TÜKETİCİLERİN GIDA GÜVENLİĞİNE YÖNELİK TUTUM VE ALGILARINI ETKİLEYEN SOSYO-EKONOMİK FAKTÖRLER: KONYA İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 48 - 59, 12.11.2019

Ayse Büşra Madenci , Selman Türker , Zeki Bayramoğlu , Vildan Eyiz

Öz

Günümüzde insanların beslenme alışkanlıklarındaki
farklılaşma ve çeşitlenmenin yanında bilinçli gıda tüketimi, güvenli gıda
üretimini zorunlu hale getirmiştir. Tüketicilerin sağlıklı ve güvenilir gıda
beklentilerini karşılayabilmek amacıyla üretimden tüketime tüm gerekliliklerin
yerine getirilmesiyle sağlanabilen ‘güvenli gıda’ ve buna yönelik uygulamaları
kapsayan ‘gıda güvenliği’ günümüzde uluslararası platformda benimsenen kesin
bir strateji olarak kabul edilmektedir. Tüketicilerin algı ve tutumlarına etki
eden birçok faktör olup, bu faktörler sosyal, ekonomik, çevresel ve inanç gibi
bileşenlerine ayrılmaktadır. Bu nedenle çalışmanın temel amacı tüketicilerin
gıda tercihlerine yönelik tutum ve davranışları incelemek ve tercihleri ile
sosyo-ekonomik statüleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Bu çalışma
kapsamında tüketici talep yapısını incelemek için tüketicilerin sosyo- ekonomik
davranış özellikleri doğrultusunda gıda güvenliği algıları araştırılmıştır. Bu
amaca yönelik olarak Konya ilinde basit tesadüfi örnekleme yöntemine göre
belirlenen 383 kişi ile yüz yüze görüşme yöntemi ile tüketici anketi
yapılmıştır. Toplanan veriler kullanılarak Kruskal-Wallis ve Mann-Whitney U
testleri yapılmıştır. Çalışma sonucunda tüketicilerin %32’sinin güvenilir gıda
ile helal gıdanın aynı kavramlar olduğu düşündükleri belirlenmiştir. Ayrıca
tüketicilerde gıda güvenliği bilincinin oluştuğu gözlenmiş olup yapılan
istatistiki analizlere göre, tüketicilerin yaş, eğitim, gelir ve meslek
grupları itibariyle gıda güvenliğine yönelik algılarının ise farklılaşmadığı
tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gıda Güvenliği, Tutum, Algı, sosyo-ekonomik faktörler

Destekleyen Kurum

Necmettin Erbakan Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) Koordinatörlüğü

Proje Numarası

181222008

SOCIO-ECONOMIC FACTORS AFFECTING CONSUMERS' ATTITUDES AND PERCEPTIONS ON FOOD SAFETY: THE CASE OF KONYA

Öz

Today, besides the differentiation and diversification
of people's eating habits, conscious food consumption has made it compulsory to
produce safe food. ‘Safe food’ can be achieved by fulfill in gall there
quirements from production to consumption to meet the health and quality
expectations of the consumers. ‘Food safety’ is accepted as a definite strategy
adopted internationally. There are many factors that affect consumers'
perceptions and attitudes and some of these factors are social, economic
circumferential and belief. The main purpose of this study was to determine the
attitudes,  behaviors
and preferences of consumers about food safety and to determine the
relationship between food safety perception and socio-economic characteristics
of the consumers.In order to determine consumer demand structure, food safety
perceptions were determined according to socio-economic characteristics of
consumers. For this purpose, a consumer survey was conducted with 383 people in
Konya province determining according to simpler and omsampling method.
Kruskal-Wallis and Mann-Whitney U tests were used to analyze the collected
data. As a result of this study, it has been observed that food safety
awareness has been formed on consumers. According to the test statistics, it
was found that consumers' perceptions about food safety did not differ
according to age, education, income and occupational groups.

Anahtar Kelimeler

food safety, perception, attitude, socio-economic factors

Proje Numarası

181222008

Kaynakça

• Anonim, (2010). Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu, Kanun No. 5996, Kabul Tarihi: 11/6/2010.
• Armağan, G. ve Özdoğan, M. (2005). Ekolojik yumurta ve tavuk etinin tüketim eğilimleri ve tüketici özelliklerinin belirlenmesi. Hayvansal Üretim, 46(2).
• Bal, H. S. G., Göktolga, Z. G., Karkacıer, O. (2006). Gıda Güvenliği Konusunda Tüketici Bilincinin İncelenmesi (Tokat İli Örneği). Tarım Ekonomisi Dergisi, 12(1 ve 2), 9-18.
• Bekir, A. (2013). Tüketicilerin gıda güvenliğine yönelik tutumları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 23(2), 90-101.
• Çukadar, M. (2017). Helal Gıda Konusunda Tüketici Davranışları. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34(3), 190-200.
• Davis, L. E. ve Taylor, J. C. (1972). Design of jobs: Selected readings: Penguin education. ISBN-10: 0140806512
• Emeksiz, F., Albayrak, M., Güneş, E., Özçelik, A., Özer, O., Taşdan, K. (2005). Türkiye’de tarımsal ürünlerin pazarlama kanalları ve araçlarının değerlendirilmesi. Türkiye Ziraat Mühendisleri Odası Teknik Kongresi, Bildiriler (II), 1155-1172.
• Ersin, M. ve Beyhan, Y. (2015). Toplu Beslenme Sistemlerinde Hijyen Sanitasyonu Sağlama Önerileri. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi (MSG), 2(8).
• Gözener, B., Büyükbay, E. O., Sayılı, M. (2009). Gıda güvenliği konusunda öğrencilerin bilgi düzeylerinin İncelenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2009(2), 45-53.
• Hansen, B., Alrøe, H. F., Kristensen, E. S., Wier, M. (2002). Assessment of food safety in organic farming. DARCOF Working Papers no. 52
• Karakaş, G. (2010). Tokat ili kentsel alanda et ve et ürünleri tüketiminde tüketici kararlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Koç, B., Tatlı, H., Naimoğlu, M. (2017). Development of Beekeeping in Bingol Province and Surveyable Beekeeping Possibilities. PROCEEDING BOOK.
• Koç, S. (2010). Bitlis ili adilcevaz ilçesinde kentsel ve kırsal alanda kırmızı et ve tavuk eti tüketim yapısı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Van.
• Kurtoğlu, R. ve Çiçek, B. (2013). Tüketicilerin helâl ürünler hakkındaki algılama, tutum ve beklentilerini tespit etmeye yönelik bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(3), 181-205.
• Miran, B. (2002). Temel istatistik. Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir, 288s.
• Newbold, P., Carlson, W., Thorne, B. (2012). Statistics for business and economics: Pearson.
• Oğuz, C. ve Karakayacı, Z. (2017). Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Metodolojisi. Konya, Atlas Akademi, 1-183.
• Onurlubaş, E. ve Gürler, A. Z. (2016). Gıda güvenliği konusunda tüketicilerin bilinç düzeyini etkileyen faktörler. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(1), 132-141.
• Ozgul, E., ve Aksulu, I. (2006). Ambalajli Gida Urunlerinde Tuketicilerin Etiket Duyarliligindaki Degisimler. Ege Academic Review, 6(1), 1-10. Özdemir, E. K. ve Topsümer, F. (2017). Güvenilir Gıda Konusunda Tüketici Farkındalığının Geliştirilmesinde İletişim Stratejilerinin Rolü. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli E-Dergisi(1), 57-84.
• Topal, Ş. (2001) Gıda endüstrisinde risk yönetimi sistemi: HACCP, Taç Ofset, İstanbul.
• Türker, S. (2016). Helal ve sağlıklı gıda, 2023-2071 Vizyonuyla Tarım Kongresi, Bildiri Kitabı II. Cilt s. 326-345, Semih Ofset Kızılcahamam, Ankara.
• Yılmaz, E., Oraman, Y., İnan, İ. H. (2009). Gıda ürünlerine ilişkin tüketici davranışı dinamiklerinin belirlenmesi:“Trakya örneği”. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(1).
• Zortuk, M. (2009). Cinsiyet değişkeni bağlamında harcama alt grupları ve gelir ilişkisi: Dumlupınar Üniversitesi öğrencileri üzerine bir uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23, 25-31.