Değer Eğitiminde İşe Koşulacak Becerilerin Delphi Tekniği ile Belirlenmesi: Bir Model Önerisi

Yıl 2024, Cilt: 23 Sayı: 2, 656 - 684, 30.12.2024

Hasan Meydan , Özge Algül , Yusuf Asım Söylemez

https://doi.org/10.14395/hid.1511197

Öz

İnsanı hayata hazırlayan bir eğitim, kişiye bilişsel kabiliyetin yanında bilgiyi uygulama planına dönüştürecek yöntemi ve planı uygulamada gerekli olacak duyuşsal, sosyal ve davranışsal faktörleri sağlamalıdır. Bilgi ve uygulama arasındaki bu gereklilik, günümüz eğitim tartışmalarında bir eksiklik olarak görülmüş ve bu duruma beceri temelli eğitimle çare aranmıştır. Bu tür eğitimde bilgi, tutum ve davranış arasında birleştirici bir görev üstlenen beceri, değer eğitimi açısından bilgi ve uygulama arasındaki boşluğu doldurabilecek bir kavram olarak dikkat çekmektedir. Beceri kavramı temelde tüm bileşenleri ile bilme eyleminin uygulamaya dönüşmesini vurgulamaktadır. Farklı şekillerde eğitime konu olan karmaşık bir kavram olarak beceri, kişinin yapması gerekeni süreci de göz önüne alarak açık bir şekilde belirtir ve eğitimde amaç ve kazanımların yerini alır. Bu doğrultuda eğitimde hedeflenen beceriler uzun gelişimsel bir süreci ifade etmektedir. Değerlerin hayata uygulanma süreci açısından bireyin ahlaki bir ilke ve değer konusunda karar verebilmesini, verdiği kararı uygulayacak motivasyonu, kararını sosyal ortamda davranışa dönüştürmesini ve bu davranışı sürdürmesini sağlayacak bilişsel, duyuşsal, sosyal ve davranışsal birçok beceri söz konusudur. Bu noktada değer eğitimi alanında hangi becerilerin işe koşulması gerektiği çalışmamızın temel sorusunu oluşturmaktadır. Türkiye’de 2000’lerin başından itibaren söz konusu edilen beceri temelli eğitimde değerler ve öğretimi konusu yeni yeni ele alınmaya başlanmıştır. Konu hakkındaki sınırlı çalışmalardan Meydan’ın çalışmasında ahlaki kişilik geliştirmek değer eğitiminin nihai hedefi olarak görülmüş ve bu kişiliği oluşturacak beceriler ve yetkinlik göstergelerine dair bir model oluşturularak bu modelin saha verileri ile sınanma ihtiyacına dikkat çekilmiştir. Nitekim öğretim programlarındaki yenilikler, önceki programlar ve öğretmen görüşleri üzerine analizler eğitim sisteminin önemli bir bileşeni olarak değerlerin beceri temelli bir modelde öğretiminin nasıl olacağına yönelik bir arayışı gerekli kılmaktadır. Bu doğrultuda çalışmanın amacı beceri temelli bir değer eğitiminde odaklanılması gereken beceriler ve alt becerilerin neler olduğunu belirlemektir. Delphi tekniğinden yararlanılan bu çalışmada Meydan tarafından geliştirilen ve 25 alan uzmanının görüşleri üzerine yenilenen modeldeki ahlaki becerilere dair maddeler saflaştırılmış, literatür ve Delphi çalışma grubundaki uzmanların görüşlerinden hareketle model yeniden yapılandırılmış ve taslak bir öğretim programı için değer eğitiminde işe koşulabilecek becerilerle yetkinlik göstergeleri tanımlanmıştır. Bu süreçte ilk olarak eğitim bilimleri, din eğitimi, değer eğitimi, sosyal bilgiler öğretimi, PDR, okul öncesi, psikoloji, ahlak felsefesi gibi farklı alanlarda akademisyen ve öğretmenlerden oluşan bir uzman grubu oluşturulmuştur. İlk turda bilişsel, duyuşsal ve sosyal-davranışsal beceriler olmak üzere temel 3 beceri başlığı altında toplam 23 alt beceriden oluşan anket formu değerlendirilmek üzere 71 uzmana sunulmuştur. 64 uzmanın geri dönüş yaptığı ilk turdaki puanların merkezi yığılma ve dağılım değerleri belirlenmiştir. Uzmanlar ilk turun istatiksel analizleri ve önceki cevapları eşliğinde maddeleri yeniden değerlendirmiş ve 64 uzmandan gelen dönüşle Delphi’nin ikinci turu sonlandırılmıştır. İkinci tur için de merkezi yığılma ve dağılım değerleri hesaplanmıştır. Çalışmada uzlaşı ölçütü olarak her madde için %80 uzlaşı oranı, +/- 1 standart sapma, ≥4,0 ortalama ve ≤1 çeyrekler arası açıklık (IQR) değerleri belirlenmiştir. İlk tur Delphi sonuçlarında 23 alt beceriden 21’inin uzlaşı ölçütlerini sağladığı görülmüştür. İkinci turda genel olarak tüm maddelerde uzlaşı/merkezi yığılma işareti olan ortalamaların ve uzlaşı yüzdesinin ya aynı kaldığı ya da yükseldiği, uzlaşıdan uzaklaşma/merkezi dağılım işareti olan standart sapma ve IQR değerlerinin ise ya aynı kaldığı ya da düştüğü görülmüştür. Ayrıca ikinci turda ilk turda uzlaşı sağlanamayan iki maddenin de uzlaşı ölçütlerini sağladığı görülmüştür. Sonuç olarak üç temel beceri grubunun ortalama uzlaşı oranları bilişsel ahlaki becerilerde %93,06; duyuşsal ahlaki becerilerde %96,66 ve sosyal-davranışsal becerilerde %93,53 olarak gerçekleşmiş ve toplam 23 alt beceri değer eğitiminde işe koşulabilecek beceriler olarak belirlenmiştir. Bu alt beceriler bilişsel alanda ahlaki okuryazarlık, araştırma sorgulama, problem çözme, karar verme, yordama/öngörme, yansıtıcı düşünme, çözümleme, perspektif alma/bakış açısı oluşturma ve bilişsel öz düzenleme; duyuşsal alanda empati, öz farkındalık, iç görü, iç gözlem, duyuşsal öz düzenleme, özdenetim ve öz yansıtma; davranışsal alanda ahlaki ifade, etkili dinleme, iletişim, sosyal organizasyon/katılım, girişimcilik, görev yönetimi/planlama ve sosyal becerilerdir. Sonuçlardan hareketle oluşan modelin program tasarımlarına ve deneysel çalışmalara kaynaklık etmesi, pilot uygulamalar aracılığıyla sınanması ve geliştirilmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Değer Eğitimi, Beceri Temelli Eğitim, Ahlaki Beceriler, Delphi Tekniği

Etik Beyan

Bu çalışma için etik kurul izni, SAÜ Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Bil imsel Araştırma Etik Kurulu’nun 12.09.2023 tarih ve E-61923333-050.99-280883 sayılı kararı il e alınmıştır. Bu çalışma Tübitak-1001/123K 630 no’lu proje kapsamında gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur.

Destekleyen Kurum

Tübitak

Proje Numarası

Bu çalışma Tübitak-1001 / 123K630 no'lu proje kapsamında gerçekleştirilmiştir.

Identification of Skills to be Used in Value Education Using the Delphi Technique: A Model Proposal

Öz

An education that prepares an individual for life should provide the person with the cognitive ability as well as the method to transform knowledge into an application plan and the affective, social and behavioural factors that will be necessary to implement the plan. This necessity has been seen as a deficiency in today’s educational discussions, and a solution to this situation has been sought through skill-based education. In this type of education, skill, which undertakes a unifying task between knowledge, attitude and behavior, draws attention as a concept that can fill the gap between knowledge and practice regarding value education. The concept of skill emphasizes the transformation of the act of knowing into practice with all its components. In applying values to life, many cognitive, affective, social and behavioral skills will enable a person to decide on a moral principle and value, to be motivated to implement his decision, to transform his decision into behavior in the social environment and to continue this behavior. As a complex concept subject to education in different ways, skill specifies what a person should do, taking into account the process. It takes the place of goals and achievements in education. In this direction, the skills targeted in education represent a long developmental process. In terms of the process of applying values to life, many cognitive, affective, social and behavioural skills will enable the individual to decide on a moral principle and value, to be motivated to implement the decision, to transform the decision into behaviour in the social environment and to maintain this behaviour. The main question is which skills should be utilised in the field of value education. In Türkiye, the issue of values and teaching in skill-based education, which has been mentioned since the early 2000s, has just begun to be addressed. In Meydan’s study developing moral personality is seen as the ultimate goal of values education and a model of the skills and competence indicators that will form this personality is created and the need to test this model with field data is pointed out. Innovations in curricula, analyses on previous programs and teachers’ opinions necessitate a search for how to teach values in a skill-based model as an important component of the education system. This study aims to determine the skills and sub-skills that should be focused on in a skill-based value education. Using Delphi technique, the items related to moral skills in the model developed by Meydan and renewed based on the opinions of 25 field experts were purified, the model was restructured based on the literature and the opinions of the experts in the Delphi study group, and skills and competency indicators that can be used in value education were defined for a draft curriculum. Firstly, an expert group consisting of academicians and teachers in different fields such as educational sciences, religious education, value education, social studies teaching, PDR, preschool, psychology, moral philosophy was formed. In the first round, the questionnaire form consisting of a total of 23 sub-skills under the 3 basic skills, namely cognitive, affective and social-behavioral skills was presented to 71 experts for evaluation. 64 experts responded to the first round and the central aggregation and dispersion values of the scores were determined. Central agglomeration and dispersion values were calculated for the second round. As consensus criteria in the study, 80% consensus rate, +/- 1 standard deviation, ≥4.0 mean and ≤1 interquartile range (IQR) values were determined for each item. In the first round Delphi results, it was seen that 21 of the 23 sub-skills met the met the consensus criteria. In the second round, it was observed that the means and percentage of consensus, which are the sings of consensus/central clustering, either remained the same or increased, while the standard deviation and IQR values, which are the signs of deviation from consensus, either remained the same or decreased. In addition, in the second round, it was observed that two items that could not be agreed in the first round also met the consensus criteria. As a result, the average agreement rates of the three basic skills groups were 93.06% for cognitive moral skills; 96.66% for affective-moral skills and 93.53% for social-behavioral skills, and a total of 23 sub-skills were identified as skills that could be used in values education. These sub-skills are moral competence, research, problem solving, decision-making, forecast, reflective thinking, analysis, perspective taking and cognitive self-regulation in the cognitive domain; empathy, self-awareness, insight, self-observation, introspection, affective self-regulation, self-control and self-reflection in the affective domain; moral expression, effective listening, communication, social organization, entrepreneurship, task management and social skills in the behavioural domain.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Value Education, Skill-Based Education, Moral Skills, Delphi Technique

Proje Numarası

Bu çalışma Tübitak-1001 / 123K630 no'lu proje kapsamında gerçekleştirilmiştir.

Kaynakça

• Adler, Michael-Ziglio, Erio. Gazing into the Oracle: The Delphi Method and its Application to Social Policy and Public Health. London: Jessica Kingsley Publishers, 1996.
• Akpınar, Selahattin-Akpınar, Öznur. “Meslek Yüksekokulunda Öğrenim Gören Öğrencilerin Sosyal Beceri Düzeylerinin İncelenmesi”. Uluslararası Anadolu Spor Bilimleri Dergisi Ağu/3 (2017), 143-155.
• Aras, Selda vd. “Okul Öncesi Eğitim Programı’nın K12 Beceriler Çerçevesi Türkiye Bütüncül Modeline Göre İncelenmesi”. Milli Eğitim Dergisi 52/1 (2023), 791-812. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1309000
• Aristoteles. Nikomakhos’a Etik. çev. Saffet Babür. Ankara: BilgeSu Yayıncılık, 2012.
• Arslan, Coşkun-Özteke Kozan, İrem. “İletişim Becerileri”. Sosyal Beceri Eğitimi. ed. M. Engin Deniz-Ali Eryılmaz. 51-72. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 3. Baskı, 2021.
• Aşkar, Petek-Altun, Arif. “K-12 Beceriler Çerçevesi: Türkiye Bütüncül Modeli Üzerine Bir Çalışma”. Millî Eğitim Dergisi 52/1 (2023), 925-940. https://doi.org/DOI: 10.37669/milliegitim.1308740
• Ausubel, David P. The Acquisition and Retention of Knowledge: A Cognitive View. Dordrecht: Springer Netherlands, 2000. https://doi.org/10.1007/978-94-015-9454-7
• Bacanlı, Hasan. Sosyal Beceri Eğitimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 10. Baskı, 2021.
• Bahar, Mehmet-Somuncu Demir, Naciye. “Delphi Tekniği Uygulama Sürecine Yönelik Örnek Bir Çalışma: Çok Fonksiyonlu Tarım Okuryazarlığı”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 21/1 (2021), 35-53. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2021.21.60703-814729
• Bajovic, Mirjana-Elliott, Anne. “The Intersection of Critical Literacy and Moral Literacy: Implications for Practice”. Critical Literacy: Theories and Practices 5/1 (2011), 27-37.
• Barbee, Anita P.-Martin, Marcia L. “Skill-Based Training and Transfer of Learning”. Contemporary Issues in Child Welfare Practice. ed. Helen Cahalane. 183-204. New York, NY: Springer, 2013. https://doi.org/10.1007/978-1-4614- 8627-5_8
• Bauman, Zygmunt. Bireyselleşmiş Toplum. çev. Yavuz Alogan. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 3. Basım, 2015.
• Blasi, Augusto. “Moral Cognition and Moral Action: A Theoretical Perspective”. Developmental Review 3/2 (1983), 178-210. https://doi.org/10.1016/0273-2297(83)90029-1
• Blasi, Augusto. “Neither Personality Nor Cognition: An Alternative Approach to the Nature of the Self”. Changing Conceptions of Psychological Life. 3-25. Mahwah, NJ, US: Lawrence Erlbaum Associates Publishers, 2004.
• Çutuk, Zeynep Akkuş. “Üniversite Öğrencilerinde Özdenetim ile İnternet Bağımlılığı İlişkisi”. Trakya Eğitim Dergisi 10/3 (2020), 854-863. https://doi.org/10.24315/tred.650932
• Dabrowski, Kazimierz. Positive Disintegration. Boston: Little Brown Company, 1964.
• Dalkey, Norman-Helmer, Olaf. An Experimental Application of the Delphi Method to the Use of Experts. ABD: The RAND Corporation, 1962.
• Davidovitch, Nitza-Shiller, Zvi. “Skill-Based Teaching For Undergraduate STEM Majors”. American Journal of Engineering Education (AJEE) 7/1 (2016), 29-36. https://doi.org/10.19030/ajee.v7i1.9683
• Davidson, Phillip L. “The Delphi Technique in Doctoral Research: Considerations and Rationale”. Review of Higher Education and Self-Learning 6/22 (2013), 53-65.
• Dewey, John. Eğitimde Ahlak İlkeleri. çev. A.F. Oğuzkan. Ankara: Şafak Matbaası, 1995.
• Dijk, Jan Van. “Popularising Delphi Method: Developing an Instrument to Control Technological Change for Employees”. Quality & Quantity 23 (1989), 189-203.
• Dökmen, Üstün. İletişim Çatışmaları ve Empati. İstanbul: Sistem Yayıncılık, 2004.
• Gatto, John Taylor. Eğitim: Bir Kitle İmha Silahı. çev. Mehmet Ali Özkan. İstanbul: Edam, 2017.
• Gazioğlu, Mustafa. Çoklu Duyusal Öğrenme Modeline Göre Masal Anlatıcılığının ‎Dinleme Becerisinin Geliştirilmesine Etkisi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2021.
• Gervais, J. “The Operational Definition of Competency‐Based Education”. The Journal of Competency-Based Education 1/2 (2016), 98-106. https://doi.org/10.1002/cbe2.1011
• Goleman, Daniel. Duygusal Zekâ. çev. Banu Seçkin Yüksel. İstanbul: Varlık Yayınları, 31. Basım, 2007.
• Gotz, Ignacio L. “Is There a Moral Skill?”. Educational Theory 39/1 (1989), 11-16.
• Gökel, Ömer. Sosyal Beceri Eğitiminin Gençlerin Sosyal Beceri Seviyelerine Etkisi. İstanbul: Kriter Basım Yayın Dağıtım, 2022.
• Gökkurt, Burçin vd. “Öğrencilerin Problem Çözme ve Problem Kurma Becerilerinin Değerlendirilmesi”. Bartın University Journal of Faculty of Education 4/2 (2015), 751-774. https://doi.org/10.14686/buefad.v4i2.5000145637
• Griethuijsen, Ralf A.L.F. van vd. “Does Implementation of Competence-Based Education Mediate The Impact of Team Learning on Student Satisfaction?”. Journal of Vocational Education & Training 72/4 (2020), 516-535. https://doi.org/10.1080/13636820.2019.1644364
• Gupta, Uma G.-Clarke, Robert E. “Theory and Applications of the Delphi Technique: A Bibliography (1975–1994)”. Technological Forecasting and Social Change 53/2 (1996), 185-211. https://doi.org/10.1016/S0040-1625(96)00094-7
• Güncel Türkçe Sözlük. Erişim 29 Haziran 2024. http://sozluk.gov.tr
• Güneş, Firdevs. “Öğretmen Yetiştirmede Beceri Yaklaşımı”. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi 3/2 (2018), 1-16.
• Güneş, Firdevs-Uygun, Tuğba. “Öğretmen Yetiştirmede Beceri Uyuşmazlığı”. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2/3 (2016), 1-14.
• Güneş, Firdevs. “Öğrencilerin Düşünme Becerilerini Geliştirme”. Türklük Bilimi Araştırmaları 32 (2012), 127-146.
• Hasson, Felicity vd. “Research Guidelines for the Delphi Survey Technique”. Journal of Advanced Nursing 32/4 (2000), 1008-1015.
• Illich, Ivan. Okulsuz Toplum. çev. Mehmet Özay. İstanbul: Şule Yayınları, 2021.
• Işıkgöz, Mustafa Enes vd. “Spor Yöneticiliği Bölümünde Okuyan Üniversite Öğrencilerinin Öz-Farkındalık Düzeyleri”. International Journal of Social Science Research 9/2 (2020), 96-108.
• Kan, Çiğdem-Tebiş, Zehra. “Ortaokul Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Empati Becerisi Açısından İncelenmesi”. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi 7/2 (31 Aralık 2022), 474-487.
• Kanatlı Öztürk, Fikriye. Çokkültürlü Eğitim Çerçevesinde Hazırlanan Etkinliklerle Farklılıklara Saygı Değeri ve Araştırma Becerisi Geliştirmeye Yönelik Bir Eylem Araştırması Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2018.
• Karataş, Zeynep. Sosyal Beceriye Giriş. ed. M. Engin Deniz-Ali Eryılmaz. Ankara: Pegem Akademi, 3. Basım, 2021.
• Kasap, Fatma Nur-Meydan, Hasan. “10.Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders Kitabında ‘Ahlaki Tutum ve Davranışlar’ Ünitesinin Ahlaki Beceriler Açısından İncelenmesi”. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 10/1 (2023), 216-234. https://doi.org/10.34086/rteusbe.1251312
• Keeney, Sinead vd. “Consulting The Oracle: Ten Lessons From Using The Delphi Technique in Nursing Research”. Journal of Advanced Nursing 53/2 (2006), 205-212.
• Kerschensteiner, G. Karakter Kavramı ve Terbiyesi. çev. H. Fikret Kanad. Ankara: Milli Eğitim Basımevi, 1977.
• Kole, J. Jos. “Teaching Moral Competence to Pre-Professionals”. Moral Education and Development: A Lifetime Commitment. ed. Doret J. de Ruyter-Siebren Miedema. 239-253. Rotterdam: SensePublishers, 2011. https://doi.org/10.1007/978-94-6091-716-5_17
• Kur’ân Yolu. Erişim 29 Haziran 2024. https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Cuma-suresi/5186/9-11-ayet-tefsiri
• Kwok, Janet-Selman, Robert L. “Moral Reasoning, Moral Motivation and Informed Social Reflection”. Handbook of Moral Motivation: Theories, Models, Applications. ed. Karin Heinrichs vd. 551-565. Rotterdam: SensePublishers, 2013. https://doi.org/10.1007/978-94-6209-275-4_30
• Lamiser Atik, Emine. Liseli Ergenlerde Bağlanma Stilleri ve Psikolojik Sağlamlık Düzeyleri Arasındaki İlişkide Öz-Yansıtma ve İçgörünün Rolü. İstanbul: İstanbul Bilim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2013.
• Levelt, W. J. M. “Skill Theory and Language Teaching”. Studies in Second Language Acquisition 1/1 (1978), 53-70. https://doi.org/10.1017/S0272263100000711
• Levine, Eliot-Patrick, Susan. What Is Competency-Based Education? An Updated Definition. Vienna: Aurora Institute, 2019.
• Lickona, Thomas. Educating for Character: How Our Schools Can Teach Respect and Responsibility. New York: Bantham Books, 1991.
• Lilja, Annika-Osbeck, Christina. “Understanding, Acting, Verbalizing and Persevering – Swedish Teachers’ Perspectives on Important Ethical Competences For Students”. Journal of Moral Education 49/4 (01 Ekim 2020), 512-528. https://doi.org/10.1080/03057240.2019.1678462
• Linstone, Harold A.-Turoff, Murray (ed.). The Delphi Method Techniques and Applications. Addison-Wesley, 2002.
• MEB. “Milli Eğitim Bakanlığı Temel Beceri ve Yeterlilikler”. Türkiye Cumhuriyeti Öğretim Programları İzleme ve Değerlendirme Sistemi. Erişim 21 Mart 2023.
• MEB. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Ortak Metni. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı, 2024.
• MEB-UNICEF. 12 Beceriler Çerçevesi Türkiye Bütüncül Modeli. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı, 2023.
• Medeni, Elif. “Din Eğitiminde Yeni Bir Yaklaşım: Yeterlilik Modelleri ve Eğitim Standartları-Almanya ve Avusturya Örneğinin Türkiye’ye Uyarlanabilirliği”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 13/2 (2013), 9-22. https://doi.org/10.5281/zenodo.3344430
• Meydan, Hasan. “Bir Beceri Olarak Ahlak ve Eğitimi: Ahlaki Gelişim Kuramlarına Dayalı Bir İnceleme”. İlahiyat Tetkikleri Dergisi 55 (2021), 445-471. https://doi.org/10.29288/ilted.890349
• Meydan, Hasan vd. “Değer Eğitiminde İşe Koşulacak Beceriler: Uzman Görüşüne Dayalı Bir İhtiyaç Analizi”. Eskiyeni 54 (2024), 1485-1512. https://doi.org/10.37697/eskiyeni.1462967.
• Mitchell, Vincent-Wayne. “The Delphi Technique: An Exposition and Application”. Technology Analysis & Strategic Management 3/4 (1991), 333-358.
• MYK. Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi. Ankara: Mesleki Yeterlilik Kurumu, 2015.
• Naisola-Ruiter, Victoria. “The Delphi Technique: A Tutorial”. Research in Hospitality Management 12/1 (2022), 91-97.
• Narvaez, Darcia. “İnsani ve Ahlaki Gelişim: Erdem Gelişimine Bilişsel ve Nörobiyolojik Bakışlar”. çev. Cengiz Şeker. Ahlak ve Karakter Eğitimi El Kitabı. ed. Larry P. Nucci-Darcia Narvaez. 325-340. İstanbul: Edam, 1. Baskı, 2019.
• Nworie, John. “Using the Delphi Technique in EducationalTechnology Research”. Tech Trends 55/5 (2011), 24-30.
• Oh, Hyun Joo S. “Escaping Obsolescence? The Shift from Subject to Skill Based Education in a South Korean International School”. Discourse: Studies in the Cultural Politics of Education 39/5 (2018), 814-828. https://doi.org/10.1080/01596306.2018.1448701
• Oser, Fritz. “Models of Moral Motivation”. Handbook of Moral Motivation: Theories, Models, Applications. ed. Karin Heinrichs vd. 7-24. Rotterdam: SensePublishers, 2013. https://doi.org/10.1007/978-94-6209-275-4_2
• Özhan, Mehmet Buğra vd. “K12 Beceriler Çerçevesi: Türkiye Bütüncül Modeli Bağlamında Sosyal Duygusal Öğrenme Becerileri”. Milli Eğitim Dergisi 52/1 (2023), 1027-1054. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1308964
• Rest, James R. “A Psychologist Looks at the Teaching of Ethics”. The Hastings Center Report 12/1 (1982), 29-36. https://doi.org/10.2307/3560621
• Sağır, Şafak Uluçınar-Bertiz, Harun. “Fen Bilimleri Öğretmen Adayları ve Pedagojik Formasyon Fen Grubu Öğrencilerinin Yansıtıcı Düşünme Becerilerinin Karşılaştırılması”. Bartın University Journal of Faculty of Education 5/2 (2016), 385-404. https://doi.org/10.14686/buefad.v5i2.5000154678
• Siegel, Harvey. “The Role of Reasons in Moral Education”. Moral Education and Development: A Lifetime Commitment. ed. Doret J. de Ruyter-Siebren Miedema. 59-69. Rotterdam: SensePublishers, 2011. https://doi.org/10.1007/978-94-6091-716-5_5
• Spady, William G. “Competency Based Education: A Bandwagon in Search of a Definition”. Educational Researcher 6/1 (1977), 9-14. https://doi.org/10.2307/1175451
• Sturgis, Chris-Casey, Katherine. Quality Principles for Competency-Based Education. Vienna: Aurora Institute an Va: İnacol, 2018.
• Sumsion, Thelme. “The Delphi Technique: An Adaptive Research Tool”. British Journal of Occupational Therapy 64/1 (1998), 153-156.
• Şahin, Ali Ekber. “Eğitim Araştırmalarında Delphi Tekniği ve Kullanımı”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 20/20 (2001), 215-220.
• Şensoy, G.-Balkan, K. “Bilişsel Düzenleme ve Anlaşmazlık Çözümü”. Sosyal Beceri Eğitimi. ed. M. Engin Deniz-Ali Eryılmaz. 191-219. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 3. Baskı, 2021.
• Tanhan, Fuat. “Öz Düzenleme”. Sosyal Beceri Eğitimi. ed. M. Engin Deniz-Ali Eryılmaz. 159-190. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 3. Baskı, 2021.
• Tchibozo, Guy. “Emergence and Outlook of Competence-Based Education in European Education Systems: An Overview”. Education, Knowledge and Economy 4/3 (2011), 193-205. https://doi.org/10.1080/17496896.2010.556487
• Tekin, İshak. “Ahlak Eğitiminde Beceri Merkezli Öğrenme”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 20 (2019), 259-287. https://doi.org/10.17494/ogusbd.548355
• Topcu, Abdullah-Eroğlu, Deniz. “Üçüncü Sınıf Öğrencilerinin Geleneksel ve Beceri Temelli Gerçek Yaşam Problemlerindeki Çözümlerinin İncelenmesi”. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi 23/2 (2022), 1483-1528. https://doi.org/10.29299/kefad.975524
• Torun, Fatma. Sosyal Bilgiler Dersinde Argümantasyon Temelli Öğretim ve Karar Verme Becerisi Arasındaki İlişki Düzeyi Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2015.
• TTKB. 21. Yüzyıl Becerileri ve Değerlere Yönelik Araştırma Raporu. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, 2023.
• Tuana, Nancy. “Conceptualizing Moral Literacy”. Journal of Educational Administration 45/4 (2007), 364-378.
• UNICEF. Global Framework on Transferable Skills. New York: UNICEF, 2019.
• Williams, Patricia L.-Webb, Christine. “The Delphi Technique: A Methodological Discussion”. Journal of Advanced Nursing 19 (1994), 180-186.
• Yavaşoğlu, Melda. Kendine Yansıtma ve İçgörü Ölçeği’nin Türk Kültürüne Uyarlanması. Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Yemenici, Ahmet. Din Eğitiminde Mekan, Zaman ve Kronolojiyi Algılama Becerisi. Ankara: Grafiker Yayınları, 2023.
• Yıldırım, Tahsin-Konuk, Yeter. “Empati Becerisine Dayalı Etkinliklerle Desteklenen Sosyal Bilgiler Öğretiminin Öğrencilerin Çevre Bilincine ve Akademik Başarılarına Etkisi”. International Journal of New Approaches in Social Studies 2/2 (2018), 57-69.
• Yıldız, S. Armağan-Ekşisu, Mustafa. “Problem Çözme Becerisini Geliştirme Programının 9. Sınıf Öğrencilerinin Problem Çözme Becerisi Üzerindeki Etkisi”. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 13/1 (2011), 189-206.
• Yılmaz, Kürşad. Eleştirel ve Analitik Düşünme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 3. Baskı, 2020.
• Yiğit, Yasin. “Anadolu İmam Hatip Lisesi Meslek Derslerinde Problem Çözme Becerisi Kazanma Amacına Erişim Düzeyi (Sivas İli Örneği)”. Eskiyeni 40 (2020), 155-179. https://doi.org/10.37697/eskiyeni.667837