Çevre Mühendisliği Lisans Eğitiminde Kirlilik Önleme Odaklılığının Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Sayı: 3, 552 - 566, 01.12.2018

Emrah Öztürk

Öz

Günümüzde çevrenin ve doğal kaynakların bir bütün olarak korunması oldukça önemli hale gelmiştir. Buna bağlı olarak ülkelerin çevre politikalarında ve çevreyle ilgili düzenlemelerinde kirlilik önleme stratejilerine ağırlık verilmektedir. Ancak kirlilik önleme yaklaşımını hayata geçirebilmek için konu ile ilgili alanlarda teknik bilgi ve birikime sahip uzmanlara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu konudaki ihtiyacın karşılanması için üniversitelerin lisans programlarında kirlilik önleme yaklaşımını temel alan eğitim konularına yer verilmesi gerekmektedir. Çevre mühendisliği konunun tam olarak ele alınabilmesi için bu alanda yer alan en uygun mühendislik dallarından biridir. Bu sebeple çevre mühendisliği eğitiminde kirlilik önleme odaklı lisans derslerine daha çok gerek duyulmaktadır. Yapılan bu çalışmada, ülkemizde bulunan 46 üniversitedeki çevre mühendisliği bölümlerinin ders katalogları ve ders içerikleri detaylı olarak incelenerek toplam 180 alan dersi kirlilik önleme içerikleri açısından çoklu kriter analizine MCA göre değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre kirlilik önleme temelli yaklaşımlar çevre mühendisliği lisans eğitiminin temel hedefleri arasında yer almasına rağmen 180 lisans dersinin ancak ortalama %1.8’i kirlilik önleme odaklı derslerden oluşmaktadır. Bununla birlikte çevre mühendisliği lisans derslerinin %11’i kirlilik önlemeye katkısı bulunduğu ve %5’inin ise tamamen kirlilik önleme odaklı ders içeriklerine sahip olduğu görülmüştür. Ayrıca üniversitelerdeki çevre mühendisliği lisans eğitiminin mevcut ihtiyaçlara daha iyi cevap verebilmesi, ülkemizin sürdürülebilir kalkınmasına katkı sağlanması, çevre ve doğal kaynaklarımızın korunması ve mezunların istihdam olanaklarının artırılmasına yönelik öneriler sunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Kirlilik önleme, Çevre mühendisliği, Eğitim, Çoklu kriter analizi

Evaluation of Pollution Prevention Focus in Environmental Engineering Undergraduate Education

Öz

Nowadays protection of the environment and natural resources as a whole has become very important. Consequently, environmental policies and regulations of countries focused on pollution prevention strategies. However, specialists in the related fields with technical knowledge and accumulation are needed in order to apply the pollution prevention approaches. In order to meet this requirement, education issues based on the pollution prevention approach should be included in the undergraduate programs of universities. Environmental engineering is one of the most appropriate engineering branches in this field to handle the issues completely. Therefore, the courses focused on pollution prevention are needed more in environmental engineering education. In this study, the course catalogs and course contents of the environmental engineering departments at 46 universities in our country have been examined in detail and total 180 undergraduate courses were evaluated by employing multiple criterion analysis MCA in terms of pollution prevention contents. According to the obtained results, although the pollution prevention based approaches were among the aims of environmental engineering education, average 1.8% of 180 undergraduate courses were pollution prevention focused. Besides, 11% of the environmental engineering undergraduate courses contributed to pollution prevention and 5% were completely pollution prevention oriented. In addition, suggestions were presented about environmental engineering undergraduate education such as meeting existing needs, contributing to the sustainable development of our country, protection of our environment and natural resources and increasing employment opportunities

Anahtar Kelimeler

Pollution prevention, Environmental engineering, Education, Multi criteria analysis

Kaynakça

• Aksoy, A., & İmamoğlu, İ. (2011). Çevre mühendisliğinin geleceğine yönelik görüşler. TMMOB Çevre Mühendisleri Odası 2. Çevre Mühendisliği Eğitimi ve Meslek Alanındaki Gelişmeler Çalıştayı (pp. 113-125). 25-26 Mart, Antalya.
• Aktas, C. B., Whelan, R., Stoffer, H., Todd, E., Kern, & C. L. (2015). Developing a university-wide course on sustainability: A critical evaluation of planning and ımplementation. Journal of Cleaner Production, 106, 216-221. Retrieved from https://digitalcommons.newhaven.edu/cgi/viewcontent. cgi?referer=https://www.google.com/&httpsredir=1&article= 1001&context=civilengineering-facpubs
• Budak, Ç. (2014). Endüstrilerde temiz üretim ve su minimizasyonu yaklaşımları AB ve Türkiye’de temiz üretim uygulamaları: Tekstil endüstrisi örneği. Çevre ve Şehircilik Uzmanlık Tezi. T. C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Cebeci, M. S., & Yılmaz, Z. (2014). Ülkemizde çevre mühendisliği eğitimi. II. Uluslararası Çevre ve Ahlak Sempozyumu (ISEM 2014) (pp.1265-1270). 24-26 Ekim, Adıyaman.
• Demirer, G. N. (2001). Temiz üretim/kirlilik önleme kavramı ve çevre mühendisliği eğitimi. 4. Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi, TMMOB Çevre Mühendisleri Odası (pp. 212-221). 7-10 Kasım, İçel.
• European Union (EU). (2010). Directive 2010/75/EU of the European Parliament and of the Council of 24 November 2010 on industrial emissions (integrated pollution prevention and control). Journal of the European Communities, L 334, 17–119.
• Güngör, T. K. (2012). Sürdürülebilir kalkınma eğitimi. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 143, 26-28.
• Kaya, M. F., & Tomal, N. (2011). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı’nın sürdürülebilir kalkınma eğitimi açısından incelenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi 1(2), 49-65.
• Keskinler, B. (2011). Çevre teknolojilerinde yeni yaklaşımlar ve çevre mühendisliği eğitimi. TMMOB Çevre Mühendisleri Odası 2. Çevre Mühendisliği Eğitimi ve Meslek Alanındaki Gelişmeler Çalıştayı (pp. 155-157). 25-26 Mart, Antalya.
• Klimova, A., & Rondeau, E. (2017). Education for cleaner production in ınformation and comminication technologies curriculum. International Federation of Automatic Control, 50(1), 12931-12937.
• Koç, D. (2013). Verimlilik Stratejisi ve Eylem Planı (2014-2017): Durum analizi IV-temiz üretim (taslak). Ankara: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Verimlilik Genel Müdürlüğü.
• Kotan, T., & Bakan, G. (2007). Çeşitli endüstrilerde temiz üretim uygulamaları ve performans çalışmalarının araştırılması. 7. Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi, Yaşam Çevre Teknoloji (pp. 737-742). 24-27 Ekim, İzmir.
• Laforest, V. (2014). Assessment of emerging and innovative techniques considering best available technique performances. Resources, Conservation and Recycling, 92, 11-24.
• Martin, M. J. (2001). Incorporating cleaner production and environmental management systems in environmental science education at the University of Girona. International Journal of Sustainability in Higher Education, 2(4), 329-338