Hemşirelikte İyileştirici Bakım Çevresi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 3, 393 - 403, 18.12.2024

Simay Sırma , Esra Akın

https://doi.org/10.54189/hbd.1444671

Öz

Hemşirelik, bireylerin, ailelerin ve toplumun sağlığını koruma, geliştirme, hastalıkları önleme, tedavi etme ve rehabilite etme amacını taşıyan bir sağlık disiplinidir. Hemşirelik tarihi boyunca var olan ve hemşirenin bağımsız rollerinden biri olarak kabul edilen bakım, bu disiplinin temelini oluşturur. Hemşirelik bakımı, yalnızca fiziksel sağlığı değil, aynı zamanda duygusal, sosyal ve ruhsal sağlığı da içeren bütünlük ilkesine dayalı bir yaklaşım sunar. Bu bağlamda, sağlanan bakım uygulamaları; bireye yardım etmeyi, terapötik iletişim kurmayı, rahatlık sağlamayı içerir. Ayrıca bireyin kendi iyileştirme gücünü kullanmasını destekler, bireyi biyo-psiko-sosyokültürel ve spiritüel boyutlarıyla bir bütün olarak ele alarak tedavi eder, sağlık eğitimi verir ve sağlıklı davranışlar kazandırır. İyileşme süreci, bireyin fiziksel, zihinsel, sosyal, çevresel, ruhsal ve kültürel boyutlarıyla birlikte yaşadığı kapsamlı bir dönüşüm sürecidir. İyileştirici bakım çevresi, fiziksel ve fiziksel olmayan tüm yönleri içeren, enerji ve farkındalık sağlayan bir ortamdır. Bu ortam, iyiliği, güzelliği, konforu, saygıyı ve huzuru içerir. Hemşirelik uygulamalarında bu çevreyi oluşturmanın amacı, bireylere iyileşme süreçlerinde destek olmaktır. İyileştirici bakım çevresi uygulamaları arasında terapötik çevre oluşturma, müzik terapi, renk terapi, doğa temelli ses terapi, aromaterapi, sessiz zaman protokolü, iyileştirme bahçeleri gibi tamamlayıcı ve bütünleştirici girişimleri içermektedir. Bu bağlamda ilgili derlemenin amacı hemşirelik kuramlarına dayalı alternatif girişim yöntemleri ile iyileştirici bakım çevresi ilişkisini ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik kuramları, Holistik bakım, İyileştirici bakım çevresi, Tamamlayıcı ve Bütünleştirici Girişimler

Healing Care Environment In Nursing

Öz

Nursing is a healthcare discipline aimed at preserving, enhancing, preventing diseases, treating and rehabilitating the health of individuals, families, and communities. Care, forms the basis of this discipline. Nursing care offers an approach based on the principle of holistic health, encompassing not only physical but also emotional, social, and spiritual well-being. In this context, care practices include assisting individuals, establishing therapeutic communication, providing comfort, supporting the individuals use of their own healing power, treating individuals as a whole with their bio-psycho-socio-cultural and spiritual dimensions, providing health education, and fostering healthy behaviors. The healing process is a comprehensive transformational journey experienced by individuals in conjunction with their physical, mental, social, environmental, spiritual, and cultural dimensions. This environment includes comfort, respect, and peace. The aim of creating this environment in nursing practices is to support individuals in their healing processes. Healing environment practices include creating a therapeutic environment, music therapy, color therapy, nature-based sound therapy, aromatherapy, silent time protocol, healing gardens, and other complementary and integrative initiatives. In this context, the purpose of the relevant review is to elucidate the relationship between alternative intervention methods based on nursing theories and the healing environment.

Anahtar Kelimeler

Nursing Theories, Holistic Care, Healing Care Environment, Complementary and Integrative Interventions

Kaynakça

• Alici N. (2019). İç mekanda renk ve renklerin insan psikolojisine etkileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, İstanbul.
• Altın E. (2023). İç mekan tasarımında renklerin kullanımı ve farklı kültürlerdeki etkilerinin incelenmesi. Journal Of Social, Humanities And Administrative Sciences, 9(69), 3682-3702. doi: 10.29228/JOSH AS.72556
• Alzubaidi S, Roaf S, Banfill PF, Talib R, Al-Ansari A. (2013). Survey of hospitals lighting: Daylight and staff preferences. International Journal Of Energy Engineering, 3, 287-293.
• Amasyalı YK. (2022). Aile sağlığı merkezleri, tasarım ilkeleri ve iç mekân tasarımında planlamaya etki eden faktörlerin yeni modeller üzerinden değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Arslan BŞ. (2021). İnsan bakım kuramına temellendirilmiş hemşirelik bakımının ebeveynini kaybeden adölesanlarda travma sonrası büyümeye etkisi: Eylem araştırması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Ateş ES, Özel Y. (2023). İç mekân tasarımında renk ve biçimin etkinliği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 22(43), 113-123. doi:10.55071/ticaretfbd.1133556
• Bal F. (2019). Renk terapinin depresyon üzerindeki etkisinin incelenmesi. Journal Of International Social Research, 12(62). doi: 10.17719/jisr.2019.3091
• Bayındır SK, Biçer S. (2019). Holistik hemşirelik bakımı. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4(1), 25-29.
• Boz İ. (2018). İyileştirici bakım çevresi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 56-61. doi: 10.5505/bsbd.2018.88579
• Bozkurt C, Yıldırım Y, Aykar FŞ, Fadıloğlu ZÇ. (2021). Henderson hemşirelik modeline göre kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan bir bireyin değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 59-68. doi: 10.51754/cusbed.807105
• Brown LJ. (2021). Implementing quiet time on an acute care unit. (Doctor of Nursing Practice Degree). School of Nursing, University of Maryland at Baltimore.
• Büker MB, Elinç ZK. (2023). Hastane iç mekânlarında yaşlılar için renk kullanımı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 14(1), 171-184. doi: 10.29048/makufebed.1261241
• Ekrem EC. (2021). İyileştirici bakım, iyileştirici çevre ve hemşirelik. C. Evereklioğlu (Ed.), Sağlık bilimlerinde araştırma ve değerlendirmeler-II. Gece Kitaplığı.
• Fang CS, Tu YK, Chang SL, Kuo CC, Fang CJ, Chou FH. (2024). Effectiveness of sound and darkness interventions for critically ill patients' sleep quality: A systematic review and component network meta-analysis. Nursing In Critical Care, 29(1), 134-143. doi: 10.1111/nicc.12883
• Fatehimoghadam S, Molavynejad S, Rokhafroz D, Seyedian SM, Sharhani A. (2023). Effect of nature-based sound therapy on stress and physiological parameters in patients with myocardial ınfarction. Iranian Journal Of Nursing And Midwifery Research, 28(4), 436-442. doi: 10.4103/ijnmr.ijnmr_221_21
• Fernandes AGO, Silva TCRD. (2020). War against the COVID-19 pandemic: reflection in light of Florence Nightingale's nursing theory. Revista Brasileira de Enfermagem, 73(suppl 5), e20200371. doi: 10.1590/0034-7167-2020-0371
• Gürcan M, Turan SA. (2021). Examining the expectations of healing care environment of hospitalized children with cancer based on Watson's theory of human caring. Journal Of Advanced Nursing, 77(8), 3472-3482. doi: 10.1111/jan.14934
• Hedigan F, Sheridan H, Sasse A. (2023). Benefit of inhalation aromatherapy as a complementary treatment for stress and anxiety in a clinical setting - A systematic review. Complementary Therapies In Clinical Practice, 52, 101750. doi: 10.1016/j.ctcp.2023.101750
• Igeño-Cano JC. (2020). Benefits of walks in the outdoor gardens of the hospital in critically ill patients, relatives and professionals. Medicina Intensiva, 44(7), 446-448. doi: 10.1016/j.medin.2019.09.007
• Jamshidi S, Parker, JS, Hashemi S. (2020). The effects of environmental factors on the patient outcomes in hospital environments: A review of literature. Frontiers of Architectural Research, 9(2), 249-263.
• Jun J, Kapella MC, Hershberger PE. (2021). Non-pharmacological sleep interventions for adult patients in intensive care Units: A systematic review. Intensive & Critical Care Nursing, 67, 103124. doi: 10.1016/j.iccn.2021.103124
• Kabasakal A, Kitiş Y. (2021). Watson’ın insan bakım modelinin kavramsal açıdan incelenmesi. Sağlık Akademisi Kastamonu, 6(2), 45-50. doi: 10.25279/sak.516353
• Kızıler E. (Ed.). (2022). Sağlık & bilim 2022: hemşirelik II. Efe Akademi Yayınları.
• Kolaç N. Bölüm 4, (2023). S. Öncel, M. Yılmaz (Ed.), Hemşirelikte temel kavramlar (s. 67-99). Ankara: Akademi Kitabevi Yayınları.
• Kurt T, Çelik S. (2019). Yoğun bakım hastalarını mekanik ventilasyondan ayırma sürecinde doğa temelli ses terapisinin etkisi. Cukurova Medical Journal, 44,119-132. doi: 10.17826/cumj.556065
• Kurtgöz A, Kızıltepe SK. (2022). Türkiye’de aromaterapi uygulanarak yapılan lisansüstü randomize kontrollü hemşirelik çalışmalarının incelenmesi. Sağlık Bilimlerinde Değer, 12(1), 123-129. doi: 10.33631/sabd.1055470
• Lin CL, Hwang SL, Jiang P, Hsiung NH. (2020). Effect of music therapy on pain after orthopedic surgery—a systematic review and meta‐analysis. Pain Practice, 20(4), 422-436. doi: 10.1111/papr.12864
• McFarland MR, Wehbe-Alamah HB. (2019). Leininger's theory of culture care diversity and universality: An overview with a historical retrospective and a view toward the future. Journal Of Transcultural Nursing, 30(6), 540-557. doi: 10.1177/1043659619867134
• Nieberler-Walker K, Desha C, Bosman C, Roiko A, Caldera S. (2023). Therapeutic hospital gardens: Literature review and working definition. HERD, 16(4), 260-295. doi: 10.1177/19375867231187154
• Nilasari P, Hariyati RTS. (2021). Systematic review of missed nursing care or nursing care left undone. Enfermeria Clinica, 31, 301-306. doi: 10.1016/j.enfcli.2020.12.036
• Özgen E. (2018). İnsan-mekan etkileşiminde sağlık yapıları ve mekanın iyileştirici rolü. Sanat ve Tasarım Dergisi, 8(2), 184-195. doi: 10.20488/sanattasarim.529764
• Özkan S, Kılınçat B, Yımaz M. (2023). Roper-Logan-Tierney hemşirelik modeline temelli pediatri hemşireliği: Olgu sunumu. Selçuk Sağlık Dergisi, 4(1), 61-78.
• Payida-Ansah D. (2021). Implementation of a quiet time protocol in the neurosurgical ıntensive care unit. (Doctor of Nursing Practice Degree). School of Nursing, University of Maryland at Baltimore.
• Pekince H. (2018). Roy adaptasyon modeline göre evde verilen bakımın multipl sklerozlu hastaların hastalığa uyumuna ve yaşam kalitesine etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Rajabpour S, Rayyani M, Mangolian Shahrbabaki P. (2019). The relationship between Iranian patients' perception of holistic care and satisfaction with nursing care. BMC Nursing, 18, 48. doi: 10.1186/s12912-019-0374-7
• Riegel F, Crossetti MDGO, Martini JG, Nes AAG. (2021). Florence nightingale’s theory and her contributions to holistic critical thinking in nursing. Revista Brasileira de Enfermagem, 74. doi: 10.1590/0034-7167-2020-0139
• Sakıcı Ç, Bal AN. (2022). Duyguların renklerle ifade edilebilirliğinin araştırılması. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 18(2), 191-211.
• Soyanıt Ş, Altay B. (2022). Madeleine Leininger: Kültürel bakımda çeşitlilik ve evrensellik teorisi. G. Tanrıverdi (Ed.), 6. Ulusal 3. Uluslararası kültürlerarası hemşirelik kongresi bildiriler kitabı. Holistence Publications.
• Ünsal A. (2017). Hemşireliğin dört temel kavramı: insan, çevre, sağlık&hastalık, hemşirelik. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1), 11-28.
• Wang SJ, Chen MY. (2020). The effects of sunlight exposure therapy on the improvement of depression and quality of life in post-stroke patients: A RCT study. Heliyon, 6(7), e04379. doi: 10.1016/j.heliyon.2020.e04379
• Yücel İ, Sayılan AA. (2023). Kronik böbrek yetmezliği tanısı ve bası yarası olan bireyin günlük yaşam aktiviteleri modeline göre değerlendirilmesi. Aydın Sağlık Dergisi, 9(1), 11-12. doi: 10.17932/IAU.ASD.2015.007/2023.901
• Zborowsky T. (2014). The legacy of Florence Nightingale's environmental theory: Nursing research focusing on the impact of healthcare environments. HERD, 7(4), 19-34. doi: 10.1177/193758671400700404