Kapsam ve Özgünlük
Hendese Teknik Bilimler ve Mühendislik Dergisi’ne gönderilen çalışmalar;
- Daha önce hiçbir yerde yayımlanmamış,
- Eşzamanlı olarak başka bir dergide değerlendirmede olmayan,
- Tüm yazarların onayını almış,
- Özgün bilimsel araştırmalardır.
Ön İnceleme ve Benzerlik Kontrolü
Başvurular, hakemlik aşamasına geçmeden önce biçimsel ve etik ön incelemeye tabi tutulur. Bu aşamada çalışmanın dergi kapsamına uygunluğu, yöntemsel yeterliği, bilimsel katkısı ve özgünlüğü gözden geçirilir. Benzerlik denetimi Turnitin veya iThenticate ile yapılır; %20’nin üzerindeki benzerlik oranına sahip çalışmalar, yazar(lar)a iade edilir veya uygun görülmeyen durumlarda reddedilir.
Tarafsızlık ve Eşitlik
Baş editör, değerlendirme sürecinde etnik kimlik, cinsiyet, uyruk, inanç veya politik görüş gibi kişisel niteliklerden bağımsız, adil ve tarafsız bir tutum benimser. Ön incelemeyi geçen makaleler, ilgili alanda uzman bir alan editörüne iletilir.
Hakemlik Süreci ve Karar Mekanizması
- Çift-kör hakemlik (double-blind review) uygulanır; yazar ve hakem kimlikleri karşılıklı olarak gizli tutulur.
- Alan editörü, makaleyi değerlendirmek üzere en az iki (2) veya üç (3) ulusal/uluslararası uzman hakeme gönderir.
- Raporlar doğrultusunda yazar(lar)dan minör/majör düzeltme istenebilir veya ret kararı verilebilir.
- Kabul için sürecin sonunda en az iki (2) olumlu hakem raporu şarttır.
- Düzeltmelerin süresi ve kapsamı editörlükçe belirlenir; alan editörü gerekli görürse makaleyi yeniden hakeme gönderebilir.
- Nihai karar, hakem görüşleri ve alan editörünün değerlendirmesi dikkate alınarak baş editör/yardımcı editör(ler) tarafından verilir.
Değerlendirme Kriterleri (Önerilen Çerçeve)
Hakemlerden, bilimsel, etik ve tarafsız bir yaklaşımla aşağıdaki ölçütleri dikkate almaları beklenir:
- Çalışma, alana yeni ve özgün bir katkı sunuyor mu?
- Özet, çalışmayı açık ve doğru biçimde yansıtıyor mu?
- Yöntem, açık, sistematik ve tekrarlanabilir mi?
- Bulgular ile yorumlar arasında tutarlı bir ilişki kurulmuş mu?
- Sonuçlar, verilerle ve uygun analizlerle destekleniyor mu?
- Literatür güncel ve yeterli düzeyde mi; atıflar doğru mu?
- Dil, sunum ve akademik yazım kuralları yeterli mi?
Hakemlerin Uyması Gereken Etik İlkeler
- Yapıcı ve saygılı iletişim: Görüşler bilimsel çerçevede, nazik ve yapıcı bir dille iletilmelidir; kişisel nitelemelerden kaçınılmalıdır.
- Nesnellik ve kapsam: Değerlendirme yalnızca makale içeriğine dayanmalı; ideolojik, dini, etnik veya ticari kaygılar süreci etkilememelidir.
- Tarafsızlık ve gizlilik: Hakemlik sürecine ait tüm bilgi ve belgeler gizlidir; süreç tamamlanana dek üçüncü kişilerle paylaşılmamalıdır.
- Çıkar çatışması: Yazar(lar)la akademik, kurumsal veya kişisel bir çıkar çatışması varsa hakemlik reddedilmeli ve editörlük bilgilendirilmelidir.
- Doküman güvenliği: Değerlendirme tamamlandıktan sonra makale ve ekleri izinsiz saklanmamalı ve kullanılmamalıdır.
- Uzmanlık sınırı: Makale hakemin uzmanlık alanı dışında ise davet kabul edilmemeli ve editör derhal bilgilendirilmelidir.
- Zamanında geri bildirim: Davete yanıt ve kabul edilen değerlendirmeler, belirlenen süreler içinde zamanında tamamlanmalıdır.
- Beyan edilmemiş YZ kullanımı şüphesi: Varsa somut bulgularla editöre nesnel biçimde rapor edilmelidir.