The Moderating Role of Workload and Proactive Personality on the Relationship Between Job Satisfaction and Turnover Intention: A Research Model in the Aviation Industry

Yıl 2024, , 56 - 70, 14.06.2024

Zeynep Gence , Sümeyye Aleyna Ural , Elif Aksu

https://doi.org/10.26650/hfaa.2024.1470873

Öz

The aim of this study is to propose a research model that examines the relation between job satisfaction and turnover intentions, considering the moderating roles of workload and proactive personality. Recruiting and training new personnel create significant workloads for organizations, both in terms of time and money. Given that the aviation sector is intensive and variable in nature, it is necessary to investigate the job satisfaction and turnover intentions of employees within this sector. This research model, specifically designed for cabin crew members, recommends conducting a quantitative study and reaching participants through the convenience sampling method. It proposes using the Minnesota Job Satisfaction Scale to measure job satisfaction, the Turnover Intention Scale to measure turnover intentions, the Workload Scale to measure workload, and the Proactive Personality Scale to assess proactive personality. It is anticipated that the study conducted using this proposed model will provide valuable data for steps to be taken to improve the working environment in the aviation sector. This model, which can contribute to the enhancement of the working environment, is expected to produce positive results for both employees and businesses and is thought to benefit the field by increasing aviation safety.

Anahtar Kelimeler

Job satisfaction, Proactive personality, Turnover intention, Workload, Cabin crew, Model proposal

İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkide İş Yükü ve Proaktif Kişiliğin Düzenleyici Rolü: Havacılık Sektöründe Bir Araştırma Modeli

Öz

Çalışmanın amacı, iş tatmini düzeyi ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkiyi ve bu ilişkide iş yükü ve proaktif kişiliğin düzenleyici rolü açısından inceleyen bir araştırma model önerisi sunmaktır. Organizasyona yeni personel istihdam etmek ve eğitmek hem zaman hem de maddi anlamda organizasyonlar için önemli bir iş yükü oluşturmaktadır. Havacılık sektörünün doğası gereği yoğun ve değişken olması, bu sektörde çalışanların iş tatminleri ve işten ayrılma niyetlerinin araştırılması gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır. Kabin memurları özelinde yürütülmesi planlanan bu araştırma modelinde kantitatif bir çalışma yapılması ve kolayda örnekleme yöntemi ile katılımcılara ulaşılması önerilmektedir. İş tatminini ölçmek için Minnesota İş Tatmini Ölçeği, işten ayrılma niyetini ölçebilmek için İşten Ayrılma Niyeti Ölçeği, iş yükünü ölçmek için İş Yükü Ölçeği ve proaktif kişiliği değerlendirmek için Proaktif Kişilik Ölçeği’nin kullanılması önerilmiştir. Önerilen model kullanılarak yapılacak çalışmanın, havacılık sektöründeki çalışma ortamının iyileştirilmesine yönelik atılacak adımlara iyi bir veri sunacağı düşünülmektedir. Çalışma ortamının iyileştirilmesine katkı sunabilecek bu modelin, hem çalışan hem de işletme açısından olumlu sonuçlar ortaya çıkarabileceği düşünülmekte ve havacılık emniyetini arttırma konusunda alana fayda sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İş tatmini, Proaktif kişilik, İşten ayrılma niyeti, İş yükü, Kabin memurları, Model önerisi

Kaynakça

• Ahmad, Y., Tewal, B. ve Taroreh, R. N. (2019a). Pengaruh stres kerja, beban kerja, dan lingkungan kerja terhadap kinerja karYawan pada pt. Fif group manado. Jurnal EMBA: Jurnal Riset Ekonomi, Manajemen, Bisnis Dan Akuntansi, 7(3), 2303- 1174. google scholar
• Ahmad, Y., Tewal, B. ve Taroreh, R. N. (2019b). Pengaruh stres kerja, beban kerja, veblingkungan kerja terhadap kinerja karYawan pada PT FIF group manado. Jurnal EMBA, 7(3), 2811. google scholar
• Akın, A., Abacı, R., KaYa, M. ve Arıcı, N. (2011). Kısaltılmış Proaktif Kişilik Ölçeğinin (KPÖ) Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliği [Konferans Poster Sunumu]. 2011 International Conference on Educational Sciences (ICES11), Famagusta, CYprus. google scholar
• Akkamış, O. (2010). İlköğretim I. ve II. kademe öğretmenlerinin iş tatmini üzerine bir değerlendirme [Yüksek Lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi]. google scholar
• Alam, A. ve Asim, M. 2019. Relationship between job satisfaction and turnover intention. International Journal of Human Resource Studies, 9(2), 163. google scholar
• Ali, N. (2008). Factors affecting overall job satisfaction and turnover intention. Journal of Managerial Sciences, 2(2), 239-252. google scholar
• Allen, D.G., Weeks, K.P. ve Moffitt, K.R. (2005). Turnover intentions and voluntarY turnover: the moderating roles of self-monitoring, locus of control, proactive personalitY, and risk aversion. Journal of Applied Psychology, 90(5), 980-990. google scholar
• AlShamsi, S. S., Ahmad, K. Z. B. ve Jasimuddin, S. M. (2022). CuriositY, proactive personalitY, organizational culture and work engage-ment in the aviation industrY in the UAE during Covid-19: A non-probabilistic moderated-mediation model. Journal of General Management, 1-14. google scholar
• AltaY, M. ve Turunç, Ö. (2018). İş Yükü, çalışma Yaşam kalitesi ve işten aYrılma niYeti ilişkisi: lider-üYe etkileşiminin ve örgütsel bağlılığın aracılık rolü. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(17), 191-229. google scholar
• Araslar, A. (2021). İş yükü ile iş-yaşam dengesinin işten ayrılma niyeti üzerine etkisi [YaYınlanmamış Doktora Tezi]. Bursa Uludağ Üniversitesi. google scholar
• Baba, V. V., Tourigny, L., Wang, X. ve Liu, W. (2009). Proactive personality and work performance in China: The moderating effects of emotional exhaustion and perceived safetY climate. Canadian Journal of Administrative Sciences/Revue Canadienne des Sciences de l’Administration, 26(1), 23-37. google scholar
• Başol, O. ve Çömlekci, M. F. (2020). İş tatmini ölçeğinin uYarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 1(2), 17-31. google scholar
• Bateman, T.S. ve Crant, M. J. (1993). The proactive component of organizational behavior: a measure and correlates. Journal Of Organi-zational Behavior, (14), 103-118. google scholar
• Bolino, M. C. ve TurnleY, W.H. (2005). The personal costs of citizenship behavior: The relationship between individual initiative and role overload, job stress, and work- family conflict, Journal of Applied Psychology, 90, 740-748. google scholar
• Çakıcı, A., Özkan, C. ve AkYüz, B. H. (2013). İş Yükü Yoğunluğunun, iş ve Yaşam doYumuna etkisi üzerine otomotiv işletmelerinde bir araştırma. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 1-26. google scholar
• Çekmecelioğlu, H. (2006). İş tatmini ve örgütsel bağlılık tutumlarının işten aYrılma niYeti ve verimlilik üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi: Bir araştırma. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 8(2), 153-168. google scholar
• Çelik, M. ve Çıra, A. (2013). Örgütsel vatandaşlık davranışının iş performansı ve işten aYrılma niYeti üzerine etkisinde aşırı iş Yükünün aracılık rolü. Ege Akademik Bakış, 13(1), 11-20. google scholar
• Chen, C.F. ve Kao, Y.L. (2014). Investigating the moderating effects of service climate on personalitY, motivation, social support, and performance among flight attendants. Tourism Management, 44, 58-66. google scholar
• Chung-Yan, G.A. ve Butler, A.M. (2011). Proactive personalitY in the context of job complexitY. Canadian Journal of Behavioural Science, 43(4), 279-286. google scholar
• Claes, R., BeheYdt, C. ve Lemmens, B. (2005). UnidimensionalitY of abbreviated proactive personalitY scales across cultures. Applied Psychology, 54(4), 476489 google scholar
• Cotton, J. L. ve Tuttle, J. M. (1986). EmploYee turnover: A meta-analYsis and review with implications for research. Academy of Manage-ment Review, 11(1), 55-70. google scholar
• Crant, J. M. (2000). Proactive behavior in organizations. Journal of Management, 26, 435-462. google scholar
• Crant, J. M., Yi-Feng Chen, N., Wang, N., Kou, Y., Qin, Y., Yu, J. ve Sun, R. (2021). When there is a will there is a waY: the role of proactive personalitY in combating COVID19. Journal of Applied Psychology, 106(2), 199. google scholar
• DuBrin, A. J. (2013); Proactive Personality and Behavior for Individual and Organizational Productivity, Edward Elgar Publishing. google scholar
• Erdoğan, İ. (1994). İşletmelerde davranış. (4. baskı). İstanbul: Beta Basım YaYım. google scholar
• Ergeç, M. ve AYkan, E. (2023). Lider-üYe etkileşimi ve algılanan iş Yükünün çalışan performansına etkisi: Havacılık sektöründe bir araştırma. Journal of Aviation Research, 5(2), 155-171. google scholar
• Ergül, O. (2015). Banka çalışanlarının iş tatminini etkileyen faktörlerin belirlenmesine yönelik bir alan araştırması [YaYımlanmamış Yüksek lisans tezi]. İstanbul Gelişim Üniversitesi. google scholar
• Eroğlu, A. (2020). İş Yükünün işten aYrılma niYeti üzerine etkisinde iş tatmini ve kişi-örgüt uYumunun aracılık rolü. İş ve İnsan Dergisi, 7(2), 213-227. google scholar
• Faiz, E. (2019). Aşırı iş Yükü ve tükenmişlik sendromunun işten aYrılma niYeti üzerindeki etkisi: satış personelleri üzerinde bir araştırma. Çalışma İlişkileri Dergisi, 10(1), 26-38. google scholar
• Feijo, D., Luiz, R. R. ve Camara, V. M. (2014). Common mental disorders among civil aviation flight attendants. Aviation, Space, and En-vironmental Medicine, 85, 433-439. google scholar
• Fuller, J.B., Hester K. ve Cox S.S. (2010) Proactive personalitY and job performance: Exploring job autonomY as a moderator. Journal of Managerial Issues, (22), 38-39. google scholar
• Fuller, J.B., Marler L.E ve Hester K. (2012). Bridge building within the province of proactivitY. Journal of Organizational Behavior, 1-18. google scholar
• Grant, A. M. ve Ashford, S. J. (2008). The dYnamics of proactivitY at work. Research in Organizational Behavior, 28, 3-34. google scholar
• Greenglass, E. R., Burke, R. J. ve Moore, K. A. (2003). Reactions to increased workload: Effects on professional efficacY of nurses. Applied Psychology, 52(4), 580-597. google scholar
• Griffeth, R. W., Hom, P. W. ve Gaertner, S. (2000). A meta-analYsis of antecedents and correlates of emploYee turnover: Update, moder-ator tests, and research implications for the next millennium. Journal of Management, 26(3), 463-488. google scholar
• Gül, B. (2021). Bankacılık sektöründe performansa etkisi açısından iş tatmini: bir kamu bankası iş tatmini araştırması [YaYımlanmamış Yüksek lisans tezi]. Ankara Hacı BaYram Veli Üniversitesi. google scholar
• Hart, S. G. ve Staveland, L. E. (1988). Development of NASA-TLX (Task Load Index): Results of empirical and theoretical research. Ad-vances in Psychology, 52, 139-183. google scholar
• Herminingsih, A. ve Kurniasih, A., (2018). The influence of workload perceptions and human resource management practices on em-ploYees’ burnout. European Journal of Business and Management, 10 (21), 19-26. google scholar
• Inegbedion, H., Inegbedion, E., Peter, A. ve HarrY, L. (2020), Perception of workload balance and emploYee job satisfaction in work organisations. Heliyon, 6(1), 31-60. google scholar
• Jiang, Z. (2017). Proactive personality and career adaptability: The role of thriving at work. Journal of Vocational Behavior, 98, 85-97. google scholar
• Joo, B.K., Hahn, H.-J. ve Peterson, S.L. (2015). Turnover intention: The effects of core self evaluations, proactive personalitY, perceived organizational support, developmental feedback, and job complexitY. Human Resource Development International, 2, 116-130. google scholar
• Kanbur, E. (2018). Aşırı iş Yükünün iş ve Yaşam doYumu üzerindeki etkisi: İşe bağlı gerginliğin aracı rolü. İş ve İnsan Dergisi, 5(2), 125-143. google scholar
• Karadağ, M. ve Cankul, H.İ. (2015). Hemşirelerde zihinsel iş Yükü değerlendirmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 18(1), 26-34. google scholar
• Karatepe, O. M. ve Talebzadeh, N. (2016). An empirical investigation of psYchological capital among flight attendants. Journal of Air Transportation Management, 55, 193-202. google scholar
• Kernberg, O. F. (2016). What is personalitY?. Journal of Personality Disorders, 30(2), 145- 156. google scholar
• Keser, A. (2006). Çağrı merkezi çalışanlarında iş Yükü düzeYi ile iş doYumu ilişkisinin araştırılması. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (11), 100-119. google scholar
• Keser, A. ve Bilir, K. B. (2019). İş tatmini ölçeğinin Türkçe güvenirlik ve geçerlilik çalışması. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(3), 229-239. google scholar
• Khan, M. ve DukhaYkh, S. (2022). An empirical studY of the influence of perceived organizational support, leader member exchange and proactive personalitY on turnover intention and innovative work behavior: The mediating role of emploYee engagement. Global Journal of Human Resource Management, 10(4), 32-59. google scholar
• Khanin, D. (2013). How to reduce turnover intentions in the familY business: Managing centripetal and centrifugal forces”. Business Horizons, 56(1), 63-73. google scholar
• Kitapçı, H., KaYnak, R. ve Ökten, S. (2015). Güçlendirmenin iş tatmini ve işten aYrılma niYetine etkisi: Kamu ve özel sektörde mukaYeseli bir araştırma. International Review of Economics and Management, 1(1), 49-73. google scholar
• Koçak, D., Kerse, G. ve Yücel, İ. (2019). Aşırı İş Yükü ile iş-aile çatışması arasındaki ilişki: Havacılık sektöründe bir uYgulama. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2). google scholar
• Korabık, K. ve Rosin, H. M., (1995). Organizational experiences and propensitY to leave: A multivariate investigation of men and women managers. Journal of Vocational Behavior. 46, 1-16. google scholar
• Korkmaz, M., Aras, G., Yücel, A. S. ve KıYgın, S. (2013). Sivil havacılık sektöründe kabin personelinin algıladıkları liderlik stilleri ve iş tatmini üzerindeki ilişkileri: Türk hava Yolları örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(7), 697-714. google scholar
• Kuo, C. C., Ye, Y. C., Chen, M. Y. ve Chen, L. H. (2019). Proactive personalitY enhances change in emploYees’ job satisfaction: The moder-ating role of psYchological safetY. Australian Journal of Management, 44(3), 482-494. google scholar
• Lawrence, S. ve Patricia, P. (2023). CreativitY, proactivitY, proactive personalitY and entrepreneurial intention: The role of entrepreneur-ial alertness. Milestone: Journal of Strategic Management, 3(1), 1-15. google scholar
• Lea, V. M., Corlett, S. A. ve Rodgers, R. M. (2012). Workload and its impact on communitY pharmacists’ job satisfaction and stress: A review of the literature. International Journal of Pharmacy Practice, 20(4), 259-271. google scholar
• Lewis, G. B. (1991). Turnover and the quiet crisis in the federal civil service. Public Administration Review, 51(2), 145-155. google scholar
• Li, M., Wang, Z., Gao, J. ve You, X. (2017). Proactive personalitY and job satisfaction: The mediating effects of self-efficacY and work engagement in teachers. Current Psychology, 36(1), 48-55. google scholar
• Liao, P. (2012). The role of self-concept in the mechanism linking proactive personality to employee work outcomes. Applied Psychology, 64(2), 421-443. google scholar
• Liu, C., Chen, H., Liu, C. Y., Lin, R. T. ve Chiou, W. K. (2020). The effect of lovingkindness meditation on flight attendants’ spiritualitY, mindfulness and subjective wellbeing. Healthcare, 8(2), 174. google scholar
• Liu, H.L. ve Lo, V., 2018. An integrated model of workload, autonomY, burnout, job satisfaction, and turnover intention among Taiwanese reporters. Asian Journal of Communication, 28(2), 153-169. google scholar
• Locke, E.A. (1969). What is job satisfaction?. Organizational Behavior and Human Performance, 4(4), 309-336. google scholar
• Maslach, C. ve Leiter, M. P. (2000). The truth about burnout: How organizations cause personal stress and what to do about it. John WileY ve Sons. google scholar
• McClean, E.J., Burris, E.R. ve Detert, J.R. (2013). When does voice lead to exit? It depends on leadership. Academy of Management Journal, 56(2), 525-548. google scholar
• McNeely, E., Mordukhovich, I., Tideman, S., Gale, S. ve Coull, B. (2018). Estimating the health consequences of flight attendant work: Comparing flight attendant health to the general population in a cross-sectional studY. BMC Public Health, 18, 346. google scholar
• Morgül, G. ve Fındıklı, M. A. (2023). İş Yükü algısı ve Yaratıcı iş davranışı ilişkisinde proaktif davranışın rolü. Trends in Business and Economics, 37(2), 111-119. google scholar
• Muslim, D., Ilmi, Z. ve IrwansYah, I. (2024). The effect of workload and work stress on officers’ performance and job satisfaction as intervening variables in municipal police unit, east borneo province. Asian Journal of Management, Entrepreneurship, and Social Science, 4(01), 129-152. google scholar
• Ng, S. I., Sambasivan, M. ve Zubaidah, S. (2011). Antecedents and outcomes of flight attendants’ job satisfaction. Journal of Air Transport Management, 17(5), 309-313. google scholar
• Ongori, H. (2007). A review of the literature on emploYee turnover. African Journal of Business Management, 49-54. google scholar
• Oosthuizen, R. M., Coetzee, M. ve Munro, Z. 2016. Work-life balance, job satisfaction and turnover intention amongst information tech-nology employees. Southern African Business Review, 20(i), 446-467. google scholar
• Özkalp, E. ve Kırel, Ç. (2010). Örgütsel davranış (4. baskı). Bursa: Ekin Basım YaYın Dağıtım. google scholar
• ÖzsoY, E., Uslu, O., Karakiraz, A. ve Aras, M. (20i4). İş tatmininin ölçümünde ölçek kullanımı: Lisansüstü tezleri üzerinden bir inceleme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(i), 232-250. google scholar
• Quick, J. D., Cooper, C. L., Gavin, J. H. ve Quick, J. C. (2002). Executive health: Building self-reliance for challenging times. International Review of Industrial and Organizational Psychology. 17(6), i87-2i6. google scholar
• Rahman, S. M. 2020. Relationship between job satisfaction and turnover ıntention: Evidence from Bangladesh. Asian Business Review, 10(2), 99-i00. google scholar
• Rezwan, R.B. ve Takahashi, Y. (2022). Retention intention: does having a proactive personalitY matter?. Personnel Review, 51(2), 528-542. google scholar
• Robbins, S. P. ve Judge, T. A. (20i3). Organizational behavior (i5th ed.). Pearson Education Limited. google scholar
• Robbins, S. ve Judge, T. A. (20i7). Organizational behavior (i4. basımdan çeviri; I. Erdem, H. E. Erdost Çolak ve I. Erdem). Nobel Akademik YaYıncılık. google scholar
• ŞenaY, T. (20i5). Çalışma değerleri, iş tatmini ve ayrılma niyeti arasındaki ilişki ([YaYımlanmamış Yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi. google scholar
• Sevimli, F. ve İşcan, Ö. F. (2005). BireYsel ve iş ortamına ait etkenler açısından iş doYumu. Ege Akademik Bakış Dergisi, 5(i), 55-64. google scholar
• Shin, I. ve Jeung, C. W. (20i9). Uncovering the turnover ıntention of proactive emploYees: The mediating role of work engagement and the moderated mediating role of job autonomY. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(5), 843. google scholar
• Smadov, S. (2006). İş doyumu ve örgütsel bağlılık: Özel sektörde bir uygulama [YaYımlanmamış doktora tezi]. Dokuz EYlül Üniversitesi. google scholar
• Spector, P. E. (i985). Measurement of human service staff satisfaction: Development of the job satisfaction surveY. American Journal of Community Psychology, 13(6), 693-7i3. google scholar
• Spitzmuller, M., Sin, H. P., Howe, M. ve Fatimah, S. (20i5). Investigating the uniqueness and usefulness of proactive personalitY in orga-nizational research: A meta-analYtic review. Human Performance, 28(4), 35i-379. google scholar
• Stephan, U., Strauss, K., Gorgievski, M. J. ve Wach, D. (2024). How entrepreneurs influence their emploYees’ job satisfaction: The double-edged sword of proactive personalitY. Journal of Business Research, 174, ii4492. google scholar
• Tekingündüz, S. (20i2). Sağlık kurumları yönetimi bilim dalı örgütsel bağlılık üzerinde örgütsel güven ve iş tatmininin etkisinin belirlenmesine yönelik bir alan çalışması [YaYımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi. google scholar
• TiYa, F. A. M. ve Yunos, S. N. M. M. (202i). Job satisfaction and qualitY of work life as a commercial flight crew - A review. Progress in Aerospace and Aviation Technology, 1(i). google scholar
• Torun, Y. (20i6). Personel güçlendirme ve işten ayrılma niyeti ilişkisinde örgütsel sinizmin aracılık rolü: Örgütsel sinizm ölçeği geliştirmeye yönelik bir araştırma. [YaYınlanmamış Doktora tezi]. Marmara Üniversitesi. google scholar
• Turunç, Ö. ve UlusoY, B. (2023). aşırı iş Yükünün iş stresi, tükenmişlik ve işten aYrılma niYetine etkisinde dağıtım adaletinin rolü: Sivil havacılık sektöründe bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 15(3), i997-20i0. google scholar
• UlusoY, B., Turunç, Ö. ve Özmenekşe, Y. O. (2023). Aşırı iş Yükünün tükenmişliğe etkisinde sendika üYeliğinin rolü: Sivil havacılık sektöründe bir araştırma. Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 8(2), i6i-i77. google scholar
• Uncuoğlu Yolcu, İ. ve Çakmak, A. F. (20i7). Proaktif kişilik ile proaktif çalışma davranışı ilişkisi üzerinde işe gönülden adanma ve psikolojik güçlendirmenin etkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 13(2),425-428. google scholar
• UYsal, H. T., Akbulut, H. ve Ertan, S. (20i5). Aşırı iş Yükünün performans perspektifinden çalışma psikolojisinde negatifliğe etkisi: Muhasebe meslek mensuplarına Yönelik bir araştırma. Journal of International Social Research, 8(38). google scholar
• Vandenberghe, C. ve Ok, A.B. (20i3). Career commitment, proactive personalitY, and work outcomes: a cross-lagged studY. Career De-velopment International, 18(7), 652-672. google scholar
• Wang, Z., Yu, K., Xi, R. ve Zhang, X. (2019). Servant leadership and career success: The effects of career skills and proactive personality. Career Development International, 24(7), 717-730. google scholar
• Weiss, D. J., Dawis, R. V. ve England, G. W. (1967). Manual for the Minnesota satisfaction questionnaire. Minnesota Studies in Vocational Rehabilitation, 22. google scholar
• Xu, X., Jiang, L. ve Wang, H. J. (2019). How to build your team for innovation? A cross-level mediation model of team personality, team climate for innovation, creativitY, and job crafting. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 92(4), 848-872. google scholar
• Yakupoğlu, E. (2023). İş tatmini ve motivasyon unsurlarının işten ayrılma niyeti ve örgütsel bağlılığa etkisi: Sivil havacılık sektöründeki havayolu çalışanları üzerine bir araştırma [Doktora tezi, Gelişim Üniversitesi]. google scholar
• Yang, J., Gong, Y. ve Huo, Y. (2011). Proactive personalitY, social capital, helping, and turnover intentions. Journal of Managerial Psychol-ogy, 26(8), 739-760. google scholar
• Yasa, I. G. R. ve Dewi, A. A. S. K. (2018). Pengaruh stres kerja terhadap kepuasan kerja dengan motivasi kerja sebagai variabel mediasi. E-Jurnal Manajemen Universitas Udayana, 8(3), 1203. google scholar
• Yücel, İ. (2012). Examining the relationships among job satisfaction, organizational commitment, and turnover intention: An empirical studY. International Journal of Business and Management, 7(20), 44-58. google scholar
• Zhang, Q., Li, X. ve Gamble, J. H. (2022). Teacher burnout and turnover intention in higher education: The mediating role of job satisfac-tion and the moderating role of proactive personalitY. Frontiers in Psychology, 13. google scholar
• Zhang, Z., Fang, H., Luan, Y., Chen, Q. ve Peng, J. (2022). A meta-analYsis of proactive personalitY and career success: The mediating effects of task performance and organizational citizenship behavior. Frontiers in Psychology, 13, 979412. google scholar