A REVIEW ON THE POEMS OF ORDU IN THE COMMUNİTY CENTER OF ORDU

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 8, 677 - 708, 31.12.2021

Cansu Baş

Öz

The movement of the community houses, that can be considered as the opening move of the Republic Era to the nation, is valuable in many ways. The movement also shows the functionality of the populist movement, which is the most basic principles of the Republic of Turkey. The community centers, that are literally a public school, have aimed to educate the population of Turkish people, who have been in rural mostly, in almost every field from health to education, from agriculture to art and literature, from economics to foreign culture and their literature. The miscellaneous educational moves of the community centers, have reflected to other cities of the country with the magazines, established in-house. Another feature of the magazines is that collecting the values related to the region and converting the values to works. So that Turkish intellectuals have reflected their knowledge by leaning towards to the society and increased their development by handling the values of the society. One of the community centers of the country has been located at Ordu. Ordu and Yeşil Ordu magazines have worked as publication area for activities of community centers. This magazines, like its counterparts in the country, carried out the function of the ideological apparatus of the state. The literature studies of the magazines have increased the recognition of the cities by spreading across the country.

In this study, community houses in Turkey are emphasized and Ordu community center is briefly explained. After the Ordu and Yeşil Ordu magazines are explained, the poems about the city of Ordu in these magazines are discussed. It has been seen that the poems, that have been processed, have shed light on the geographical, cultural and human characteristics of Ordu.

Anahtar Kelimeler

Community Centers, Ordu, Yeşil Ordu

ORDU HALKEVİ DERGİLERİNDE ORDU ŞİİRLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz

Cumhuriyet döneminin halka açılma hamlesi sayılabilecek halkevleri oluşumu, pek çok yönüyle dikkate değerdir. Bu hareket Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin en temel prensiplerinden olan halkçılık ilkesinin işlevselliğini de göstermektedir. Tam anlamıyla bir halk okulu olan halkevleri, nüfusun büyük bir çoğunluğu kırsalda bulunan Türk toplumunu sağlıktan eğitime, ziraattan sanat ve edebiyata, iktisattan yabancı kültür ve edebiyatlarına dek hemen her alanda eğitmeyi amaçlamıştır. Halkevlerinin çok yönlü eğitim hamleleri, bünyesinde kurulan dergilerle ülkenin diğer şehirlerine de yansıtılmıştır. Bu dergilerin bir işlevi de ait oldukları yörenin halk kültürü unsurlarıyla ilgili derlemeler, araştırmalar yapıp o yöreyle ilgili değerleri kamuoyuyla paylaşmak, halk kültürünü tanıtmaktır. Böylece Türk aydını, halka doğru eğilerek hem bilgi birikimini topluma ulaştırmayı hem de halk kültürü değerlerine vakıf olmak suretiyle toplumu geliştirmeyi hedeflemiştir. Ülkedeki halkevlerinden biri de Ordu’dadır. Buradaki Ordu ve Yeşil Ordu dergileri, halkevinin faaliyetlerini yürüttüğü süreli yayınlardır. Bu dergiler de ülkedeki benzerleri gibi devletin ideolojik aygıtı işlevini sürdürmüştür. Dergilerdeki yazın çalışmaları ülke geneline yayılarak şehrin tanınmasına katkı sunmuştur.

Bu çalışmada Türkiye’deki halkevleri üzerinde durulmuş, Ordu Halkevi kısaca anlatılmıştır. Ordu ve Yeşil Ordu dergilerinden de bahsedildikten sonra bu dergilerdeki Ordu şehriyle ilgili şiirler ele alınmıştır. Dergilerde yayımlanan şiirlerin Ordu’nun coğrafî, kültürel ve insan özelliklerine ışık tuttuğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Halkevleri, Ordu, Yeşil Ordu, Şiir.

Kaynakça

• Benli, Halit (1 Eylül 1948). “Fındığa Maniler”, Yeşil Ordu, S. 7, s. 11.
• Can, Sıtkı (1939), Ordu’lu Şair Fıtnat Hayatı ve Şiirleri. Ordu: Gürses Basımevi (Ordu Kent Arşivi).
• Can, Sıtkı (19 Şubat 1944). “Ordumuz”, Ordu, S. 1, s. 14.
• Can, Sıtkı. “Tıflî’nın Yayınlanmamış Şiirlerinden: Yunan Destanı”, Yeşil Ordu, S. 6, (1 Temmuz 1948), s. 8/16.
• Çağlar, Behçet Kemâl (1 Kasım 1947). “Bir Karadeniz Sabahında”, Yeşil Ordu, S. 2, s. 3.
• Çebi, Sıtkı (1996). Bütün Yönleriyle Baştacı Ürünümüz Fındık, (Basılmamış), Ordu Kent Arşivi.
• Çebi, Sıtkı (2000), Ordu Şehri Hakkında Derlemeler ve Hatıralar, (1. Baskı). Ordu: Orsev Yayınları.
• Çebi, Sıtkı (2001) Çeşmelerimiz: Ordu’dan Görüntüler, Ordu: Ordu Çevre Vakfı Kültür Yayınları.
• Çeçen, Anıl (1990). Halkevleri. Ankara: Gündoğan Yay.
• Çolakoğlu, Yusuf Kenan (Mart 1950). “Ordu Destanından Parçalar”, Yeşil Ordu, S. 12, s. 15.
• Çolakoğlu, Yusuf Kenan (Şubat 1950). “Vona Yangısı”, Yeşil Ordu, S. 11, s. 19.
• Erdoğan, Salim Samim, (Ekim 1949). “Ordu’da Bir Yaz Gecesi”, Yeşil Ordu, S. 10, s. 10.
• Erdoğan, Salim Samim (Şubat 1950). “Perşembe Güzeline”, Yeşil Ordu, S. 11, s. 10.
• Gökçen, Rifat, (1 Mart 1948). “Tuzlu Suların Şiiri”, Yeşil Ordu, S. 4, s. 11.
• Gökçen, Rifat (1 Ocak 1948). “Ordu’ya”, Yeşil Ordu, S. 3, s. 14.
• Gökçen, Rifat (1 Mayıs 1948). “Ordu’yu Ziyaret”, Yeşil Ordu, S. 5, s. 11.
• Haspolat, Evren, (2011). “Meşrutiyet’in Üç Halkçılığı ve Kemalist Halkçılığa Etkileri”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S. 47 (Bahar 2011), s. 557 – 584.
• Havzanlı, Cem (19 Şubat 1945). “Boztepe”, Ordu, S. 6, s. 12.
• Havzanlı, Cem (19 Mayıs 1944). “Keçiköyü’nde”, Ordu, S. 4, s. 9.
• Havzanlı, Cem (19 Nisan 1944). “Ordu”, Ordu, S. 3, s. 5.
• http://www.ordukentgazetesi.com/news_detail.php?id=18325&uniq_id=1635347008 [Erişim Tarihi: 19.10.2021].
• https://www.haber61.net/giresun/giresun-ordu-arasinda-findik-tartismasi-h366733.html [Erişim Tarihi: 27.10.2021].
• https://www.haberturk.com/giresun-haberleri/74165410-giresundan-orduya-findigi-duvara-degil-basimiza-tac-yaptik-cevabi [Erişim Tarihi: 27.20.2021].
• Karaca, Murad Sükûti (1 Mayıs 1948). “Halkşâiri Vonalı Yusuf Kenan”, Yeşil Ordu, S. 5, s. 14.
• Karaca, Murad Sükûtî (19 II. Teşrin 1944). “Havzanlı’dan”, Ordu, S. 6, s. 8.
• Karaca, Murad Sükûti (19 II. Teşrin 1944). “Ordu’ya Tahassür”, Ordu, S. 5, s. 8.
• Karaca, Murad Sükûtî (19 Şubat 1944). “Ordu’ya Veda”, Ordu, S. 1, s. 13.
• Karaca, Murad Sükûti (1 Haziran 1949). “Şair Arkadaşlarının Dilinde Ordu’lu Tıflı”, Yeşil Ordu, S. 8, s. 6.
• Karaca, Murad Sükûti (1 Mart 1948). “Ordu’ya Mektup”, Yeşil Ordu, S. 4, s. 11.
• Karakaş, Elmas. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/behcet-kemal-caglar [Erişim Tarihi: 29.10.2021].
• Karlıbel, Muhsin (1 Mart 1948). “Halkevlerinin Yıldönümü”, Yeşil Ordu, S. 4, s. 1.
• Murat Sükûti Karaca (Tarihsiz), Şairlerin Dilinde Ordu.
• Odabaşı, İ. Arda, (2015). II. Meşrutiyet Basınında Halkçılık Köycülük Sosyalizm. İstanbul: Dergâh Yay.
• Ortaç, Yusuf Ziya (1 Mart 1948). “Yeşil Ordu”, Yeşil Ordu, S. 4, s. 3.
• Ökmen, N (19 Mayıs 1944). “Eskisi Gibi”, Ordu, S. 4, s. 14.
• Özdemir, Mehmet (Bahar 2014). “Aksu Dergisinden Hareketle Giresun Mânileri Üzerine Bir İnceleme” KSBD, Karadeniz Özel Sayısı, Y. 5, s. 57-74.
• Özkaya, Hilal (2018). Giresun Halkevi ve Bilgi Irmağı Aksu Dergisi, (Ed. Hatem Türk), (1. Baskı), İstanbul: Arı Sanat Yayınları.
• Pala, Hikmet (2006). Cumhuriyet Modernleşmesi Projesinin Bir Aracı Olarak Ordu Halkevi ve Çalışmaları, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Pala, Hikmet (2013). Ordu’nun İlk Yasaklı Yazarı Tarihçi Murat Sükûti Karaca, Bir Kentin Tarihi, Ordu: Altınpost Yayınları.
• Peker, Kemal (1955). Fındıknâme. İstanbul: Maarif Kitaphanesi Matbaası.
• Seydi, Mehmet (2018). Ordu İlinin Meşhur Simaları. İstanbul: Matsis Matbaa.
• Sıtkı, Can (Tarihsiz). Ordu’lu Şair Tıflı’nın Hayatı ve Eserleri. Ordu: Köy Basımevi.
• Toğçuoğlu Hatice (2004). 1932-1951 Yılları Arasında Ordu Halkevinde Yapılan Halkbilim Çalışmaları, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, KTÜ, Trabzon.
• Türk, Hatem; Yılmaz, Onur (2018). Cumhuriyet’in Aydınlık Yüzleri Ordu ve Yeşil Ordu Dergileri, (1. Baskı), İstanbul: Arı Sanat Yayınevi.
• Uzlu, Temel (1972). Ordu’lu Ozanlar, Ordulu Ozanlar, Ordu: İl Basımevi.