Kırşehir ili şeker pancarı (Beta vulgaris L.) üretim alanlarında yayılış gösteren yabancı otların flora, yaygınlık ve yoğunluklarının belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 3, 268 - 279, 23.09.2022

Melih Yılar Yusuf Bayar Kadir Akan İlker Türkay

https://doi.org/10.29050/harranziraat.1071821

Öz

İnsanların yaşamında temel besin maddelerinden biri olan şekerin, üretim kaynaklarından birisi de önemli bir endüstri bitkisi olan şeker pancarı (Beta vulgaris L.)’dır. Şeker pancarı, Kırşehir ilinde üretim miktarı en fazla olan bitkisel üründür. Çalışmada Kırşehir ili Merkez, Akpınar, Boztepe, Kaman ve Mucur ilçeleri şeker pancarı üretim alanlarında sorun olan yabancı otlar ve bunların yaygınlıkları ile yoğunluklarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Sürvey çalışmaları; 2021 yılı Haziran-Eylül aylarında Kırşehir şeker pancarı üretim alanlarını temsil edebilecek şekilde rastgele seçilen 39 noktada 60 tarlada gerçekleştirilmiştir. Çalışma da 1 m2 'lik çerçeve kullanılarak üretim alanının büyüklüğüne göre tarlayı temsil edebilecek sayıda örnek alan değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda, 1 parazit, 6 monokotiledon ve 50 dikotiledon olmak üzere toplam 23 familyaya dahil 57 yabancı ot türü belirlenmiştir. Asteraceae 14 tür ile (%24,6) üretim alanlarında en fazla tür içeren familya olarak kaydedilmiştir. Chenopodium album L. (%78.3), Amaranthus retroflexus L. (%75), Convolvulus arvensis L. (%53.3), Amaranthus albus L. (%46), Chrozophora tinctoria (L.) ve Sinapis arvensis L. (%33) en yaygın belirlenen türler olarak saptanmıştır. Şeker pancarı üretim alanlarında çok yoğun (YSD:A) ve yoğun (YSD:B) düzeyde yabancı ot türü belirlenmemiş, ancak m2’de 2.55 adet ile C. album orta yoğunlukta (YSD:C) olduğu saptanmıştır. Üretim alanlarında Cuscuta türlerinin %11.6 rastlanma oranıyla düşük yaygın, 0.216 adet/m2 yoğunluk değeriyle düşük yoğunlukta (YSD:E) olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak; Kırşehir şeker pancarı üretim alanlarında sorun olan yabancı ot türleri saptanmış olup bu türlerin yaygınlık ve yoğunlukları da belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yabancı ot, rastlanma sıklığı, yoğunluk, şeker pancarı, survey, Kırşehir

Destekleyen Kurum

Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

Proje Numarası

ZRT.A4.21.026

Teşekkür

Bu çalışma Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi tarafından ZRT.A4.21.026 nolu projesi kapsamında finanse edilmiştir. Destekleri nedeniyle Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi’ne teşekkür ederiz.

Determination of flora, frequency and densities of weeds spreading in sugar beet (Beta vulgaris L.) production areas in Kırşehir province

Öz

Sugar beet is one of the most important industrial crops and the source for sugar production, which is one of the basic nutrient in people's lives. Sugar beet has the highest are under cultivation in Kırşehir province. This study aims the determination of the problematic weed species, their prevalence and density in sugar beet production areas of Kırşehir Province (Center, Akpınar, Boztepe, Kaman and Mucur districts). Surveys were conducted through in vegetation period, June-September, 2021. A total of 39 randomly selected sites in 60 fields representing the Kırşehir sugar beet production areas were surveyed. In the surveys, 1 m2 quadrate are used, numbers of quadrates are determined for each field according to the size of the area to represent the field, and data related to the species, frequency and density were recorded. A total of 57 weed species belonging to 23 families including 1 parasite, 6 monocotyledons and 50 dicotyledons were recorded. Asteraceae was the most prevalent family 14 species (24.56%) in the surveyed areas. Chenepodium album L. (78.3%), Amaranthus retroflexus L. (75%), Convolvulus arvensis L. (53.3%), Amaranthus albus L. (46%), Chrozophora tinctoria (L.) and Sinapis arvensis L. (33%) were the most commonly observed species. There were no very dense (YSD:A) and dense (YSD:B) weed species observed in sugar beet production areas. The C. album had medium density (YSD: C), i.e., 2.55 plants per m2. It was determined that Cuscuta species were less prevalent (11.6%) with low density (YSD:E) (0.216 units/m2). As a result; the species, frequency and density of weeds that can cause problems in sugar beet production are determined in Kırşehir.

Anahtar Kelimeler

Weeds, frequency, density, suger beet, survey, Kırşehir

Proje Numarası

ZRT.A4.21.026

Kaynakça

• Akar, A., & Yavuz, D.Ö. (2020). Determination of species, frequencies and densities of the weeds in sugar beet (Beta vulgaris L.) cultivation field in Uşak province, Turkey. Mustafa Kemal University Journal of Agricultural Sciences, 25 3), 461-473.
• Akça, A (2014). Kayseri ili şeker pancarı (Beta vulgaris L.) ekiliş alanlarında bulunan yabancı otların tespiti ve yabancı ot kontrolü için kritik periyodun belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kayseri
• Akça, A., & Işık, D. (2016). Kayseri ili şeker pancarı (Beta vulgaris L.) ekiliş alanlarında bulunan yabancı otların tespiti. Bitki Koruma Bülteni, 56(1), 115-124.
• Anonim, 2022. Kırşehir İli İklim Verileri www.mgm.gov.tr (Erişim tarihi: 15.01.2022)
• Arslan, Z.F. (2018). Şanlıurfa ili mısır tarlalarında bulunan yabancı otların yaygınlık ve yoğunlukları ile mücadele sorunlarına çözüm önerileri. Türk Tarım Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(10), 1322-1328.
• Bezhin, K., Santel, J., & Gerhards, R. (2015). Evaluation of two chemical weed control systems in sugar beet in Germany and the Russian Federation. Plant, Soil and Environment, 6 61(11), 489–495.
• Bhadra, T., Mahapatra, C.K., & Paul, S.K. (2020). Weed management in sugar beet: A review. Fundamental and Applied Agriculture, 5(2), 147–156.
• Çal, G. (2013). Sakarya ili şeker pancarı tarlalarında görülen önemli yabancı ot türleri, yoğunlukları ve rastlanma sıklıklarının belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
• Çal, G., & Kara, A. (2020). Sakarya ili şeker pancarı (Beta vulgaris var. saccharifera L.) tarlalarında görülen yabancı ot türleri, yoğunlukları ve rastlanma sıklıklarının belirlenmesi. Türkiye Herboloji Dergisi,23(2):89-97.
• Davis PH (1965-1988) Flora of Turkey and The East Aegean Islands, Vol. 1-10, University of Edinburg, England.
• Faostat, (2022). Dünya şeker pancarı istatistikleri. https://www.fao.org/faostat/en/#home (Erişim tarihi 01.02.2022)
• Gencer, O. (1988). Genel tarla bitkileri (Endüstri Bitkileri). Çukurova Üniversitesi. Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı, No:42, Adana
• Gökçe, L. (2018). Niğde ili şeker pancarı ekim alanlarında görülen yabancı ot türleri, yoğunlukları ve rastlanma sıklıklarının Tespiti (Yüksek Lisans Tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Niğde
• Heneidy, S.Z., & Bidak, L.M. (2001). Biodiversity of the plant species in Bisha, Asir Region, Southwestern Saudi Arabia. Pakistan Journal of Biological Sciences, 4(11),1323-1330.
• Kadıoğlu, İ., Doğar, G., & Ciğer, Ü. (2015). Şeker pancarı ekim alanlarında görülen küsküt (Cuscuta campestris Yunck.)’ün tanımı, zararı ve yaygınlık durumu. İstilacı Bitkiler Çalıştayı/Invasive Plants Work, 13-14.
• Kordali, Ş. (2002). Bayburt ili Arpa, Buğday, Mercimek ve Şeker pancarı tarlalarında görülen yabancı otlar, yoğunlukları, topluluk oluşturma durumları ve tohumların ürüne karışma oranları üzerine araştırmalar (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum
• May, J.M., & Wilson, R.G. (2006.) Weed and weed control in Sugar beet, A.P. Draycott, 359-386. UK: Blackwell.
• Nemli, Y. (1978). Çiçekli parazitlerden Cuscuta L.’nin Anadolu türleri üzerinde morfolojik ve sistematik araştırmalar (Doçentlik Tezi). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, İzmir.
• Nemli, Y. (1986). Anadolu’da kültür alanlarında bulunan küsküt türleri (Cuscuta spp.); yayılışları ve konukçuları üzerinde araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23 (3), 11-21.
• Odum, E.P. (1971). Fundamentals of Ecology, W.B. Saunders Company, Philadelphia, London, Toronto.
• Önen, H. (1995). Tokat Kazova’da yetiştirilen şeker pancarında sorun olan yabancı otlar ile uygulanan farklı savaş yöntemlerinin verime olan etkileri üzerine araştırmalar (Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat
• Önen, H., Akdeniz, M., Farooq, S., Hussain, M., & Özaslan, C. (2018). Weed flora of citrus orchards and factors affecting its distribution in western Mediterranean region of Turkey. Planta Daninha, 36: e018172126.
• Özer, G., & Ertunç, F. (2005). Amasya şeker fabrikası şeker pancarı ekim alanlarında Rhizomania hastalığının belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 11(3), 339-343.
• Özkan, O.U., & Kaya, İ. (2008). Van gölü havzası şeker pancarı alanlarında sorun olan yabancı otların belirlenmesi. Türkiye Herboloji Dergisi, 11(1), 8-15.
• Özkan, O.U. (2007). Van Gölü Havzası şeker pancarı alanlarında sorun olan yabancı otların belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi), Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Raunkiaer, C. (1934). The life-forms of plants and statistical plant geography. Oxford: University Press,
• Sans, F.X., & Masalles, R.M. (1995). Phenological patterns in an arable land weed community related to disturbance. Weed Research, 35,321-332.
• Schweizer, E.E. (1979). Sugar beet weed control - its status and future direction. Proceedings of Symposia. IX International Congress of Plant Protection. Washington D.C. USA.
• Schweizer, E.E., & May, M.J. (1993). Weeds and weed control. In: Cooke DA and Scott RK (Eds), The Sugar Beet Crop. Chapman & Hall.
• Tursun, N., Tursun, A.Ö., & Kaçan, K. (2003). Kahramanmaraş ili ve ilçelerinde şeker pancarı ekim alanlarında sorun olan yabancı otların belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 6 (2),166-172.
• TUİK, 2022. Şeker pancarı istatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p =Tarim-111 (Erişim tarihi 01.02.2022).
• Uluğ E., Kadıoğlu İ., & Üremiş İ. (1993). Türkiye'nin Yabancı Otları ve Bazı Özellikleri. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Yayın No:78. Adana
• Uygur, F.N. (1991). Herboloji Araştırma Yöntemleri. Ç. Ü. Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü, Yardımcı ders Notu, Adana.
• Üstüner, T. & Öztürk, E. (2018). Şeker pancarı (Beta vulgaris L.) tarımında küskütün (Cuscuta campestris Yunc.) verim ve kaliteye etkisi. Bitki Koruma Bülteni, 58(1):32-40.
• Üstüner, T. (2018). The effect of field dodder (Cuscuta campestris Yunc.) on the leaf and tuber yield of sugar beet (Beta vulgaris L.). Turkish Journal of Agriculture and Forestry,42:348-353.