. Hort. Agrobot. Cluj. 27
• Omidbaigi R., 2002. Study of cultivation and adaptability of purple coneflower (Echinaceae purpurea) in the North of Tehran. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, Water and Soil Science, 6(2): 231-241.
• Özcan, İ.İ. (2014). Farklı Kültürel Uygulamaların Ekinezya (Echinacea Spp) Verim ve Kalite Özeliklerine Etkisi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimler Ensitüsü, Aydın, 209s.
• Parmenter, G., Burgmans, J., Button, L., Douglas, M., Follett, J., Gray, G. & Smallfield, B. (1992). Production of the medicinal crops Valerian and Echinacea in New Zealand. Proceedings Agronomy Society of New Zealand, 22: 61-65.
• Parmenter, G.A. & Littlejohn, R.P. (1997). Planting density effects on root yield of purple coneflower (Echinacea purpurea (L) Moench). New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science, 25: 169-175.
• Schar, D. (1999). Echinacea: The Plant That Boosts Your Immune System. Berkeley, California: North Atlantic Books, Chapter 2.
• Soldamlı, R.V. (2016). Farklı Zamanlarda Hasat Edilen Ekinezya (Echinacea purpurea (L.) Moench) Bitki Ekstraktlarının Antioksidan Aktivitelerinin Belirlenmesi, Bozok Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 54s.
• Sangwan, N.S., Farooqi, A.H.A., Shabih, F. & Sangwan, R.S. (2001). Regulation of essential oil production in plants. Plant Growth Regulation 34: 3-21
• Şahan, A. (2012). Farklı Zamanlarda Hasat Edilen Ekinezya, Echinacea pallida, Bitkisinin Biyoaktif Özellikleri ve Bitkisel Yağların Stabilitesi Üzerine Etkisi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 118s.
• Ulutaş, M. (2016). Tokat Ekolojik Koşullarında İki Farklı Ekinezya Türünün Echinacea purpurea (L.) Moench ve E. pallida Nut. Verim ve Kimyasal İçeriklerinin Belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi) Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 66s.
• Yeşil, R. & Kan, Y. (2013). Konya Ekolojik Şartlarında Yetiştirilen Ekinezya (E. Pallida ve E. Purpurea) türlerinin uçucu yağ verimi ve bileşenleri üzerine farklı dozlarda uygulanan organik ve inorganik gübrelerin etkileri. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 27(1): 14-23