BİTKİSEL YAĞLARDA TAĞŞİŞ BELİRLEME METOTLARI: FOURIER DÖNÜŞÜMLÜ KIZILÖTESİ (FTIR) SPEKTROSKOPİSİ

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 137 - 148, 16.03.2020

Necattin Cihat Icyer M. Zeki Durak

Öz

Bitkisel yağlar, biyoyararlılığı oldukça yüksek olmasından ötürü beslenmemizde oldukça önemli yeri olan ve sıklıkla tüketilen gıda maddeleridir. Ekonomik olarak kıymetli bitkisel yağlara nispeten ucuz yağların karıştırılması suretiyle yapılan tağşişlere günümüzde maalesef sıklıkla rastlanılmaktadır. Bu karışım yağlar sağlık açısından riskler oluşturabileceği gibi, haksız rekabet ortamı meydana getirmekte, yağın kalitesini düşürmekte ve etik olmayan durumlara neden olmaktadır. Günümüzde tağşiş yapılan yağların tespitinde birçok teknik başarı ile uygulanmasına rağmen analiz süresinin fazlalığı, kimyasal-sarf gereksinimi, maliyet gibi hususlar daha pratik, hızlı, ucuz tekniklerin geliştirilmesini gerekli kılmıştır. Bu tekniklerden birisi de Fourier Dönüşümlü Kızılötesi (FTIR) olarak bilinen spektroskopik yöntemdir. Son zamanlarda bu teknik ile bitkisel yağlarda yapılan tağşişler belli dalga aralıklarında belirlenen parmak izi bölgeleri incelenerek tespit edilebilmektedir. Literatür çalışmaları incelendiğinde farklı bitkisel yağların farklı oranlarda karıştırılarak farklı algoritmalar eşliğinde analiz edildiği çokça çalışmaya rastlanılmaktadır. Bu derlemenin amacı, bitkisel yağlarda yapılan tağşişlerin FTIR tekniği ile analizinde son zamanlarda yapılan çalışmaların incelenmesi ve bu tekniğin güvenilirliğinin güncel verilere göre değerlendirilmesidir. Sonuç olarak FTIR tekniğinin bitkisel yağlarda tağşişlerin belirlenmesinde hızlı, pratik ve düşük maliyetli avantajlarının yanında yüksek bir ölçüm hassasiyetine sahip olduğu da anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

FTIR, bitkisel yağlar

Kaynakça

• Arslan, F. N., Akin, G., Karuk Elmas, Ş. N., Yilmaz, I., Janssen, H. G., & Kenar, A. (2019). Rapid detection of authenticity and adulteration of cold pressed black cumin seed oil: A comparative study of ATR–FTIR spectroscopy and synchronous fluorescence with multivariate data analysis. Food Control, 98(December 2018), 323–332. https://doi.org/10.1016/j.foodcont.2018.11.055
• Arslan, F. N., & Ça, F. (2018). Attenuated Total Reflectance – Fourier Transform Infrared ( ATR – FTIR ) Spectroscopy Combined with Chemometrics for Rapid Determination of Cold-Pressed Wheat Germ Oil Adulteration. Food Analytical Methods. https://doi.org/https://doi.org/10.1007/s12161-018-1368-x Attenuated
• Cirak, O., Icyer, N. C., & Durak, M. Z. (2018). Rapid detection of adulteration of milks from different species using Fourier Transform Infrared Spectroscopy (FTIR). The Journal of Dairy Research, 85(2), 222–225. https://doi.org/10.1017/S0022029918000201
• Elzey, B., Pollard, D., & Fakayode, S. O. (2016). Determination of adulterated neem and fl axseed oil compositions by FTIR spectroscopy and multivariate regression analysis. Food Control, 68, 303–309. https://doi.org/10.1016/j.foodcont.2016.04.008
• Filoda, P. F., Fetter, L. F., Fornasier, F., Cassia, R. De, & Schneider, D. S. (2018). Fast Methodology for Identification of Olive Oil Adulterated with a Mix of Different Vegetable Oils. Food Analytical Methods. https://doi.org/https://doi.org/10.1007/s12161-018-1360-5 Fast
• Gromadzka, J., & Wardencki, W. (2011). Trends in Edible Vegetable Oils Analysis. Part B. Application of Different Analytical Techniques. Pol. J. Food Nutr. Sci., 61(2), 89–99. https://doi.org/10.2478/v10222-011-0009-5
• Gurdeniz, G., & Ozen, B. (2009). Detection of adulteration of extra-virgin olive oil by chemometric analysis of mid-infrared spectral data. Food Chemistry, 116(2), 519–525. https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2009.02.068
• Lerna, Ä. N. P., Ardenne, P. I. D., Eurens, M. A. R. C. M., Arci, D. I. L. G., & Uiz, Ä. N. A. P. (2005). Detection of the Presence of Hazelnut Oil in Olive Oil by FT-Raman and FT-MIR Spectroscopy. J. Agric. Food Chem., 53, 6201–6206. https://doi.org/10.1021/jf050595n
• Jiménez-sotelo, P., Hernández-martínez, M., Osorio-revilla, G., Meza-márquez, O. G., García-ochoa, F., & Gallardo-, T. (2016). Food Additives & Contaminants : Part A Use of ATR-FTIR spectroscopy coupled with chemometrics for the authentication of avocado oil in ternary mixtures with sunflower and soybean oils. Food Additives & Contaminants: Part A, 33(7), 1105–1115. https://doi.org/10.1080/19440049.2016.1203073
• Kılıç, G.B., & Karahan, A.G. (2010). Fourier Dönüşümlü Kızılötesi (FTIR) Spektroskopisi ve Laktik Asit Bakterilerinin Tanısında Kullanılması. Gida, 35(6), 445–452.
• Kou, Y., Li, Q., Liu, X., Zhang, R., & Yu, X. (2018). Efficient Detection of Edible Oils Adulterated with Used Frying Oils through PE-film-based FTIR Spectroscopy Combined with DA and PLS. Journal of Oleo Science, 2018, 1–7. https://doi.org/10.5650/jos.ess18029
• Lim, S. Y., Sokhini, M., Mutalib, A., Khaza, H., & Kiat, S. (2018). Detection of fresh palm oil adulteration with recycled cooking oil using fatty acid composition and FTIR spectral analysis. International Journal of Food Properties, 21(1), 2428–2451. https://doi.org/10.1080/10942912.2018.1522332
• Ozulku, G., Yildirim, R. M., Toker, O. S., Karasu, S., & Durak, M. Z. (2017). Rapid detection of adulteration of cold pressed sesame oil adultered with hazelnut , canola , and sun fl ower oils using ATR-FTIR spectroscopy combined with chemometric. Food Control, 82, 212–216. https://doi.org/10.1016/j.foodcont.2017.06.034
• Pan, M., Sun, S., Zhou, Q., & Chen, J. (2018). A Simple and Portable Screening Method for Adulterated Olive Oils Using the Hand-Held FTIR Spectrometer and Chemometrics Tools. Food Chemistry, 0, 1–8. https://doi.org/10.1111/1750-3841.14190
• Perumalla Venkata, R., & Subramanyam, R. (2016). Evaluation of the deleterious health effects of consumption of repeatedly heated vegetable oil. Toxicology Reports, 3, 636–643. https://doi.org/10.1016/j.toxrep.2016.08.003
• Rodríguez, S. D., Gagneten, M., Farroni, A. E., Percibaldi, N. M., & Buera, M. P. (2019). FT-IR and untargeted chemometric analysis for adulterant detection in chia and sesame oils. Food Control, 105(March), 78–85. https://doi.org/10.1016/j.foodcont.2019.05.025
• Teresa, M., Koidis, A., Jim, A. M., & Gonz, A. (2017). LWT - Food Science and Technology Chemometric classi fi cation and quanti fi cation of olive oil in blends with any edible vegetable oils using FTIR-ATR and Raman spectroscopy. LWT, 86, 174–184. https://doi.org/10.1016/j.lwt.2017.07.050
• Tuba, B., & Kuleasan Hakan. (2014). Fourıer Dönüşümlü Kızılötesi ( Ftır ) Spektroskopisi ve Gıda Analizlerinde Kullanımı. 39, 235–241. https://doi.org/10.5505/gida.43434
• Vanstone, N., Moore, A., Martos, P., & Neethirajan, S. (2018). Detection of the adulteration of extra virgin olive oil by near-infrared spectroscopy and chemometric techniques. Food Quality and Safety, 2(November), 189–198. https://doi.org/10.1093/fqsafe/fyy018
• Xu, Y., Hassan, M. M., Kutsanedzie, F. Y. H., Li, H. H., & Chen, Q. S. (2018). Evaluation of extra-virgin olive oil adulteration using FTIR Spectroscopy combined. Quality Assurance and Safety of Crops & Foods, 1–11. https://doi.org/10.3920/QAS2018.1330
• Yadav, S. (2018). Edible oil adulterations : Current issues , detection techniques , and health hazards. International Journal of Chemical Studies, 6(2), 1393–1397. Yang, H., Irudayaraj, J., & Paradkar, M. M. (2005). Food Chemistry Discriminant analysis of edible oils and fats by. Food Chemistry, 93, 25–32. https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2004.08.039