ANLATICININ KONUMUNA BAĞLI OLARAK “BAHAR VE KELEBEKLER”İN SİMGESEL DEĞERİ

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1 - Özel Sayı, 134 - 158, 29.10.2020

Gökhan Reyhanoğulları

Öz

Millî edebiyat döneminin gerek fikir ve düşünüşüyle gerek kurmaca metinleriyle kurucu ismi olan Ömer Seyfettin, bir hikâyeci olarak millî olanın merkezinde kalmayı başarmıştır. Hikâyelerinin oluşturduğu tematik algının, bu çerçevenin dışında değerlendirilmesi pek olanaklı değildir. Bu sebeple kurmaca metinlerin dışında kaleme aldığı yazılarındaki fikirlerden uzaklaşmamak, söz konusu hikâyelerin anlamlanması adına daha yol gösterici bir durum ortaya çıkarır. Ele aldığımız “Bahar ve Kelebekler” hikâyesi de bu bağlamda değerlendirilmiştir. Hikâyeci olarak tanınmasını sağlayan bu “ilk” hikâye, öncülüğünü üstlendiği Genç Kalemler dergisinin temel amaçları doğrultusunda kaleme alınmış ve bu anlayışın bildirgesi sayılan “Yeni Lisan” makalesinin önemli ilkelerini içermiştir. Hikâyede Ömer Seyfettin, kendini merkeze konumlandırmıştır. Bu konuma bağlı olarak olay halkalarının gelişim seyrine göre tavır alır. Böylelikle Ömer Seyfettin ulaşmak istediği ana teze ulaşır. Bu makalede yazar-anlatıcı olarak Ömer Seyfettin’in, millî hassasiyetlerini okura benimsetmek için hikâyede kişilere göre konum alışı irdelenmiştir. Değişen bu konumlar, tematik bağlamda simgelediği değerlerle ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ömer Seyfettin, Bahar ve Kelebekler, yazar-anlatıcı, eski-yeni nesil, millî kimlik

Kaynakça

• Aktaş, Şerif (2005), Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Alangu, Tahir (2020), Ömer Seyfettin Ülkücü Bir Yazarın Romanı, İstanbul: YKY.
• Arslan, Nihayet (2008), “A Comparison of Ömer Seyfettin’s ‘Bahar ve Kelebekler’ and Maupassant’s ‘Jadis’ ”, International Journal of Central Asian Studies, Vol.12, pp.101-117.
• Cunbur, Müjgân (1985), “Ömer Seyfettin’in Hayatı ve Eserleri”, Doğumunun Yüzüncü Yılında Ömer Seyfettin, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Çelebi, Kübra (2019), “Ömer Seyfettin’in Hikâyelerinde Batıl İnançlar”, Hikâyenin Türkçe Sesi Ömer Seyfettin, Hece Dergisi, S.265, s.173-183.
• Doğan, Mehmet Can (2019), “Kelebeklerin Kültürel ve Cinsel Kimlikleri”, Hikâyenin Türkçe Sesi Ömer Seyfettin, Hece Dergisi, S.265, s.495-500.
• Durmuş, Mitat (2018), “Ömer Seyfettin’in Bahar ve Kelebekler Adlı Öyküsünde Doğu ve Batı Kadını Karşıtlığından İdeal Kadına”, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, S. 7(2), s.890-901.
• Durmuş, Mitat (2020), Ömer Seyfettin’in Anlatılarında Kendilik Bilinci ve Öteki, Erzurum: Fenomen Yayıncılık.
• Durmuş, Recep (2019), “İnsan- Mekân Bağlamında Ömer Seyfettin’in Hikâyeleri”, Hikâyenin Türkçe Sesi Ömer Seyfettin, Hece Dergisi, S.265, s.184-191.
• Kaplan, Mehmet (1984), “Bahar ve Kelebeklerin Tahlili”, Doğumunun 100. Yılında Ömer Seyfettin, İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları.
• Korkmaz, Ramazan (2017), “Romanda Mekânın Poetiği”, Romanda Mekân, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Mert, Necati (2004), Ömer Seyfettin İslamcı, Milliyetçi ve Modernist Bir Yazar, İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• ÖMER SEYFETTİN (2017), Hikâyeler 1, (haz. Hülya Argunşah), İstanbul: Dergâh Yayınları.
• ÖMER SEYFETTİN (2018), “Çocuklarımız –I”, Bütün Nesirleri (Fıkralar, Makaleler, Mektuplar ve Çeviriler), (haz. Nâzım Hikmet Polat), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• ÖMER SEYFETTİN (2018), “Çocuklarımız –II”, Bütün Nesirleri (Fıkralar, Makaleler, Mektuplar ve Çeviriler), (haz. Nâzım Hikmet Polat), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• ÖMER SEYFETTİN (2018), “Müstakbel Validelerine”, Bütün Nesirleri (Fıkralar, Makaleler, Mektuplar ve Çeviriler), (haz. Nâzım Hikmet Polat), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Önertoy, Olcay (1985), “Ömer Seyfettin’in Milliyetçilik Düşüncesi”, Doğumunun Yüzüncü Yılında Ömer Seyfettin, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Parlatır, İsmail (1985), “Genç Kalemler Hareketi İçinde Ömer Seyfettin”, Doğumunun Yüzüncü Yılında Ömer Seyfettin, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Sayak, Bülent (2019), “Hegemonik Erkek(lik) ve Milliyetçilik İlişkisi Bakımından Ömer Seyfettin”, Hikâyenin Türkçe Sesi Ömer Seyfettin, Hece Dergisi, S.265, s.362-374.
• Uğurcan, Sema (1984), “Ömer Seyfettin’in Hikâyelerinde Kadın Tipleri”, Doğumunun 100. Yılında Ömer Seyfettin, İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları.
• Yöntem, Ali Canip (1995), “ “Bahar ve Kelebekler”e Dair”, Prof. Ali Canip Yöntem’in Yeni Türk Edebiyatı Üzerine Makaleleri, (haz. Ahmet Sevgi-Mustafa Özcan), Konya: Sözler Basım Yayın Dağıtım.