AN INVESTIGATION ON HALAL FOOD CERTIFICATES

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 47 - 65, 24.12.2021

Serdar Çöp , Muzaffer Çakmak , Oğuzhan Köklü

https://doi.org/10.51973/head.956072

Cited By: 2

Öz

This study investigates the status of halal food certification, which is a growing research area. Halal products are of great importance for Muslim consumers and the number of research on the subject has increased in the last 10 years. However, evaluations and examinations for halal certificates continue. In this study, a general information is given about the concept of halal certification, some institutions and organizations that make halal certification in Turkey and in the world. In addition, it is aimed to reveal the current situation in national and international studies on the subject to help future studies.

Anahtar Kelimeler

Halal Food Certificates, Halal Food, Certification

HELAL GIDA SERTİFİKALARINA YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Öz

Bu çalışmada, giderek büyüyen ve ilgi gören bir araştırma alanı olan helal gıda sertifikalandırması hususu üzerine durum analizi yapılmıştır. Helal ürünler Müslüman tüketiciler açısından hayati önem taşımakta ve buna bağlı olarak konuya ilişkin araştırma sayısı da son yıllarda artış göstermektedir. Bununla birlikte helal sertifikalara yönelik değerlendirme ve inceleme çalışmaları da devam etmektedir. Bu nedenle çalışmada; helal sertifikalandırma kavramının yanı sıra Türkiye’de ve Dünya’da helal sertifikalandırma faaliyeti yürüten bazı kurum ve kuruluşlar hakkında genel bilgiler de verilmektedir. Ayrıca konu ile ilgili ulusal ve uluslararası ölçekte yapılan çalışmalar ışığında mevcut durumun ortaya konulması ve gelecekteki olası çalışmalara destek olunması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Helal Gıda Sertifikaları, Helal Gıda, Sertifikalandırma

Kaynakça

• Abbasov, K. (2020). Tüketicilerin Helal Sertifikalı Ürünlere Karşı Tutumlarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, İzmir.
• Abdul, M., Hashanah, I., Juliana, J. (2009). SME’s and Halal Certification. China-USA Business Review, 8(4), 22-29.
• Abdul, M., Ismail, H., Hashim, H., Johari, J. (2009). Consumer Decision Making Process in Shopping for Halal Food in Malaysia. China-USA Business Review, 8(9), 40-47.
• Abdullah, M. A. (2012). Penguatkuasaan Undang-Undang: Pengalaman Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM). IKIM (Dü.), Seminar Kemelut Pemakanan Halal: Ke Arah Penyelesaian içinde, (s. 4-5). Kuala Lumpur.
• Akbulut, M. S., Daştan, Ş., Can, E., Sipahioğlu, O. (2019). Genç Tüketicilerin Helal Sertifikası Konusunda Farkındalığı ve Bunun Gıda Tercihi Üzerine Etkileri: Kayseri İli Örneği. Helal ve Etik Araştırmalar Dergisi, 1(2), 110-121.
• Akdemir, N., Selçuk, G. N. (2017). Otel İşletmelerinin Pazarlama Stratejisi Olarak Helal Gıda Sertifikasına Bakış Açıları. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(2), 127-145.
• Albayrak, İ. C. (2020). X, Y ve Z kuşağı tüketicilerinin helal sertifikalı gıda ürünlerini satın alma niyetlerinin incelenmesi: Türkiye–Almanya karşılaştırması. Yüksek Lisans Tezi. Samsun Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Uluslararası İşletmecilik ve Ticaret Ana Bilim Dalı, Samsun.
• Aslan, H., Aslan, İ. (2019). Helal Gıda Sektörü: Malezya ve Türkiye Karşılaştırılması. İKSAD (Dü.), 1. Uluslararası Battalgazi Multi Disipliner Çalışmalar Kongresi içinde, (s. 2930-2939). Malatya.
• Babür, T. E., Kurnaz, A. (2018). Otel Yöneticilerinin Helal Gıda Uygulamaları ile İlgili Düşünceleri: Fethiye Örneği. 2. Uluslararası Mesleki Bilimler Sempozyumu. Antalya: Mesleki Bilimler Dergisi (MBD) & Ankara Üniversitesi.
• Badruldin, B., Mohamed, Z., Sharifuddin, J., Rezai, G., Abdullah, A. M., Latif, I. A., Mohayidin, M. G. (2012). Clients’ Perception Towards JAKIM Service Quality in Halal Certification. Journal of Islamic Marketing, 3(1), 59-71. doi:10.1108/17590831211206590
• Batu, A. (2012). Helal (Mahzursuz) Gıda Belgelendirmesindeki Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 7(2), 60-75.
• Batu, A. (2012). Türkiye’de Helal (Mahzursuz) Gıda ve Helal Belgelendirme Sistemi, Gıda Teknolojileri Dergisi, 7 (1), 51-61.
• Bucak, T., Yiğit, S. (2018). Helal Gıda Sertifikalı Ürünlerin Otel Menülerinde Kullanım Düzeyi: İzmir Merkez'deki 5 Yıldızlı Oteller Örneği. Journal of Yaşar University, 13(50), 176-184.
• Business Monitor International (2015). Industry trends analysis: Global halal food industry: Where are the opportunities? London: Business Monitor International.
• Canbolat, C., Yaman, M. (2017). Dini İnanışların, Gastronomi Turizminde Destinasyon Seçimine Etkisi, 1. International Halal Tourism Congress, Kastamonun Üniversitesi, Alanya.
• Çukadar, M. (2017). Helal Gıda Konusunda Tüketici Davranışları, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34 (3), 190-200.
• Dağ, H., Erbasi-Gonc, E. (2013). SMIIC and Halal Food Standards. Journal of Chemical Metrology, 7(1), 1-6.
• Dahalan, Z. (2008), Kecenderungan umat Islam terhadap konsep pemakanan halal: kajian di UiTM Pulau Pinang (The tendency of Muslims toward halal food concept: a study in UiTM Pulau Pinang), paper presented at the ECER Regional Conference, Kelantan, Malaysia.
• Demir, T. (2014). Türkiye’de ve Dünyada Helal Gıda Uygulamaları, Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Bilim ve Sanayi Bakanlığı Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Dünya Helal Birliği. (2019). Sertifika Kategori Listesi. Mayıs 1, 2021 tarihinde Dünya Helal Birliği Web sitesi: https://www.dunyahelalbirligi.org/sertifika-kategori-listesi/ adresinden alındı
• Feeley-Harnik, G. (1995), Religion and food: an anthropological perspective, Journal of the American Academy of Religion, Vol. 63 (3), 565-582.
• Fındık, M. A. (2019). Malezya'nın Helal Gıda Sertifikasyonundaki Rolü. Helal ve Etik Araştırmalar Dergisi, 1(2), 82-104.
• Genç, A. T. (2017). Helal Sertifikasının Tüketici Tercihleri Üzerindeki Etkisi: Sakarya İli Örneği. I. Uluslararası Ekonomi, Finans ve Ekonometri Öğrenci Sempozyumu (s. 530-544). Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• Gündüz, M. (2013). “TS OIC/SMIIC 1 Helal Gıda Genel Kılavuzunun Uygulanması. Uluslararası 2. Helal ve Sağlıklı Gıda Kongresi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi
• Gündüz, M. Ö., F. G., Kürtül, İ. (2020). OIC/SMIIC Standartları Çerçevesinde Helal Gıda Üretimi ve Helal Belgelendirme Süreçleri. Journal of Halal Life Style, 2(1), 36-43.
• Güzel, Y. (2018). Gıda Sektöründe Helal Sertifikalı Ürünlerin Tüketici Tercih ve Davranışlarına Olan Etkisi, Türkiye-İngiltere Karşılaştırması. Doktora Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Pazarlama Bilim Dalı, Kırıkkale.
• Güzel, Y., Kartal, C. (2017). Helal Gıda Sertifikası ve Tüketici. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(4), 299-309. doi:10.21325/jotags.2017.151
• Hamdan, H., Issa, Z. M., Abu, N., Jusoff, K. (2013). Purchasing Decisions Among Muslim Consumers of Processed Halal Food Products. Journal of Food Products Marketing, 19(1), 54-61.
• HELALDER. (2021). Kurumsal. Mayıs 1, 2021 tarihinde HELALDER Web sitesi: https://www.helalder.org.tr/kurumsal.asp?id=6&helalder=İslami-Yürütme-Kurulu adresinden alındı
• IFANCA (2021). Apply for Certification. Mayıs 1, 2021 tarihinde IFANCA Web sitesi: https://www.ifanca.org/Pages/HalalApplication.aspx adresinden alındı
• Imran Khan, M., Haleem, A. (2016). Understanding “Halal” and “Halal Certification & Accreditation System”-A brief Review, Saudi Journal of Business and Management Studies, Vol. 1 (1), 32-42.
• Karaoğlu, İ. (2017). Helal Sertifikasyonun Otel Pazarlamasındaki Yeri. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Keleş, Y. (2015). Helal Gıda Sertifikasyon/Belgelendirme Sorunları ve Çözüm Önerileri. Diyanet İlmi Dergisi, 51(4), 59-101.
• Khalek, A. A. (2014). Young consumers’ attitude towards halal food outlets and JAKIM’s halal certification in Malaysia, Procedia – Social and Behavioral Sciences, 121, 26-34.
• Köleoğlu, N., Erdil, Ş. T., Gezen, A. (2016). Tüketicilerin Helal Ürün Algısı ve Helal Ürünleri Satın Alma Niyetleri Üzerine Bir Araştırma. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 363-378. doi: http://dx.doi.org/10.17218/husbed.81243
• Kurt, E. (2013). Dünyada ve Ülkemizde Helal Belgelendirme Çalışmalarında Mevcut Durum. Standart: Ekonomik ve Teknik Dergi, 52(611), 27-30.
• Kusumawardhinia, S. S., Sri, R. H., Sri, D. (2016). Understanding Islamic Brand Purchase Intention: The Effects of Religiosity, Value Consciousness, and Product Involvement. 3rd International Conference on Business and Economics The European Proceedings of Social and Behavioural Sciences, 158-166.
• Lada, S., Tanakinjal, G. H., Amin, H. (2009). Predicting intention to choose halal products using theory of reasoned action. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 2(1), 66–76.
• Mathew, V. N., Amir Abdullah, A. M. R., Mohammad Ismail, S. N. (2014) Acceptance on Halal Food among Non- Muslim Consumers, Procedia-social and behanioral Sciences, 121, 262-271.
• Memiş, S., Cesur, Z. (2020). Ürünlerde Helal Sertifikasyon ve Logo Uygulamaları. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 6(Special Issue), 65-68.
• Memiş, S., Cesur, Z., Akın, Ü. (2018). Tüketicilerin Helal Sertifikalı Mamullere Yöneliminin, Algılanan Risk ve Güven Arayışına Aracılık Etkisi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 32-46.
• Metin, N., Ceylan, N., Aslankaya, M. (2019). Helal Turizmde Hanefi Mezhebi ve GİMDES Helal Gıda Sertifikalama Ölçütleri Mukayesesi. 2. International Halal Tourism Congress (s. 299-308). Antalya: Kastamonu Üniversitesi.
• Özay, A. E. (2013). Helâl Gıda Olgusu ve Uygulamasına Sosyolojik Bir Yaklaşım: Malezya Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2(31), 155-171.
• Özdemir, H., Yaylı, A. (2014). Tüketicilerin Helal Sertifikalı Ürün Tercihleri Üzerine Bir Araştırma İstanbul İli Örneği, İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(1), 183-202.
• Özgen, I. (2016). Gıda Sertifikasyon Sistemlerinde Dini Duyarlılıklar: Helal Gıda ve Koşer. O. N. Özdoğan içinde, Yiyecek İçecek Endüstrisinde Trendler II: Kavramlar, Yaklaşımlar, Başarı Hikayeleri (s. 189-215). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Riaz, M. N., Chaudry, M. M. (2004). Halal Food Production, CRC Press, Boca Raton, FL
• Saygılı, M. (2019). Helal Ürün Farkındalığı ve Satın Alma Niyeti İlişkisi Üzerine Bir Araştırma, Yayımlanmış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, İşletme Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Üretim Yönetimi ve Pazarlama Bilim Dalı, Sakarya.
• Secinaro, S., Calandra, D. (2020). Halal food: Structured literatüre review and research agenda, British Food Journal, Vol. 123 (1), 225-243.
• Seyidov, İ. (2015). Tüketicilerin Davranışlarında Şekillendirici Bir Faktör Olarak İslami Bağlılık. Selçuk İletişim, 9(1), 388-409. doi:10.18094/si.22670
• Soraji, A. J., Awang, M. D., Yusoff, A. N. (2017). Malaysia Halal Trust: Between Reality and Challenges. International E-Journal of Advances in Social Sciences, 3(7), 197-204.
• Şeker, İ. T. (2018). Helal Gıdalar. A. Akbaba, & N. Çetinkaya içinde, Gastronomi ve Yiyecek Tarihi (s. 363-372). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Şimşek, M. (2013). Helal Belgelendirme ve SMIIC Standardı. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 22, 19-44.
• Şimşek, M. (2019). Helal Turizmin Temel Öğesi Olarak Helal Otel Konsepti. Journal of Halal Life Style, 1(1), 35-43.
• T.C. Başbakanlığı. (2017). T.C. Resmi Gazete. Ankara: Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü. Mayıs 1, 2021 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/11/20171118.pdf adresinden alındı
• Tatlı, H., Erdem, M., Arpacık, M. (2017). Tüketicilerin Gıda Tüketiminde Helal Gıda Farkındalığı ve Tutumu: Hanehalkı Reisleri Üzerine Bir Uygulama, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(2), 37-53.
• Tayar, M., Yıbar, A. (2013). Gıda Güvenliği ve Helal Gıda Belgelendirme Sistemi, TSE Standardizasyonun Küresel Ekonomiye Etkileri Sempozyumu, Türk Standartlar Enstitüsü, İstanbul.
• Tekle, Ş., Sağdıç, O., Nursaçan, Ş., Yetim, H., Erdem, M. (2013). Ülkemizde ve Dünyada Helal Gıda Hususunda Karşılaşılan Problemler. European Journal of Science and Technology, 1(1), 1-6.
• The Brand Age (2011). Helal Markalama https://www.thebrandage.com/magazine/kasim-2011-34 (Erişim Tarihi: 01.05.2021).
• Topçuoğlu, M., Özkul, B. (2014). Rekabet Hukuku Özellikle Haksız Rekabet Açısından Helal Gıda Sertifikası. S.D.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, 4(1), 1-26.
• Topçuoğlu, M., Özkul, B., Tekelioğlu, N. (2017). Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Açısından Helal Ürün Sorunu ve Sonuçları. TAAD, 7(30), 19-55.
• Türk Dil Kurumu (2021). Helal https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 01.05.2021).
• Tüzüner, Ö. (2020). Helâl Sertifikasına Yöneltilen Eleştiriler ve Bu Sertifikadan Kaynaklanması Muhtemel Özel Hukuk İhtilafları. Doğu Anadolu Sosyal Bilimlerde Eğilimler Dergisi, 4(2), 17-31.
• Ulukaya, Z. G. (2016). Helal Sertifikanın Marka Sadakati Üzerine Etkisi: Fast Food Tüketicileri Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Uyanık, M. Z. (2020). Helal Gıda Sertifikalarının Fıkıh ve Mevzuat Açısından Problemleri. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 35, 665-678.
• Wan Hassan, W. M., Awang, K. W. (2009). Halal food in New Zealand Restaurants: An Exploratory Study. International Journal of Economics and Management, 3(2), 385-402.
• Yener, D. (2011). Tüketicilerin Helal Sertifikalı Ürünlere Karşı Tutumlarını Etkileyen Faktörler ve Risk Algısı. Yayınlanmış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Üretim Yönetimi ve Pazarlama Bilim Dalı, İstanbul.
• Yener, D. (2015). Factors That Affect the Attitudes of ConsumersToward Halal-Certified Products in Turkey. Journal of Food Products Marketing, 21, 160-178. doi:10.1080/10454446.2013.843483
• Yıldırım, A. (2019). Malezya’da Helâl Gıda Sertifikasyonu ve Uygulaması. Amasya İlahiyat Dergisi, 13, 143-165.
• Yıldırım, T., Özbay, G. (2019). Türkiye’de Faaliyet Gösteren Helal Konseptli Otel İşletmelerinin Hizmet Kriterleri Ve Helal Mutfak Belgelendirme Düzeylerine Yönelik Bir Araştırma. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 3(2), 324-345.
• Yorulmaz, D. Ö., Akçi, Y. (2020). Helal Gıda Tüketimine Yönelik Tutumların Satın Alma Niyeti Üzerindeki Etkisi (Adıyaman Örneği). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1218-1238. doi:10.33437/ksusbd.689940
• Yök Akademi (2021). https://akademik.yok.gov.tr/AkademikArama/ (E.T: 31.05.2021).
• Yök Tez (2021). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (E.T: 31.05.2021).
• Yusof, N. B. (2017). Abuse of Halal Certificate: Legal and Procedural Analysis. World Applied Sciences Journal, 35(10), 2245-2251. doi:10.5829/idosi.wasj.2017.2245.2251