İzmir Yöresinde Küçükbaş Hayvancılık İşletmelerinin Coğrafik Konumlarına Göre Genel Durumu ve Geliştirilme Olanakları

Yıl 2015, Cilt 56, Sayı 1, 1 - 17, 15.07.2015

Çağrı KANDEMİR İlkay ALKAN H. İbrahim YILMAZ H. Baki ÜNAL Turgay TAŞKIN Nedim KOŞUM Ahmet ALÇİÇEK

Öz

Çalışmada; İzmir yöresinde birlik şeklinde örgütlenmiş, yarı entansif ve entansif küçükbaş hayvan yetiştiriciliği yapan 142 işletmede, yürütülen hayvancılık faaliyetleri (yetiştirme, barındırma, besleme, üreme ve sağlık koruma uygulamaları vb.) ve bu faaliyetlerin yürütüldüğü barındırma olanakları (ağıl yapı unsurları, ekipmanları ve birimleri) yerinde belirlenmiş, yapısal ve teknik yönden yeterlilikleri ve hayvancılık faaliyetleri üzerindeki etkileri birlikte değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonunda, yöre koşullarında küçükbaş hayvancılığın geliştirilmesine yönelik teknik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Küçükbaş, yetiştiricilik, besleme, barındırma

Kaynakça

• Alkan, Z. 1972. Ağılların planlanması, A.Ü. Yayın No:245. Ankara Basım ve Ciltevi, Ankara.
• Alkan, İ., Kandemir, Ç., Ünal, H.B., Taşkın, T. 2013. Küçükbaş yetiştiriciliğinde barınak tipi ve yerinin seçimi. 04-07 Kasım 2013, Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Bölge Hayvancılık 2013 Yılı Toplantı Programı, Çanakkale.
• Altan, A., Bayraktar, H., Taşkın, T. 2006. Keçilerde barındırma. Keçi yetiştiriciliği. Genişletilmiş İkinci Baskı. İzmir İli Damızlık Koyun-Keçi Yetiştiricileri Birliği Yayınları No:2, İzmir.
• Anonim, 1991. Koyun ağılları, Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı, İzmir İl Müdürlüğü Yayınları, Yayın no: 8, İzmir.
• Anonim, 2006. TR3 Ege Bölgesi Tarım Master Planı. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara.
• Anonymous, 2004. Minimum specification for wintering facilities for sheep, Department of Agriculture & Food, Portlaoise, Co. Laois. http://www.agriculture.gov.ie/areasofi /fds/S146.doc (25.01.2009).
• Anonymous, 2009a. Livestock housing, http://www.mcgregorpolytunnels.co.uk/ livestock-sheep-cheviot-multispan (28.01.2009).
• Anonymous, 2009b. Sheep housing, http://www.sheep101.info/201/housing.html (28.01.2009).
• Anonymous, 2014. Cleaning and disinfection: Vehicles, http://www.cfsph.iastate.edu/ Emergency-Response/ Just-in-Time/05-Cleaning-and-Disinfection-Vehicles-JIT-HANDOUT.pdf (27.02.2014).
• Arıtürk, E. 1986. Genel Zootekni II. Hayvan Barınakları. Ankara Üniv. Vet. Fak. Yay., Ankara, 410.
• Aydın, S. ve Dellal, G. 2001. Artvin ilinin koyun yetiştiriciliğinin yapısal özellikleri (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü, Ankara.
• Ayhan, V., Taşkın, T., İnce, D., Yılmaz, M., Boyar, S., Bardakçıoğlu, E. 2010. Damızlık koyun-keçi yetiştiricileri birliklerinin edinimleri. Ulusal Keçicilik Kongresi, Çağrılı Bildiri, 24-26 Haziran 2010, Çanakkale.
• Balaban, A. ve Şen, E. 1988. Tarımsal Yapılar. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayınları, 845, Ankara.
• Balcı, A., Avcı, M. 2002. Ölçme Bilgisi-I, Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Yayın No: 532, Bornova, İzmir.
• Bayraktar, H., Altan, A., Taşkın, T. 2004. Küçükbaş hayvanlarda barınak tipleri ve teknik özellikleri. Ege-Marmara Dilimi 2004 Yılı Hayvancılık Bilgi Alışveriş Toplantısı Bildirileri, 11-13 Mayıs 2004, Menemen–İzmir, Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Yayın No:115, 114-121.
• Berge, E. 1997. Housing of sheep in cold climate. Livest. Prod. Sci. 49: 139-149.
• Bilginturan, S., Ayhan, V. 2009. Burdur İli Damızlık Koyun ve Keçi Yetiştiriciler Birliği Üyesi Koyunculuk İşletmelerinin Yapısal Özellikleri ve Sorunları Üzerine Bir Araştırma. Hayvansal Üretim 50(1): 1-8.
• Bostancı, M.M. 2006. Kırıkkale ilinde koyun yetiştiriciliğinin yapısal ve yetiştiricilik özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Zootekni A.B.D., Ankara.
• Caroprese, M. 2008. Sheep housing and welfare. Small Rumin. Res. 76: 21-25.
• Casamassima, D., Sevi, A., Palazzo, M., Ramacciato, R., Colella, G.E., Belitti, A. 2001. Effects of two different housing systems on behaviour, Physiology and Milk Yield of Comisana Ewes. Small Rumin. Res. 41: 151-161.
• Daş, G., Savaş, T. 2002. Keçilerde bir batında doğum ağırlığı ve varyasyonu seleksiyon ölçütü olarak kullanılabilir mi? Hay. Üret. 43 (2): 86-90.
• Daş, G., Savaş, T., Konyalı, A. 2005. Süt keçilerinde oğlak mortalitesi üzerine bir araştırma. Süt Keçisi Ulusal Kongresi 2005, 26-27 Mayıs, İzmir.
• Dawkins, M.S. 2004. Using behaviour to assess animal welfare. Anim. Welfare 13: 3-7.
• Dellal, G. 2000. Antalya ilinde kıl keçisi yetiştiriciliğinin bazı yapısal özellikleri. ıı. bazı üreme özellikleri, sağım ve kırkım dönemi uygulamaları. Tarım Bilimleri Dergisi. 6(4): 124-129.
• Dellal, G. 2001. Isparta ilinde sürdürülebilir keçi yetiştiriciliği. Süleyman Demirel Üniv. Zir. Fak. Zootekni Bölümü. Isparta
• Dellal, G., Eliçin, A., Tekel, N., Dellal, İ. 2002. GAP bölgesinde küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinin yapısal özellikleri. TARP Yayın No: 82, Ankara.
• Dhanda, O.P., Kundu, R.L. 2001. Effect of climate on the seasonal endocrine profile of native and crossbred sheep under semi-arid conditions. Trop. Anim. Health and Prod. 33: 241-252.
• Direk, M., Öztürk, A. ve Boztepe, S. 2000. Konya ilindeki koyunculuk işletmelerin yapısal özellikleri. S.Ü. Z.F.Dergisi 14(21): 49-58. Konya.
• Ertuğrul, M., Savaş, T., Dellal, G., Taşkın, T., Koyuncu, M., Cengiz, F., Dağ, B., Koncagül, S., Pehlivan, E. 2010. Türkiye küçükbaş hayvancılığının iyileştirilmesi. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi Bildiriler, 11-15 Ocak 2010, Ankara, 667-685.
• Faerevik, G., Andersen, I.L., Boe, K.E. 2005. Preferences of sheep for different types of pen flooring. Appl. Anim. Behav. Sci. 90: 265-276.
• Göncü, C., Yurtman, İ.Y., Savaş, T. 2005. Besleme düzeyinin dişi çepiçlerde büyüme ve üreme özellikleri üzerindeki etkileri. Süt Keçisi Ulusal Kongresi 2005, 26-27 Mayıs, İzmir.
• Güney, O., ve Darcan, N. 2001. Süt keçiciliğinde ileri tekniklerin uygulanabilirliği için gerekli koşullar. Çanakkale’de Keçi Yetiştiriciliği Paneli. 12 Haziran, Çanakkale.
• Karaca, O., Y., Vanlı, M., Kaymakçı, T., Altın ve A., Kaygısız, 1993. Doğu Anadolu Bölgesinde koyun yetiştirmenin sosyolojik ekonomik ve genetik görünüşü. YYÜ.Araş. Fonu Projesi. No:90.ZF.071.YYÜ. Van.
• Karaman, S., Ulutaş, Z., Şirin, E., Aksoy, Y., 2012. Tokat yöresindeki ağılların yapısal ve çevre koşulları yönünden durumu ve geliştirme olanakları üzerine bir araştırma. GOÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi, 29 (2): 29-41.
• Kaymakçı, M. ve Sönmez R. 1996. İleri koyun yetiştiriciliği. E.Ü. Basımevi, İzmir.
• Kaymakçı, M., Taşkın, T., Koşum, N., Özkaya, T., Soya, H. 1999a. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti koyun yetiştiriciliğinin yapısal özelliği ve verimliliği. (1. Döl verimi ve gelişme özellikleri). E.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 36(1-2-3): 125-132, Bornova-İzmir.
• Kaymakçı, M., Koşum, N., Taşkın, T ,Özkaya, T., Soya, H. 1999b. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti koyun yetiştiriciliğinin yapısal özelliği ve verimliliği. (2. Süt ve yapağı verim özellikleri ve sağım ve kırkım pratikleri). E.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 36(1-2-3): 133-139, Bornova-İzmir.
• Kaymakçı, M. ve Taşkın, T. 2005. Küçükbaş hayvan ıslahında damızlık koyun-keçi yetiştiricileri birliklerinin (DKKYB) nin görevi ne olmalı? Hasad-Hayvancılık 241: 26-29.
• Kaymakçı, M., Tuncel E., Güney O., 2005a. Türkiye de süt keçisi ıslah çalışmaları. Süt Keçisi Ulusal Kongresi, 26-27 Mayıs, İzmir.
• Kaymakçı, M., Eliçin, A., Işın, F., Taşkın, T., Karaca,O., Tuncel, E., Ertuğrul, M., Özder, M., Güney, O., Gürsoy, O., Torun, O., Altın, T., Emsen, H., Seymen, S., Geren, H., Odabaşı, A., Sönmez, R., 2005b. Türkiye küçükbaş hayvan yetiştiriciliği üzerine teknik ve ekonomik yaklaşımlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği 6. Teknik Kongresi, Hayvansal Üretim. 3-7 Ocak, Ankara.
• Kaymakçı, M. 2010. İleri Koyun Yetiştiriciliği. Genişletilmiş Üçüncü Baskı, Bornova-İzmir.
• Keskin, M. 1996. Hatay Bölgesinde süt keçisi yetiştiriciliği ve sorunları. 1. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. T.C.Ziraat Bank.Kültür Yay.: 19.
• Kılıç, İ., Bozkurt, Z., Tekerli, M., Koçak, S., Çelikeloğlu, K. 2013. A study on animal welfare standards in traditional sheep breeding enterprises. Ankara Üniv Vet Fak Derg. 60: 201-207.
• Kırk, K. 2004. Van ili koyun ve keçi yetiştiriciliğinin yapısı ve geliştirme yolları. 4. Ulusal Zootekni Bilimi Kongresi. 1-3 Eylül, 356-360, Isparta.
• Kocaman, İ., Günal, R., 2007. Tekirdağ ili merkez ilçeye bağlı köylerde bulunan koyun ağıllarının yapısal özelliklerinin belirlenmesi ve geliştirilebilme olanaklarının araştırılması. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 4(3): 339-346.
• Koşum, N., Taşkın, T., Kandemir, Ç., Karadağ, E. 2012. Son yıllarda hayvancılık kredileri ve yapılan yatırımların teknik analizi. T.C. Gıda, Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı, Hayvancılık Grubu Bölge Bilgi Alışveriş Toplantısı Bildirileri. Sf:41-51, Salihli-İzmir. T.C. Gıda, Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı, Hayvancılık Grubu Bölge Bilgi Alışveriş Toplantısı Bildirileri. Sf:57-63, Salihli-İzmir.
• Koyuncu, E., Pala, A., Savaş, T., Konyalı, A., Ataşoğlu, C., Daş, G., Ersoy, İ.E., Uğur, F., Yurtman, İ.Y., Yurt, H.H. 2006. Çanakkale koyun ve keçi yetiştiricileri birliği üyesi keçicilik işletmelerinde teknik sorunların belirlenmesi üzerine bir araştırma. Hay. Üret. 47(1): 21-27.
• Koyuncu, M. 2005. Keçi yetiştiriciliğinin dünya ve Türkiye stratejileri. Süt Keçiciliği Ulusal Kongresi, Bildiriler: 59-65. 26-27 Mayıs 2005, İzmir.
• Koyuncu, M., Uzun, Ş.K., Tuncel, E. 2005. Güney Marmara Bölgesi keçicilik işletmelerinin genel durumu ve verim özelliklerinin belirlenmesi üzerine araştırmalar. I. Keçicilik İşletmelerinin Genel Durumu. Tarım Bilimleri Dergisi 11(4): 373-378.
• Koyuncu, M., Taşkın, T. 2014. Koyun ve Keçilerde Refah, Önemi ve Ölçütleri. Uluslararası Mezopotamya Tarım Kongresi 22-25 Eylül 2014 Diyarbakır– Türkiye.
• Kumar, S., Vihan, V.S., Deoghare, P.R. 2003. Economic implication of diseases in goats in India with reference to ımplemention of a health plan calendar. Small Rumin. Res. 47: 159-164.
• Lassoued, N., Rekik, M., Mahouachi, M., Hamouda Ben, M. 2004. The Effect of nutrition pritior to and during mating on ovulation rate, reproductive wastage, and lambing rate in three sheep breeds. Small Rumin. Res. 52: 117-125.
• Miranda-de la Lama, G.C., Mattiello, S. 2010. The importance of social behaviour for goat welfare in livestock farming. Small Rumin. Res. 90: 1-10.
• Mutaf, S. ve Sönmez, R., 1984, Hayvan barınaklarında iklimsel çevre ve denetimi. Ege Üniv., Ziraat Fak., Yay., 438 s 10-131, İzmir.
• Olgun, M. 2011. Tarımsal Yapılar. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:1577, Ders Kitabı: Yayın No:529, 445 s., Ankara.
• Özcan L., 1990, Koyunculuk. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Yayın No: 343, Ankara.
• Paksoy S, Atılgan A, Akyüz A, Kumova Y, 2006. Kahramanmaraş yöresi koyunculuk işletmelerinin yapısal yönden mevcut durumları ve geliştirilmesi üzerine bir araştırma. S.D.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 1(2): 17-27.
• Pala, A., Savaş, T., 2005a. Persistency within and between lactations in morning, evening and daily test day milk in dairy goats. Arch.Tierzucht 48(4): 396-403.
• Pala, A., Savaş, T., Uğur, F., Daş, G. 2005b. Growth Curves of Turkish saanen goats' kids grouped for weight and body mass index. Arch. Anim. Breed. 48(2): 185-193.
• Pollard, J.C. 2006. Shelter for lambing sheep in New Zealand: A Review. New Zealand J. Agr. Res. 49: 395-404.
• Simsek, E., Kizil, U., Yaslioglu, E., Lindley, J.A. 2002. Environmental modeling of a greenhouse sheep barn. An ASAE/CSAE Meeting Presentation, ASAE Paper No: MBSK 02-107, 11 pp. http://www.engr.usask.ca/dept/age/asae-csae/papers/ asaepapermbsk02-107.pdf. (01 Haziran 2005).
• Soysal, M. İ., S., Kök, E. K., Gürcan ve Özdüven, L.M. 2005. Edirne ili keçiciliği üzerine bir araştırma. Süt Keçiciliği Ulusal Kongresi, 3-7 Ocak 2005, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Böl., İzmir.
• SPSS, 1999. Version 10.0. SPSS Inc., Wacker Drive, Chicago, IL, USA
• Şişman, C.B., Yılmaz, F., Gezer, E. 2009. Bolu yöresindeki küçükbaş hayvan barınaklarının yapısal durumu ve geliştirme olanakları. J. Tek. Agr. Fac. 6(2): 179-189.
• Tarım Reformu Genel Müdürlüğü, 2013. Toprak Tanımlama Kılavuzu- Uluslararası Sınıflandırma, İlişkilendirme ve İletişim için Bir Çerçeve. Çevirmen ve Editör: H. E. Erdoğan, ISBN: 978-605-4672-20-2, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ankara.
• Taşkın, T., Ünal, H.B., Ünal, Yılmaz, H.B. 2010a. Küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinde modern ağıl sistemleri ve hayvan refahı. T.C. Tarım Ve Köyişleri Bakanlığı Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü & Muğla Tarım İl Müdürlüğü, 2010 Yılı Hayvancılık Grubu Bölge Bilgi Alışveriş Toplantısı Bildirileri 85-93, Bodrum-Muğla.
• Taşkın, T., Özdoğan M., Soycan Önenç, S. 2010b. Keçi Yetiştirme ve Besleme. Hasad Yayıncılık, İstanbul.
• Taşkın, T., Koyuncu, M., Bardakçıoğlu, H.E., Yılmaz, M., Önenç, S. 2011. Küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinde sürü yönetimi ve otlatma davranışları. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü & Balıkesir Tarım İl Müdürlüğü, 2011 Yılı Hayvancılık Grubu Bölge Bilgi Alışveriş Toplantısı Bildirileri Yayın No:142, 29-36, 26-29 Nisan Gönen-Balıkesir.
• Taşkın, T. 2014. Koyunculukta Yetiştirme Pratikleri. Koyun-Keçi Genetik Islah Çalıştayı. 11-13 Haziran Uşak.
• Tozlu, H., Olfaz, M. 2007. Karadeniz bölgesi keçi yetiştiriciliğinin mevcut durumu, sorunları ve çözüm önerileri. 3. Ulusal Zootekni Öğrenci Kongresi.17-18 Mayıs, s:127-133, Kahramanmaraş.
• Tölü, C., Daş, G., Yurdabak, S., Uğur, F., Konyalı, A.,Savaş, T., Aktürk, D., Turkan, H. 2007. Türkiye’nin önemli hayvancılık bölgelerinden Biga koyunculuğuna genel bir bakış. V. Zootekni Bilim Kongresi. 5-8 Eylül, 1-9, Van.
• Turner, S.P., Dwyer, C.M., 2007. Welfare assessment in extensive animal production systems: challenges and opportunities. Anim. Welfare 16: 189-192.
• Uğur, F., Savaş, T., Dosay, M., Karabayır, A., Ataşoğlu, C. 2004. Growth and behavioral traits of Turkish Saanen kids weaned at 45 and 60 days. Small Rumin. Res. 52: 179-184.
• Ünal, H.B., Yılmaz, H.İ., Bayraktar, H.B. 2006. Hayvancılıkta yeni bir yapı konstrüksiyonu sera tipi barınakların yapısal ve ekonomik yönden uygulanabilirliği. Hay. Üret. 47(1): 8-15.
• Ünal, H.B., Yılmaz, H.İ., 2009. Koyun ağıllarında konstrüksiyon özellikleri ve yeni uygulamalar, Hasad-Hayvancılık 24(285): 34-37.
• Yılmaz, M., Bardakçıoğlu, H.E., Taşkın, T., Karaca, O. 2010. Türkiye’de göçer keçi yetiştiriciliğinin mevcut durumu ve geleceği: Muğla-Yatağan örneği. Ulusal Keçicilik Kongresi Çağrılı Bildirisi, s:135-141, 2010 24-26 Haziran Çanakkale.
• Yüksel A. N. ve Şişman C. B. 2003. Tarımsal İnşaat, T.Ü. Tekirdağ Ziraat Fakültesi, Yayın No: 36.