Evaluation of Compliance with Immunosuppressive Treatment and Symptom Occurrence in Patients with Kidney Transplantation

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 1, 18 - 29, 31.01.2024

Mustafa Arslan , Bahar İnkaya

https://doi.org/10.47565/ndthdt.2024.79

Öz

Aims: This research, a descriptive and relational study, aims to determine kidney transplant patients' adherence with immunosuppressive therapy, their symptom occurrence, and the relationship between these factors.
Methods: We used the Patient Introduction Form, Immunosuppressive Medication Adherence Scale, and Modified Transplant Symptom Occurrence and Distress Form-58 in our study. The population for the study consisted of 125 individuals with kidney transplantation who attended the Nephrology Outpatient Clinic of a hospital in Ankara between January and April 2023 for treatment, follow-up or care. Data were evaluated using frequency analysis, Mann-Whitney U test, Kruskal-Wallis H test, Bonferroni correction, and Spearman correlation coefficient.
Results: Increased scores on the immunosuppressive drug use adherence scale correlated with decreases in symptom occurrence and distress. A statistically significant difference was found in symptom distress scores according to gender (Z=-2.491; p=0.013), with women exhibiting significantly higher scores than men. Statistically significant differences were also detected in terms of symptom occurrence scores (Z = -2.425; p = 0.015) and symptom distress scores (Z = -2.415; p = 0.016) according to comorbidity. Additionally, a statistically significant difference was found in symptom occurrence scores according to additional disease status (Z=-2.425; p=0.015), and in symptom distress scores according to additional disease status (Z=-2.415; p=0.016). A statistically significant difference was found in terms of symptom occurrence scores according to donor type (Z=-1.983; p=0.047). The most common symptoms in the study were feeling tired, mood swings and tremors in the hands. The most distressing symptoms were mood swings, restlessness or nervousness, and feeling tired.
Conclusion: A negative, weak, and statistically significant relationship was observed between the immunosuppressive drug use adherence scale scores with symptom occurrence and symptom distress (p<0.05).

Anahtar Kelimeler

Kidney transplantation, nursing, Immunosuppressive therapy, Symptom distress, Adherence to treatment

Böbrek Transplantasyonu Yapılan Hastalarda İmmunsupresif Tedaviye Uyum Süreci ve Semptom Oluşma Durumunun Değerlendirilmesi

Öz

Amaç: Tanımlayıcı ve ilişkisel bir çalışma olan bu araştırma, böbrek nakli hastalarının immünsupresif tedaviye uyumunu, semptom oluşumunu ve bu faktörler arasındaki ilişkiyi belirlemeyi amaçlanmıştır.
Yöntem: Çalışmamızda, Hasta Tanıtım Formu, İmmünsupresif İlaç Kullanımına Uyum Ölçeği ve Modifiye Transplantasyon Sonrası Semptom Oluşma ve Rahatsızlık Formu-58 kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Ankara’da bir hastanenin 2023 Ocak- Nisan tarihlerinde Nefroloji Polikliniğine tedavi, kontrol veya bakım için gelen böbrek transplantasyonu olmuş bireyler oluşturmaktadır. Çalışmamızın örneklemini böbrek transplantasyonu olmuş 125 birey oluşturmaktadır. Veriler; Frekans analizleri, Mann-Whitney U testi, Kruskal-Wallis H testi, Bonferroni düzeltmesi, Spearman korelasyon katsayısı kullanılarak değerlendirilmiştir.
Bulgular: İmmunsupresif ilaç kullanımı uyum ölçeği puanları arttıkça, semptom oluşumu ve semptom sıkıntısı azalmaktadır. Cinsiyete göre semptom sıkıntısı puanları açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık tespit edilmiştir (Z=-2.491; p=0.013). Kadınların semptom sıkıntısı puanlarının erkeklere göre anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu, ek hastalık durumuna göre semptom oluşumu puanları (Z=-2.425; p=0.015) ve semptom sıkıntısı puanları (Z=-2.415; p=0.016). açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık tespit edildiği belirlenmiştir. Donör tipine göre semptom oluşumu puanları açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık tespit edilmiştir (Z=- 1.983; p=0.047). Çalışmada en sık görülen semptomlar kendini yorgun hissetme, ruh halinde dalgalanma ve ellerde titreme olarak belirlenmiştir. En çok sıkıntı veren semptomlar ruh halinde dalgalanma, huzursuzluk veya gerginlik yaşam durumu ve kendini yorgun hissetme olarak belirlenmiştir.
Sonuç: Çalışmanın sonucu; immunsupresif ilaç kullanımı uyum
ölçeği ile semptom oluşumu ve semptom sıkıntısı arasında negatif yönde, zayıf derecede ve istatistiksel olarak anlamlı ilişki tespit edilmiştir (p<0.05).

Anahtar Kelimeler

Böbrek transplantasyonu, Hemşirelik, İmmunsupresif tedavi, Semptom sıkıntısı, Tedaviye uyum

Kaynakça

• 1. Koçak SÖ. Organ ve doku naklinin yasal ve etik açıdan incelenmesi. TBBD [Internet]. 2007[cited 2023 Oct 7];73:176-95. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2516960
• 2. Urkan M, Can MF, Yağcı G. Böbrek ve pankreas nakli. İçinde: Modern cerrahi pratiğinin biyolojik temeli, Gülçelik MA, Güven HE (Çeviri editörleri). Sabiston Textbook of surgery, the biogical basis of modern surgical practice, Courtney M, Mark EB, Daniel R, Kenneth L. 20. Baskı, Ankara, Güneş Tıp Kitapevleri, 2018:649-65.
• 3. Özbaş A. Organ naklinde (transplantasyonda) bakım. İçinde: Akyolcu N, Kanan N, Aksoy G (editörler). Cerrahi hemşireliği II, 3. Baskı, Ankara, Nobel Tıp Kitapevi, 2017: 673-711.
• 4. Scheel JF, Schieber K, Reber S, Stoessel L, Waldmann E, Jank S, et al. Psychosocial variables associated with immunosuppressive medication non-adherence after renal transplantation. Front Psychiatry. 2018;9:23. doi: 10.3389/fpsyt.2018.00023.
• 5. Girgenti R, Tropea A, Buttafarro MA, Ragusa R, Ammirata M. Quality of life in liver transplant recipients: a retrospective study. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(11). doi: 10.3390/ijerph17113809.
• 6. Wang C, Wang G, Yi H, Tan J, Xu C, Fang X, et al. Symptom experienced three years after liver transplantation under immunosuppression in adults. PloS One. 2013;8(11):e80584. doi: 10.1371/journal.pone.0080584.
• 7. Teng S, Zhang S, Zhang W, Lin X, Shang Y, Peng X, et al. Symptom experience associated with immunosuppressive medications in chinese kidney transplant recipients. J Nurs Scholarsh. 2015;47(5):425-34. doi: 10.1111/jnu.12157.
• 8. Du CY, Wu SS, Fu YX, Wang H, Zhao J, Liu HX. Transplant-related symptom clusters in renal transplant recipients. Clin Nurs Res. 2021;30(3):343-50. doi: 10.1177/1054773820920484.
• 9. Kurt B, Kapucu S. Meme kanserli hastalarda progresif gevşeme egzersizlerinin kemoterapi semptomlarına etkisi: literatür derlemesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2018;11(2):235-49. doi: 10.26559/mersinsbd.380900. 10. Schmid-Mohler G, Thut MP, Wüthrich RP, Denhaerynck K, De Geest S. Non-adherence to immunosuppressive medication in renal transplant recipients within the scope of the Integrative Model of Behavioral Prediction: a cross-sectional study. Clinical transplantation. 2010;24(2):213–22. https://doi.org/10.1111/j.1399-0012.2009.01056.x.
• 11. Akpınar NB, Ceran MA. Kronik hastalıklar ve rehabilitasyon hemşireliği. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. [Internet]. 2019[cited 2023 Oct 8];3 (2):140-52. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/amusbfd/issue/45465/454918.
• 12. Kim J, Jang I. Validation and adaptation of the "modified transplant symptom occurrence and symptom distress scale" for kidney transplant recipients. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(19):7348. doi: 10.3390/ijerph17197348 13. Özdemir Köken Z, Talas MS, Gökmen D. Development and psychometric testing of the turkish immunosuppressive medication adherence scale. Turk J Nephrol. 2019:28(2):120-26. doi: 10.5152/turkjnephrol.2019.3371.
• 14. Sarigöl Ordin Y, Karayurt Ö, Ertan N, Yildiz S. Böbrek nakli alıcılarında immünosupresif tedaviye uyumun farklı yöntemler ile değerlendirilmesi. Turk Neph Dial Transpl. 2018;27(3):254-61. doi: 10.5262/tndt.2018.3147.
• 15. Dobbels F, Moons P, Abraham I, Larsen CP, Dupont L, De Geest S. Measuring symptom experience of side-effects of immunosuppressive drugs: the modified transplant symptom occurrence and distress scale. Transpl Int. 2008;21(8):764-73. doi: 10.1111/j.1432-2277.2008.00674.x.
• 16. Ordin YS, Karayurt O, Cilengiroğlu OV. Validation and adaptation of the modified transplant symptom occurrence and symptom distress scale-59 items revised into turkish. Prog Transplant. 2013;23(4):392-400. doi: 10.7182/pit2013743.
• 17. Sarıgöl Ordin Y. Karaciğer transplantasyonu sonrası destek grup girişiminin hastaların bilgi, semptom ve yaşam kalitesi düzeyine etkisinin incelenmesi [dissertation]. İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü;2013.
• 18. Aladwan S, Harrison JJ, Blackburn DF, Taylor J, Blydt-Hansen TD, Mansell H. A canadian survey on adverse symptoms experienced by solid organ transplant recipients. Prog Transplant. 2020;30(3):254-64. doi: 10.1177/1526924820933821.
• 19. Akbulut S, Tamer M, Saritas S, Unal O, Akyuz M, Unsal S, et al. Immunosuppressive medication adherence in patients with hepatocellular cancer who have undergo liver transplantation: a case control study. Transplant Proc. 2023;55(5):1231-8. doi: 10.1016/j.transproceed.2023.02.064.
• 20. Wang Y, Van Der Boog P, Hemmelder MH, Dekker FW, De Vries A, Meuleman Y. Understanding health-related quality of life in kidney transplant recipients: the role of symptom experience and illness perceptions. Transpl Int. 2023;36:10837. doi: 10.3389/ti.2023.10837.
• 21. Bunthof KLW, Al-Hassany L, Nakshbandi G, Hesselink DA, van Schaik RHN, Ten Dam M, et al. A randomized crossover study comparing different tacrolimus formulations to reduce intrapatient variability in tacrolimus exposure in kidney transplant recipients. Clin Transl Sci. 2022;15(4):930-41. doi: 10.1111/cts.13206.
• 22. Özdemir Köken Z, Karahan S, Sezer RE, Abbasoğlu O. Karaciğer transplantasyonu yapılan hastalarda immünsupresif ilaç kullanımına uyum: tek merkez deneyimi. Ahi Evran Med J. 2020;4(3): 88-95. doi: 10.46332/aemj.785045.
• 23. Russell CL, Hathaway D, Remy LM, Aholt D, Clark D, Miller C, et al. Improving medication adherence and outcomes in adult kidney transplant patients using a personal systems approach: SystemCHANGE™ results of the MAGIC randomized clinical trial. Am J Transplant. 2020;20(1):125-36. doi: 10.1111/ajt.15528.
• 24. O'Hara DV, Yi TW, Lee VW, Jardine M, Dawson J. Digital health technologies to support medication adherence in chronic kidney disease. Nephrology. 2022;27(12):917-24. doi: 10.1111/nep.14113.
• 25. Yazıcı B. Transplant böbrek sintigrafisi. Seminars in Nuclear Medicine, 2019;5:189-99. doi: 10.4274/nts.galenos.2019.0027.