Uyum ve Barış Kültürü için Kültürlerarası Eğitim: Bir Uygulamanın Yansımaları

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 2, 991 - 1014, 30.12.2024

Aybiçe Tosun , Ayşe Yorulmaz

https://doi.org/10.14395/hid.1509585

Öz

Toplumun her kademesinde deneyimlenen kültürel çeşitlilik, farklılıkları tanıma ve ötekinden öğrenme gibi fırsatlar sunmakla birlikte, bir arada yaşama zorunluluğundan kaynaklanan çeşitli uyum sorunlarını da beraberinde getirmektedir. Sosyal yapıda meydana gelen çeşitliliğe dayalı farklılıklar, özellikle eğitim, sağlık, sosyal hizmetler gibi alanlarda oluşan yeni yapıya duyarlı olmayı ve uyum politikaları geliştirmeyi gerekli kılmaktadır. Yüzyıllardır kültürel çeşitlilikle bir arada yaşama deneyimine sahip olmasına karşın Türkiye, özellikle son on yılda yaşanan mülteci göçleriyle bir arada yaşamayı yeniden öğrenme ihtiyacı duymaktadır.
Göçmen öğrencilerle beraber oluşan çokkültürlü sınıf ortamlarında karşılaşılan güçlüklerin tespitine yönelik çok sayıda araştırma yapılmaktadır. Bu çalışmalar, göçmen öğrencilerin uyum sorunlarını, belirli dersler ya da bu derslerin kazanımları ile ilgili deneyimlerini, göçmen öğrenciler ile yerli öğrenciler arasındaki sorunları, öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin göçmen öğrencilerin eğitimi ile ilgili tutum ve deneyimlerini tespit etmeye odaklanmaktadır. Bu araştırmalarda tespit edilen sorunların çözümüne yönelik eğitim politikası yapıcılarına, okul yöneticilerine, öğretmen yetiştiren kurumlara ve öğretmenlere çeşitli öneriler sunulmaktadır. Önerilerde, eğitim öğretimin her aşamasında kültürel çeşitliliğin bir olgu olarak kabul edilmesi ve kapsayıcı bir şekilde ele alınması gerektiği vurgulanmaktadır. Ancak çokkültürlü eğitim ortamları için ders uygulamaları ve bunların değerlendirilmesini amaçlayan çalışmalara yeterli ilgi gösterilmemiştir. Bu çalışmanın sadece sorunların tespitiyle kalmayıp çözüme yönelik uygulama önerisi geliştirmesiyle literatüre katkı sağlaması beklenmektedir.
Kültürel çeşitliliğin var olduğu eğitim ortamlarında, uzlaşı ve barış kültürünü inşa ederek bir arada yaşamı mümkün kılmak için kültürlerarası eğitim etkili bir yaklaşım olarak değerlendirilmektedir. Kültürlerarası eğitim, kültürlerin yan yanalığının ötesinde birlikte öğrenmeyi ve birlikte yapmayı mümkün kılacak etkileşimsel eğitim ortamlarını teşvik etmektedir. Böyle bir öğrenme deneyiminden elde edilen kazanımların okuldan yaşamın diğer alanlarına taşınması ve böylece birlikte yaşamın desteklenmesi beklenmektedir.
Çokkültürlü eğitim ortamları için uygulama önerilerine duyulan ihtiyaç dikkate alındığında, bu çalışma göçmen ve yerli öğrencilerin bir arada yaşam ile ilgili karşılaştıkları sorunlara eğitim alanından çözüm önerileri geliştirmeyi amaçlamaktadır. Lise düzeyinde göçmen ve yerli öğrencilerden oluşan bir grupla yürütülecek kültür ve toplumsal uyum temalı derslerin öğrenciler üzerindeki etkisini tespit ederek bu amaca ulaşmak hedeflenmiştir. Göçmen ve yerli öğrencilerin bu dersleri nasıl deneyimlediklerini tespit etmek ve uzlaşı ve barış kültürü ile birlikte yaşam becerisini temele alan bir kültürlerarası bir eğitim uygulaması için kazanım listesi oluşturmak çalışmanın alt amaçlarını oluşturmaktadır.
Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseni ile yürütülmüştür. Lise düzeyinde 7 yerli ve 7 göçmen öğrenciden oluşan bir çalışma grubunun birlikte eğitim aldığı bir öğrenme ortamı oluşturularak, kültürlerarası eğitim yaklaşımına uygun yaratıcı drama temelli eğitim uygulamaları düzenlenmiştir. Her biri 80 dakika süren toplam 8 oturumluk öğrenme sürecinin ardından öğrencilerin bu eğitim deneyimlerine ilişkin değerlendirmeleri odak grup görüşmeleri yoluyla tespit edilmiştir. Ulaşılan veriler içerik analizi tekniğine göre temalandırılarak analiz edilmiştir. Ulaşılan bulgular katılımcıların bilgi, beceri, tutum ve davranış düzeyinde; çeşitliliği kabul etme, belirsizliği tolere etme, empati, açıklık, keşfetme, etkileşim ve esneklik yetkinliklerini kazandıklarını ve bunların pozitif bir barış kültürü içinde bir arada yaşamaya dönük becerilere işaret eden kültürlerarası yetkinliklerle paralel/uyumlu olduğunu göstermiştir.
Çalışmada göçmen ve yerli öğrencilerin sorunlarının tespit edilmesinin ardından sorunların çözümü için geliştirilmiş bir programın uygulanması ve uygulamaya dönük deneyimlerin değerlendirilmesinin yapılmış olması; çözüme dönük uygulamaların geliştirilmesi ve çoğaltılması, kültürel çeşitliliğin var olduğu öğrenme ortamlarında tüm öğrencilerin eğitim alma haklarının yerine gelebilmesi ve eğitim ortamlarının kalitesinin artması açısından önemlidir. Çalışmanın bulguları, eğitim ortamlarının ve uygulamalarının kültürlerarasılığa imkan verecek şekilde düzenlenmesinin uyum sorunlarının sebebi olarak gösterilen dil engeli ve ön yargılara dönük öğrenci tutumlarını gözden geçirme imkanı sunduğunu, ayrıca öğrencileri empati ve açıklığa karşı motive ettiğini ortaya çıkarmıştır. Bu sonuç kültürlerarası yaklaşımın uyum kültürü inşa etmede etkili olabileceğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Eğitim, Kültürlerarası Eğitim, Kültürlerarası Yetkinlikler, Bir Arada Yaşama, Barış Kültürü

Etik Beyan

Bu çalışma için etik kurul izni, ESOGÜ Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Bilimsel Araştırma Etik Kurulu’nun 19.10.2021 tarih ve 2021/16 sayılı kararı ile alınmıştır. Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur.

Destekleyen Kurum

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi

Proje Numarası

201918004

Teşekkür

Bu araştırmayı 201918004 nolu proje kapsamında destekleyen Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi'ne teşekkür ederiz.

Intercultural Education for a Culture of Harmony and Peace: Reflections of a Practice

Öz

Cultural diversity experienced at all levels of society provides opportunities such as recognizing differences and learning from others, but it also brings along various adaptation problems stemming from the necessity of living together. Diversity-based differences in the social structure make it necessary to be sensitive to the new structure and to develop adaptation policies, especially in areas such as education, health and social services.Despite having centuries of experience coexistance with cultural diversity, Turkey has felt the need to relearn how to live together, especially due to refugee migrations over the past decade.
Numerous studies have been conducted to identify the challenges faced in multicultural classroom environments formed with immigrant students. These studies focus on theintegration problems of immigrant students, their experiences of specific courses or the learning outcomes of these courses, the problems between migrant and native students, and the experiences and attitudes of teachers and school administrators regarding the education of migrant students. These studies make various recommendations for educational policy makers, school administrators, teacher training institutions, and teachers to address the problems identified. Among the common points of the suggestions are the acceptance of cultural diversity as a fact at every stage of education, from policy makers to practitioners, and the inclusive approach to diversity. However, there has not been enough interest in studies aiming at course application and their evaluation for multicultural learning environments. This study aims to contribute to the literature not only by identifying problems but also by developing practical suggestions for solutions.
Intercultural education is considered as an effective approach to enable coexistence by building a culture of reconciliation and peace in educational environments where cultural diversity exists. Intercultural education promotes interactive educational environments that enable learning and doing together beyond the juxtaposition of cultures. It is expected that the gains from such a learning experience will be transferred from school to other areas of life, thereby supporting coexistence.
Considering the need for practical suggestions for multicultural educational environments, this study aims to develop educational solutions to the problems faced by immigrant and native students regarding coexistance. The goal is to achieve this by identifying the impact of culture and social adaptation-themed courses conducted with a group of immigrant and native students at high school level. Identifying how migrant and native students experience these lessons and creating a list of outcomes for an intercultural education practice that centers on reconciliation, a culture of peace, and the ability to live together constitute the sub-objectives of the study.
The research was conducted using a case study design from qualitative research methods. A learning environment was created in which a study group consisting of 7 native and 7 immigrant high school students received education together, and creative drama-based educational practices were organized in line with the intercultural education approach. After a total of 8 sessions of 80 minutes each, students' evaluations of these educational experiences were identified through focus group interviews. The data obtained were thematised and analysed according to the content analysis technique. The findings showed that participants gained the competencies in accepting diversity, tolerating uncertainty, empathy, openness, discovery, interaction, and flexibility at the level of knowledge, skills, attitudes, and behaviors, and that these are parallel/consistent with intercultural competencies pointing to skills for living together in a positive culture of peace.
Following the identification of the problems of immigrant and native students in the study, the implementation of a programme developed for solving these problems and the evaluation of students' experiences towards this implementation is important for developing and proliferating solution-oriented applications, ensuring the right of all students to receive education in learning environments where cultural diversity exists, and increasing the quality of educational environments. The findings of the study showed that organizing educational environments and practices in a way that allows for interculturality provides an opportunity to review students’ attitudes towards language barriers and prejudices, which are shown as the main causes of adaptation problems, and also motivates students towards empathy and openness. This result indicated that an intercultural approach could be effective in building a culture of harmony.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Education, Intercultural Education, Intercultural Competences, Coexistence, Culture of Peace

Proje Numarası

201918004

Kaynakça

• Akkari, Abdeljalil-Radhouane, Myriam. Intercultural Approaches to Education From Theory to Practice. Cham: Springer, 2022.
• Altaş, Nurulah. “Küreselleşmenin Dini Anlama Biçimlerine ve Din Öğretimindeki Yeni Yönelişlere Etkisi (Çokkültürcülük Kavramı Etrafında Bir Analiz)”. Dini Araştırmalar 6/17 ( 2003), 215-240.
• Altaş, Nurullah. “Küreselleşme, Çokkültürcülük ve Din Eğitimi”. Din Eğitiminde Çağdaş Konular. ed. Mustafa Köylü, 17-46. İstanbul: Dem Yayınları, 2012.
• Arslan, Ümüt–Ergül, Merve. “Mülteci Öğrencilerin Eğitimlerinde Yaşadıkları Sorunlar: Öğretmenlerin Perspektifinden Bir Delphi Çalışması”. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 54 2022, 1-31. https://doi.org/10.9779/pauefd.820780
• Aydın, Muhammet Şevki–Osmanoğlu, Cemil. Kültürlerarası Din Eğitimi. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2015.
• Bantz, Charles R. “Cultural Diversity and Group Cross‐Cultural Team Research”. Journal of Applied Communication Research 21/1 (2009), 1-20. https://doi.org/10.1080/00909889309365352
• Barrett, Martyn. “Competences for Democratic Culture and Intercultural Dialogue”. Intercultural Education and Competences: Challenges and Answers for the Global World. ed. Agostino Portera-Carl A. Gran. 47-63. Cambridge: Cambridge Scholars Publishing, 2017.
• Başar, Murat vd. “Mülteci Öğrencilerin Bulunduğu Sınıflarda Öğrenme Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar”. Kastamonu Education Journal 26/5 (2018), 1571-1578. https://doi.org/10.24106/kefdergi.427432
• Bennett, Janet M. The SAGE Encyclopedia of Intercultural Competence. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications, 2015.
• Block, Karen vd. “Supporting Schools to Create an Inclusive Environment for Refugee Students”. International Journal of Inclusive Education 18/12 (2014), 1337-1355. https://doi.org/10.1080/13603116.2014.899636
• Brummernhenrich, Benjamin vd. “Being (Un)safe Together: Student Group Dynamics, Facework and Argumentation”. Dialogue for Intercultural Understanding Placing Cultural Literacy at the Heart of Learning. ed. Fiona Maine - Maria Vrikki. 119-134. Cham: Springer, 2021.
• Bryant, Rebecca-Knight, Daniel M. The Anthropology of the Future. Cambridge: Cambridge University Press, 2019.
• Bryman, Alan. Social Research Methods. New York: Oxford University Press, 2012.
• Byram, Michael. Teaching and Assessing Intercultural Communicative Competence: Revisited. Clevedon: Multilingual Matter, 2021.
• Byram, Michael vd. Developing Intercultural Competence in Practice. Clevedon: Multilingual Matters, 2001.
• Byram, Michael vd. “Introduction”. Developing Intercultural Competence in Practice. ed. Michael Byram vd. 1-8. Clevedon: Multilingual Matters, 2001.
• Cırıt Karaağaç, Fatma vd. “Resmi İlkokullara Devam Eden Suriyeli Mülteci Öğrencilerin Eğitim Sorunları”. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 11/18 (2019), 530-568. http://dx.doi.org/10.26466/opus.530733 CoE, Council of Europe. “Autobiography of Intercultural Encounters”. Erişim 17 Mart 2024. https://www.coe.int/en/web/autobiography-intercultural-encounters/autobiography-of-intercultural-encounters
• Craig, Gary. (2015). Migration and Integration: A Local and Experiential Perspective. [IRiS Working Paper Series(7/2014)]. Birmingham: Institute for Research into Superdiversity.
• Cunha, Teresa-Gomes, Rui. “Against the waste of experiences in intercultural learning”. Intercultural Learning in European Youth Work: Which Ways Forward? Seminar Report. ed. Ingrid Ramberg. 86-101. Strasbourg: Council of Europe Publishing, 2009.
• Çolak, İremnur-Tüzel İşeri, Emel. “Okul Yöneticilerine Göre Sığınmacı Öğrencilerin Eğitim Sorunları”. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 10/18 (2022), 93-113. https://doi.org/10.46778/goputeb.1027707
• Deardorf, Darla K. “Identification and Assessment of Intercultural Competence as a Student Outcome of Internationalization”. Journal of Studies in International Education 10/3 (2006), 241-266. https://doi.org/10.1177/1028315306287002
• Deardoff, Darla K. The SAGE Handbook of Intercultural Competence. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications, 2009. Delors, Jacques (ed.). Learning: The Treasure Within; Report to UNESCO of The International Commission on Education for The Twenty-First Century (highlights). UNESCO Publishing, 1996.
• Demir Başaran, Semra. “Being the Teacher of Syrian Refugee Students: Teachers’ School Experiences.” Education and Science 46 (2021) 331-354. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2020.9182
• Dervin, Fred-Gross, Zehavit. Intercultural Competence in Education: Alternative Approaches for Different Times. London: Palgrave Macmillan, 2016.
• Dinler, Caner–Hacıhafızoğlu, Özge. “Mülteci Çocukların İlköğretime Uyum Süreçleri: Tekirdağ İlinin Bir Okulundaki Öğretmenlerin ve Yöneticilerin Deneyimleri”. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 8/6 (2020) 1717-1728. https://doi.org/10.18506/anemon.671367
• Dutta, Uttaran. “Change-Agentry”. The SAGE Encyclopedia of Intercultural Competence. ed. Jant M. Bennett. 44-45. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications, 2015.
• Erdem, Cahit. “Sınıfında Mülteci Öğrenci Bulunan Sınıf Öğretmenlerinin Yaşadıkları Öğretimsel Sorunlar Ve Çözüme Dair Önerileri”. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi 1/1 (2017), 26-42.
• ERG, Eğitim Reformu Girişimi. “Bir Arada Yaşamı ve Geleceği Kapsayıcı Eğitimle İnşa Etmek”. Erişim 4 Nisan 2024. https://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2017/03/SuriyeVeEgitimRaporTR.02.01.19.web-2.pdf
• Fleming, Mike. “Intercultural Experience and Drama”. Intercultural Experience and Education. ed. Geof Alfred vd. 87-100. Clevedon: Multilingual Matters, 2002.
• Galtung, Johan. Peace by Peaceful Means. Oslo: SAGE Publications, 1996.
• Global Trends. “Global Trends 2040: A More Contested World”. Erişim 5 Nisan 2024. https://www.dni.gov/files/ODNI/documents/assessments/GlobalTrends_2040.pdf
• Göküş, Şeref. “DKAB ve İHL Meslek Dersleri Öğretmen Adaylarının Çokkültürlülük Algılarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 44 (2012), 106-126.
• Gube, Jan. “Origins, Concepts, and Trends in Intercultural Education (2023, 02 22)”. Oxford Research Encyclopedia of Education. Erişim 4 Mart 2024. https://oxfordre.com/education/view/10.1093/acrefore/9780190264093.001.0001/acrefore-9780190264093-e-450
• Huber, Josef. Intercultural Competence for All Preparation for Living in A Heterogeneous World. Strasbourg: Council of Europe Publishing, 2012.
• European Commission, European Website on Integration. “The INCA Project”. Erişim 5 Nisan 2024. https://migrant-integration.ec.europa.eu/sites/default/files/2009-08/docl_9372_399031269.pdf
• López-Jiménez, María Dolores - Sánchez-Torres, Jorge. Intercultural Competence Past, Present and Future: Respecting the Past, Problems in the Present and Forging the Future (Intercultural Communication and Language Education). Singapore: Springer, 2021.
• Lustig, Myron W.-Koester, Jolene. Intercultural Competence: Interpersonal Communication Across Cultures. Boston: Pearson, 2010.
• McAuliffe, Marie-Triandafyllidou, Anna. World Migration Report 2022. Geneva: International Organization for Migration, 2021.
• MEB, Milli Eğitim Bakanlığı Göç ve Acil Durumlarda Eğitim Daire Başkanlığı. 2021-2022 Öğretim Yılı Verileri (2022). Erişim 4 Nisan 2024. https://hbogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_01/26165737_goc2022sunu.pdf
• Nacar, Davut–Ünsal, Serkan. “Okul Yöneticilerinin Suriyeli Mülteci Velilerle Yaşadıkları Sorunlar Sorunların Nedenleri ve Çözüm Önerileri”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19/3 (2022), 1243-1256.
• Nail, Thomas. Göçmen Figürü. çev. Dilşa Ritsa Eşli. İstanbul: İletişim Yayınları, 2022.
• Nieto, Sonia. “Culture and Education”. Why do we Educate? Renewing the Conversation. Volume One. ed. David L. Coulter-John R. Wiens. 127-142. Massachusetts: National Society for the Study of Education, 2008.
• Portera, Agostino. “Intercultural Education in Europe: Epistemological and Semantic Aspects”. Intercultural Education 19/6 (2008), 481-491. https://doi.org/10.1080/14675980802568277
• Portera, Agostino. “Intercultural Competences in Education”. Intercultural Education and Competences: Challenges and Answers for the Global World. ed. Agostino. Portera-Carl A. Grant. 23-46. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing, 2017.
• Radhouane, Myriam. “Pedagogical Challenges in Integrating Refugee Students in the Global North: A Literature Review”. Prospects 53 (2023), 151–168. https://doi.org/10.1007/s11125-022-09632-7
• Sandu, Oana Nestian-Lyamouri-Bajja, Nadine. T-Kit 4 Intercultural Learning. Council of Europe, 2018.
• Sarıer, Yılmaz. “Türkiye’de Mülteci Öğrencilerin Eğitimi Üzerine Bir Meta-Sentez Çalışması: Sorunlar Ve Çözüm Önerileri”. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi 3/1 (2020), 80-11.
• Sharan, Yael. “What Cooperative Learning Contributes to the Intercultural Classroom”. Intercultural Education and Competences: Challenges and Answers for the Global World. ed. Agostino Portera-Carl A. Grant. 173-185. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing, 2017.
• Solano, Giacomo-Huddleston, Thomas. “Migrant Integration Policy Index 2020”. MIPEX. Erişim 6 Nisan 2024. https://www.mipex.eu/
• Stier, Jonas. “Internationalisation, Intercultural Communication and Intercultural Competence”. Journal of Intercultural Communication 6/1 (2006), 1-06. https://doi.org/10.36923/jicc.v6i1.422
• Stringer, Donna M. “Global Diversity Management”. The SAGE Encyclopedia of Intercultural Competence. ed. Janet M. Bennett. 349-352. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications, 2015.
• Şimşek, Doğuş. “The Processes of Integration and Education: The Case of Syrian Refugees and Syrian Refugee Children in Turkey”. Syrian Refugee Children in the Middle East and Europe Integrating the Young and Exiled. ed. Michelle Pace-Somdeep Sen. 10-32. Routledge, 2018.
• Taylor, Sandra-Sidhu, Ravinder Kaur. “Supporting Refugee Students in Schools: What Constitutes Inclusive Education?”. International Journal of Inclusive Education 16/1 (2012), 39-56. https://doi.org/10.1080/13603110903560085
• Topaloğlu, Bilge-Çam Aktaş, Bilge. “Okul Psikolojik Danışmanlarının Gözünden Mülteci Öğrenciler”. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi 13/1 (2022). 69-84. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1032079
• Trompenaars, Fons - Hampden-Turner, Charles. Riding the Waves of Culture: Understanding Diversity in Global Business. New York: McGraw-Hill, 2020.
• Tüzün, Işık. Türkiye’de Mülteci Çocukların Eğitim Hakkını ve Karşılıklı Uyumu Destekleyen Yaklaşımlar, Politikalar ve Uygulamalar Raporu. İstanbul: Avrupa Liberal Forumu, 2017.
• UNESCO. UNESCO Guidelines on Intercultural Education. Paris: UNESCO Education Sector, 2006.
• UNHCR, The UN Refugee Agency. “Türkiye Bilgi Notu”. Erişim 04 Mart 2024. https://www.unhcr.org/tr/wp-content/uploads/sites/14/2024/03/Bi-annual-fact-sheet-2024-02_Turkiye_TR.pdf
• Üstün, Ahmet vd. “Mülteci Çocukların Ailelerinin Algılarına Göre Eğitim Sorunları”. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 4/12 (2017), 747-755.
• Üstün, Ahmet–Baş, Nimet Ayşegül. “Mülteci Öğrencilerin Öğrenme Sürecinde Yaşadıkları Sorunlar”. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences 8/59 (2022), 1762-1767. http://dx.doi.org/10.29228/JOSHAS.65982
• Wagner, Manuela vd. Teaching Intercultural Competence Across the Age Range: From Theory to Practice. Bristol: Multilingual Matter, 2017.
• Yılmaz, Ayşegül Pehlivan–Günel, Elvan. “Culturally Responsive Teaching Practices in Social Studies: Interaction with Refugee Students in Turkey”. Education and Science 47/212 (2022), 121-159. http://doi.org/10.15390/eb.2022.11338
• Zayimoğlu Öztürk, Filiz. “Refugees in the Educational System: Views of Turk and Refugee Students”. Education and Science 46 (2021), 321-348. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2021.10439