SEDAT UMRAN VE MÜSTAKİL BİR ŞİİR KİTABI, AKŞAM ŞİİRLERİ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 23 - 32, 29.06.2023

Ahmet Karakuş

Öz

Şiir; birçok temayı içinde barındıran, gerçeğin duygu ve hayal mecrasına evrildiği edebî bir saha olarak görülebilir. Şiir, gerçek dünyanın materyallerini kullanarak bir başka evren oluşturan ancak gerçeklikten de kurmaca âlemden de tamamen uzaklaşmayan bir yapı olarak algılanabilir. Elbette şiir tanımları salt bu çerçevede değerlendirilemeyecek kadar geniştir. Sedat Umran’ın Akşam Şiirleri’nde şiirin gerçek ile kurgu arasında bir yapıda olduğu ifade edilmiştir. Gerçek ile kurgu arasında şiirsel bir yerde olan Umran’ın Akşam Şiirleri, adından da anlaşılacağı üzere modern Türk şiirinin birçok şairine tema olan akşamı ele almıştır. Şair, Hilmi Yavuz gibi Akşam Şiirleri başlığıyla müstakil bir şiir kitabı çıkararak bu temanın kendisi için ne kadar önemli olduğunu okuyucuya göstermiştir. Günün bitişi olan zaman dilimi akşam ile gece karıştırılmamalıdır. Çünkü ikisi farklı vakitler olup şiirlerde de çeşitli şekillerde ele alınmış ve bu eserlerde daha çok gece kullanılmıştır. Ancak Sedat Umran’ın pek çok şiirinde bu iki zaman diliminin beraber kullanıldığı dikkat çekmektedir. Umran’ın bu çalışmada ele alınan şiir kitabında toplam otuz yedi adet şiir yer almakta ve bu şiirlerin hemen yarısı “akşam” başlığıyla verilmiştir. Fakat gerek farklı başlıklarda gerek akşam sözcüğü ile kurulan başlıklarda bu zaman dilimi değişik şekillerde şiirleştirilmiştir. Bir başka husus daha vardır ki bu unsur, yeni Türk şiiri içinde temsil edilen birçok şairin Ahmet Haşim’den etkilendiğidir. Akşam bağlamında da Sedat Umran’ın Ahmet Haşim’in tesiri altında kaldığı şiirlerinde görülmüştür. Bu şiirler, akşam unsuru çizgisinde değerlendirildiğinde iki başlık altında ele alınmıştır. Bunların ilki “Akşamın Kızılllığı ve Geceye Evrilişi” ikincisi ise “Akşamın Oluşturduğu Renk Cümbüşü” şeklinde verilmiştir. Bu başlıklandırmalar için bazı şiirler örnek olarak alınarak tahlil edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sedat Umran, Akşam, Kızıllık, Renk Cümbüşü

Kaynakça

• Ann, Nancy (2002). Ruhsal Renginiz ve Hayatınızın Anlamı-Auranızın Renklerini ve Hayat Renginizi Keşfedin, (Çev. Arzu Kesçi). İstanbul: Ötesi Yayıncılık.
• Bozdemir, Bilal Semih (2014). Renk’lerin Dünyası. Ankara: St Clements University Türkiye Yayınları.
• Budak, Abdulkadir (2010). Ya Şiir Olmasaydı-Kişisel Şiir Tarihi 1970-2008-Yazılar. İstanbul: YKY.
• Çetin, Nurullah (2015). Şiir Çözümleme Yöntemi, (13. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Emiroğlu, Öztürk (2011). Türkiye’de Edebiyat Toplulukları, (4. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Enginün İnci; Kerman Zeynep (1996). Ahmet Haşim Bütün Şiirleri- Piyale/Göl Saatleri/Diğer Şiirleri, (3. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• İnce, Özdemir (2011). Tabula Rasa, (3. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Kabaklı, Ahmet (2008). Türk Edebiyatı, (14. Baskı), Cilt IV. İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• Kaynar, İkbal (2008). Şiire Adanmış Bir Ömür Sedat Umran. İstanbul: Kartalite Yayınları.
• Memet Fuat (1999). Ahmet Haşim. İstanbul: YKY.
• Necatigil, Behçet (2007). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü, (24. Baskı). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Parlatır, İsmail (2015). Edebiyatımızın Zirvesindekiler-Ahmet Haşim. Ankara: Akçağ Yayınları.
• TDK (Türk Dil Kurumu) (2019). Türkçe Sözlük (11. Baskı). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dili Kurumu Yayınları.
• Umran, Sedat (1997). Şiirde Metafizik Gerçek. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Umran, Sedat (1998). Akşam Şiirleri. İstanbul: Kırkambar Yayınları.
• Umran, Sedat (2004). Akşamın Kaması-Toplu Şiirleri 2. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Umran, Sedat; Akay, Hasan (2006). Cumhuriyet Dönemi Şiirimizin Altın Sayfaları. İstanbul: 3F Yayınevi.
• Yalçın, Murat (Ed.) (2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, (3. Baskı), Cilt 2 (K-Z). İstanbul: YKY.
• Yavuz, Hilmi (2003). Denemeler, (3. Baskı). İstanbul: Boyut Kitapları.
• Yener, Ali Galip (2012). Şiir Bilinci-Şiir Okuru İçin Teorik Tespitler Defteri. Ankara: Hece Yayınları.