HELAL GIDA KAPSAMINDA GIDA AMBALAJ VE KAPLAMA MADDELERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 122 - 128, 16.03.2020

Şefik Tekle , Osman Sağdıç

Öz

Ambalajlar, gıda maddelerinin hijyenik olmasını sağlayan, fiziksel ve kimyasal özelliklerini koruyan ve raf ömrünü uzatan araçlardır. Bu amaçla yaygın olarak metal, cam, kâğıt, karton, plastik ve ahşap gibi materyaller kullanılmaktadır. Son dönemde jelatin ve kitosan kaynaklı yenilebilir filmler de gıdalarda ambalaj olarak kullanılır hale gelmiştir. Gıdaları koruma amaçlı kullanılan bu ambalajların, Müslümanları ilgilendiren tarafı da bu ambalajların helal olmasıdır. Tek başına ürünün helallik şartlarını sağlaması o ürünün helalliği için yeterli olmayıp, içine konulduğu ambalajın da İslami kurallara uygun olması gerekmektedir. Özellikle dünyada üretilen jelatinin büyük kısmının domuz kaynaklı olması, kabuklu deniz hayvanlarından üretilen kitosanın bazı mezheplerce kullanımının helal olmaması, kaplama ajanı olarak Şellak’ın bir çeşit böcekten elde edilmesi, kağıt ambalaj makinelerinde domuz kaynaklı yağların kullanımı, ambalaj olarak kullanılan plastik ve metal kutuların üretiminde kullanılan yağların kaynağı ile sucuk, jambon, salam ve sosis gibi et ürünlerinin üretiminde kullanılan kılıfların domuz kaynaklı olma ihtimali, ambalajlama konusunda İslami açıdan önemli soru işaretlerinin bulunduğunu göstermektedir. Ayrıca ambalaj üretiminde kullanılan plastik maddelere katılan kanserojenik ve endokrin bozucu etkilerinin olduğu bilinen; stiren, fitalatlar, melamin, formaldehit ve bisfenol A gibi maddelerin, ambalajların helal ve güvenilir gıda ürünlerinde kullanımında önemli problemlerin olduğunu ortaya koymaktadır. Bu çalışmada gıda ambalajı ve kaplama maddelerinin helal gıda açısından irdelenmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kaplama materyali, Ambalaj, Et ve Et Ürünleri, Gıda, Helal, Jelatin

Kaynakça

• Ab Talib, M.S., Johan, M.R.M. (2012). Issues in Halal Packaging: A Conceptual Paper. International Business and Management, 5 (2): 94-98.
• Abdul Aziz, Y., Chok, N.V. (2013). The Role of Halal Awareness, Halal Certification, and Marketing Components in Determining Halal Purchase Intention Among Non-Muslims in Malaysia: A Structural Equation Modeling Approach. Journal of International Food & Agribusiness Marketing, 25 (1): 1-23.
• Anonim, (2010). http://www.ambalaj.org.tr/files/Ambalajbulteniicerik/dosya/temmuz-agustos-2010-dosya.pdf, Son Erişim Tarihi: 07.01.2020
• Anonim, (2011). TSE OIC/SMIIC 1:2011, General Guidelines on Halal Food: 1-14.
• Anonim, (2019). State of the Global Islamic Economy Report. 178 pages, Salaam Gateway and Dinar Standard. https://cdn.salaamgateway.com/special-coverage/sgie19-20/full-report.pdf. Son Erişim Tarihi: 16.01.2020
• Aslan, H., Aslan, İ. (2018). Helal Gıda Sektörü: Malezya ve Türkiye Karşılaştırılması. 1. Uluslarasası Battalgazi Multi Disipliner Çalışmalar Kongresi. Sayfa: 2930-2939. Malatya – Türkiye.
• Ayana, B., Turhan, K.N. (2010). Gıda Ambalajlamasında Antimikrobiyel Madde İçeren Yenilebilir Filmler/ Kaplamalar ve Uygulamaları. Gıda, 35 (2): 151-158.
• Cebi, N., Durak, M.Z., Toker, O.S., Sagdic, O., Arici, M. (2016). An evaluation of Fourier transforms infrared spectroscopy method for the classification and discrimination of bovine, porcine and fish gelatins, Food Chemistry 190: 1109-1115.
• Durusoy, R., Karababa, A. O. (2011). Plastik gıda ambalajları ve sağlık, TAF Preventive Medicine Bulletin, 10(1): 87-96.
• Kokangül, G., Fenercioğlu, H. (2012). Gıda Endüstrisinde Akıllı Ambalaj Kullanımı. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 7(2): 31-43.
• Madenci, A. B., Türker, S., Bayramoğlu, Z., Eyiz, V. (2019). Tüketicilerin Gıda Güvenliğine Yönelik Tutum ve Algılarını Etkileyen Sosyo-Ekonomik Faktörler: Konya İli Örneği. Helal ve Etik Araşt. Derg. / J. Halal & Ethical Res. 1 (1): 48-59.
• Mohamed, Z., Rezai, G., Shamsudin, M.N., Eddie Chiew, F.C. (2008). Halal Logo and Consumers’ Confidence: What are the Important Factors? Economic and Technology Management Review, 3: 37-45.
• Rezai, G., Mohamed, Z., Shamsudin, M.N. (2012). Assessment of Consumers’ Confidence on Halal Labelled Manufactured Food in Malaysia. Pertanika Journal of Social Science & Humanity, 20(1): 33-42.
• Riaz, M., Chaudry, M. (2004). Halal Food Production. Florida: CRC Press, USA.
• Sarıçoban, C., Yetim, H. (2013). Helal Gıda Üretimi Açısından Et ve Et Ürünleri. International 2 Halal and Healthy Food Congress. Book of Congress. November 7-10, Konya-Turkey.
• Shafie, S., Othman, M.N. (2006). Halal Certification: An International Marketing Issues and Challenges. In Proceeding at the International IFSAM VIIIth World Congress, pp.:28-30, Malaysia.
• Simoons, F.J. (1994). Eat not This Flesh: Food Avoidance from Prehistory to Present. London: The University Wisconsin Press.
• Şimşek, H. (2012). A’dan Z’ye Hayvansal Kaynaklı Gıda Katkı Maddeleri, Fazilet Neşriyat, 144s, İstanbul.
• Talib, Z., Zailani, S., Zainuddin, Y. (2010). Conceptualization on the Dimensions for Halal Orientation for Food Manufacturers: A Case Study in the Context of Malaysia. Pakistan Journal of Social Sciences, 7(2): 56-61.
• Tekle, Ş., Sağdıç, O., Nursaçan, Ş., Yetim, H., Erdem, M. (2013). Ülkemizde ve Dünyada Helal Gıda Hususunda Karşılaşılan Problemler. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1(1): 1-6.