TRACES OF EXISTENTIALISM IN SEVGİ SOYSAL’S A CHILD NAMED BARIŞ

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 8, 489 - 515, 31.12.2021

Melike Kılıçoğlu

Öz

Existentialism, the foundations of which were laid in Europe with the industrial revolution, spread to the whole world with the effect of the destruction experienced after the two world wars in the 20th century which is the age of wars and deaths. Common issues such as loneliness, alienation, disturbance, fear, anxiety, anger, death, and boredom dealt with by existentialist philosophers such as Kierkegaard, Heidegger, Sartre, Marcel and Jaspers, who argue that existence comes before essence and emphasize the uniqueness of the individual was to find an echo in literature, which places human reality at its center. This trend of existentialism, which storytellers of Turkish literature showed great interest between 1950-1960, is also reflected in the themes discussed in the Sevgi Soysal’s last story “A Child Named Barış” (1976) in which the art line of the author, who was under the influence of this generation, evolved from the individual to the social, in a holistic manner. In this study, the stories in the book will be evaluated under four main parts, in the footsteps of existentialism. 

Anahtar Kelimeler

Sevgi Soysal, Existentialism, Alienation, Choice.

SEVGİ SOSYSAL’IN BARIŞ ADLI ÇOCUK ESERİNDE VAROLUŞÇULUĞUN İZLERİ

Öz

Sanayi Devrimi ile Avrupa’da temelleri atılan varoluşçuluk; savaşların, ölümlerin çağı 20. yüzyılda iki dünya savaşının arkasından yaşanan yıkımın tesiriyle tüm dünyaya yayılır. Varlığın özden önce geldiğini savunup bireyin biricikliğini ön plana çıkaran Kierkegaard, Heidegger, Sartre, Marcel, Jaspers gibi varoluşçu filozofların ele aldığı yalnızlık, yabancılaşma, bunaltı, korku, kaygı, öfke, ölüm, iç sıkıntısı gibi ortak meseleler; merkezine insan gerçekliğini yerleştiren edebiyatta da yankı bulur. Türk edebiyatında 1950-1960 arası Türk öykücülerinin yoğun ilgi gösterdiği akım, bu kuşağın etkisinde kalan Sevgi Soysal’ın bireyden toplumsala evrilen sanat çizgisinin bütüncül olarak takip edilebildiği son öykü kitabı Barış Adlı Çocuk’ta (1976) ele alınan izleklere de yansır. Bu çalışmada eserdeki hikâyeler varoluşçuluk anlayışının izinde, dört ana başlık altında değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sevgi Soysal, Varoluşçuluk, Yabancılaşma, Seçim

Kaynakça

• Akatlı, Füsun (1998). Öykülerde Dünyalar. Boyut Kitapları.
• Altuğ, Fatih (2013). “Sevgi Soysal'da Karar Anları, Eşikler ve Yeni Başlangıçlar”, (Der. Seval Şahin). "Ne Güzel Suçluyuz Biz Hepimiz!" Sevgi Soysal İçin Yazılar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Balık, Macit (2011). “Edip Cansever’in Tragedyalar’ında Yalnızlık, Bunalım ve Yabancılaşma”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 9, S. 45, s. 35-48.
• Balık, Macit (2016). “Kendilik ve Ötekilik Sorunu Açısından Yusuf Atılgan’da Suç, Ölüm ve İntihar”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 4, S. 18, s. 7-23.
• Belge, Murat (2013). “Soysal'a Dair”, (Der. Seval Şahin). "Ne Güzel Suçluyuz Biz Hepimiz!" Sevgi Soysal İçin Yazılar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bezirci, Asım (2020). Ön Söz. Varoluşçuluk Jean Paul Sartre içinde. İstanbul: Say Yayınları.
• Camus, Albert (1982). Denemeler, (Çev. Sabahattin Eyüboğlu, Vedat Günyol). İstanbul: Say Yayınları.
• Camus, Albert (2021). Sisifos Söyleni, (Çev.Tahsin Yücel). İstanbul: Can Yayınları.
• Cangüleç, Özgür (2006). Franz Kafka’nın Die Verwandlung ve Yusuf Atılgan’ın Anayurt Oteli Adlı Yapıtlarında Yabancılaşma ve Yalnızlık. Yüksek Lisans Tezi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Cevizci, Ahmet (1999). Paradigma Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma.
• Foulquie, Paul (1991). Varoluşçuluk, (Çev. Yakup Şahan). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Furrer, Priska (2003). Sevgi Soysal Bireysellikten Toplumsallığa. İstanbul: Papirüs Yayınevi.
• Gelir, Yakup (2019). “Sevgi Soysal’ın Öykülerinde Bireylik Sorunları”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 44, s. 63-86.
• Gündoğan, Ali Osman (1997). Albert Camus ve Başkaldırma Felsefesi. İstanbul: Birey Yayıncılık.
• Hergüner, Bekir (2017). “İnsanın Kentinden Kentin İnsanına: Öyküde Kent, Kentleşme, Kentlileşme Görünümleri”, FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, S. 9, s. 219-239.
• Işık, Hüseyin Cem (2008). Türk Öykücüğünde 1950 Kuşağı ve Varoluşçuluk. Yüksek Lisans Tezi. Manisa: Celâl Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Işık, Sibel (2013). “Sevgi Soysal'ın Eserlerinde Suçluluk Duygusu”, (Der. Seval Şahin). “Ne Güzel Suçluyuz Biz Hepimiz!” Sevgi Soysal İçin Yazılar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Karakaya, Talip (2003). “Martin Heidegger Felsefesinde Ölüm Problemi”, Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 4, S. 5, s. 23-35.
• Kernberg, Otto Friedmann (2000). Aşk İlişkileri Normallik ve Patoloji, (Çev. Abdullah Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Koç, Emel (2015). “Felsefe ve Edebiyat”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 5, S. 1, s. 105-118.
• Mert, Necati (2004-2005, Aralık-Ocak). 1950 Kuşağı: Varoluşçular/Bunalımcılar. https://necatimert.com.tr/d/1096/1950-kusagi-varoluscular-bunalimcilar-nbsp-heceoyku-sayi-6-aralik-2004-ocak-2005-nbsp [Erişim tarihi: 14.05.2021].
• Önal, Mehmet Naci, Gündoğan, Ali Osman, & Turhan Tuna, Sibel (2015). Türk Masallarında Varoluşçuluk Tasarımı Üzerine Bir Deneme. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 53, s. 121-147.
• Öner, Haluk (2017). “Dört Roman Ekseninde Edebiyatta Dört Mevsimin İncelenmesi”, Ulakbilge, C. 5, S. 17, s. 1795-1819.
• Özata Dirlikyapan, Jale (2007). Yazınsal Kavrayışta Köklü Bir Değişim: Türk Öykücüğünde 1950 Kuşağı. Doktora Tezi. Ankara: Bilkent Üniversitesi, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özkırımlı, Atilla (1977). “Tutkulu Perçemden Şafak'a Sevgi Soysal'ın Yazarlık Çizgisi”, Birikim Dergisi, S. 23, s. 7-15.
• Sartre, Jean Paul (2020). Varoluşçuluk, (Çev. Asım Bezirci). İstanbul: Say Yayınları.
• Soysal, Sevgi (2018 a). Barış Adlı Çocuk. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Soysal, Sevgi (2018 b). Tutkulu Perçem. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Şan, Emre (2020, Kasım 25). Akbank Sanat Varoluşçuluk ve Özgürlük-Felsefe Seminerleri. https://www.youtube.com/watch? v=Ut1BxnokB_0&list=PLMwpzCTG9Zhb_nd5leWPjDQ5d_aUVjPlP&index=15 [Erişim tarihi: 12.04.2021].
• Şen, Can (2016). Topluma Yabancılaşma Bağlamında Refik Halid Karay’ın “Yılda Bir” Hikâyesi ile Yusuf Atılgan’ın Anayurt Oteli Romanı Üzerine Mukayeseli Bir İnceleme. Uluslararası Edebiyat ve Toplum Sempozyumu (28-30 Nisan 2016) Bildiri Kitabı. C. I, Bartın: Bartın Üniversitesi Yayınları, s. 495-504.
• Taşdelen, Vefa (1992). Varoluşçuluk ve Edebiyat Etkileşimi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yüce, Sefa (2007). Sevgi Soysal'ın Hayatı ve Edebi Eserleri. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yüce, Sefa (2008). “Sevgi Soysal'ın Hikayeciliği”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 1, s. 501-511.