Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik Sağlamlığının Yordayıcısı Olarak Benlik Saygısı ve Çeşitli Demografik Değişkenlerin İncelenmesi

Yıl 2020, Sayı: 2, 253 - 263, 01.08.2020

Fatih Camadan Sevde Nur Kıraç

Öz

Bu çalışmanın amacı psikolojik sağlamlığın yordayıcısı olarak benlik saygısı ve çeşitli demografik değişkenlerin incelenmesidir. Nicel araştırma yaklaşımına dayalı olarak tasarlanmış olan bu çalışma Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi ve Avrasya Üniversitesi’nin çeşitli programlarında Psikoloji, Psikolojik Danışma ve Rehberlik, Sosyal Hizmet, İktisat, İlahiyat, Spor Yöneticiliği öğrenim görmekte olan 348 üniversite öğrencisiyle kadın=212, erkek=136 gerçekleştirilmiştir. Çalışmada Doğan 2011 tarafından Türkçe’ye uyarlanmış olan İki Boyutlu Benlik Saygısı Ölçeği ile Doğan 2015 tarafından Türkçe’ye uyarlanan Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler, ilişkisiz örneklemler için t-testi, tek yönlü ANOVA ve çoklu regresyon analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, benlik saygısının boyutları olan kendini sevme ve öz yeterliğin psikolojik sağlamlığı anlamlı şekilde açıkladığı belirlenmiştir. Demografik değişkenlerden olan cinsiyet, sınıf düzeyi, öğrenim görülen program, öğrenim görülen programın ruh sağlığı alanında olup olmadığı, not ortalaması ve kardeş sayısının ise psikolojik sağlamlığın anlamlı birer yordayıcısı olmadığı saptanmıştır

Anahtar Kelimeler

Psikolojik sağlamlık, Benlik saygısı, Üniversite öğrencileri

Examining Self-Esteem and Various Demographic Variables As a Predictor of University Students’ Psychological Resilience

Öz

The aim of this study was to investigate self-esteem and various demographic variables as predictors of psychological resilience. This study, which was designed based on a quantitative research approach, was conducted with 348 university students female=212, male=136 studying at various programs of Recep Tayyip Erdoğan University and Avrasya University Psychology, Psychological Counseling, and Guidance, Social Work, Economics, Theology, Sports Management . Two-Dimensional Self-Esteem Scale adapted to Turkish by Doğan 2011 and the Brief Resilience Scale adapted to Turkish by Doğan 2015 were used in the study. The data obtained from the study were analyzed by independent-samples t-test, one-way ANOVA, and multiple regression analysis. As a result of the study, it was determined that self-liking and self-competence, which are the dimensions of self-esteem, explained psychological resilience significantly. Gender, grade level, department, whether the department was in the field of mental health, and the average grade and number of siblings were not significant predictors of psychological resilience

Anahtar Kelimeler

Psychological resilience, Self- esteem, University students

Kaynakça

• Açıkgöz, M. (2016). Çukurova üniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinin psikolojik sağlamlık ile mizah tarzları ve mutluluk düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Çağ Üniversitesi, Adana.
• Ahmetoğlu, E., & Aral, N. (2008). Schaeffer kardeş davranışı değerlendirme ölçeğinin Türkçe uyarlaması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2) , 379-388.
• Akça, Z. K. (2012). Genç yetişkinlikte algılanan anne-baba tutumlarının, kendini toparlama gücü ve benlik saygısı arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul
• Akyıldırım, P. D. (2017). Üniversite öğrencilerinde benlik saygısı algılanan sosyal destek ve psikolojik sağlamlık arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul.
• Alver, B. (2013). Üniversite öğrencilerinin problem çözme becerileri ve akademik başarılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 21(21), 75-88.
• Arslan, F. (2018). Din ve psikoloji eğitimi alan öğrencilerin psikolojik sağlamlık ve affedicilik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Aydın, M., & Egemberdiyeva, A. (2018). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeyinin incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 3(1), 37-53.
• Bahadır, E. (2009). Sağlıkla ilgili fakültelerde eğitime başlayan öğrencilerin psikolojik sağlamlık düzeyleri (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Balgiu, B. A. (2017). Self-esteem, personality and resilience. Study of a students emerging adults group. Journal of Educational Sciences and Psychology, 7(1), 93-99.
• Bektaş, M. (2018). Evli bireylerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin yordanması (Doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir .
• Benard, B. (1991). Fostering resiliency in kids: Protective factors in the family, school and community, OR: Nortwest Regional Educational Laboratory, Porland.
• Benetti, C., & Kambouropoulos, N. (2006). Affect-regulated indirect effects of trait anxiety and trait resilience on self- esteem. Personality and Individual Differences, 41, 341-352.
• Gündaş, A., & Koçak, R. (2015). Lise öğrencilerinde psikolojik sağlamlığın yordayıcısı olarak benlik kurgusu. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 795-802.
• Güngörmüş, K., Okanlı, A., & Kocabeyoğlu, T. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıklarını etkileyen faktörler. Psikiyatri Hemşireliği dergisi, 6(1), 9-14.
• Gürgan, U. (2014). Üniversite öğrencilerinin yılmazlık ve iyilik halinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. E-Journal of New World Sciences Academy, 9(1), 18-35.
• Hayter, M., & Dorstyn, D. (2014). Resilience, self-esteem and self- compassion in adults with spina bifida. Spinal Cord, 52, 167- 171
• Hoşoğlu, R., Fırıncı Kodaz, A., Yılmaz Bingöl, T., & Vural Batık, M., (2018). Öğretmen adaylarında psikolojik sağlamlık. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(14), 217-239.
• Karaırmak, Ö. (2006). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 129-142.
• Karaırmak, Ö., & Çetinkaya, R. (2011). Benlik saygısının ve denetim odağının psikolojik sağlamlık üzerine etkisi: Duyguların aracı rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(35), 30-43.
• Kaya, I., & Çeçen-Eroğul, A. R. (2015). Relationship between resilience and childhood abuse/neglect in adolescent. 2nd International Conference on Education and Social Sciences, İstanbul.
• Khalatbari, J., & Bahari, S. (2010). The Relationship between resilience and life satisfaction. Quarterly of Educational Psychology of Islamic Azad University of Tonekabon, 1(2), 83-94.
• Kılıç, N., Mammadov, M., Koçhan, K., & Aypay, A. (2018). Üniversite öğrencilerinde genel öz yeterlik inancı ve beden imajının psikolojik sağlamlık düzeyini yordama gücü. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, doi: 10.16986/ HUJE.2018044245
• Kliewer, W., & Sandler, I. N. (1992). Locus of control and self-esteem as moderators of stressor-symptom relations in children and adolescents. Journal of Abnormal Child Psychology, 20, 393- 413.
• Koç, M., Avşaroğlu, S., & Sezer, A. (2004). Üniversite öğrencilerinin akademik başarıları ile problem alanları arasındaki ilişki. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 483-489.
• Liu, Y., Wang, Z., Zhou, C., & Li, T. (2014). Affect and self-esteem as mediators between trait resilience and psychological adjustment. Personality and Individual Differences, 66, 92-97.
• Luthar, S., Cicchetti, D., & Becker, B. (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71(3), 543-562.
• Mann, M. M., Hosman, C. M., Schaalma, H. P., & De Vries, N. K. (2004). Self-esteem in a broad-spectrum approach for mental health promotion. Health Education Research, 19(4), 357-372.
• Martínez-Martí, M. L., & Ruch, W. (2017). Character strengths predict resilience over and above positive affect, self-efficacy, optimism, social support, self-esteem, and life satisfaction. The Journal of Positive Psychology, 12(2), 110-119.
• Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: Resilience processes in development. American Psychologist, 56(3), 227-238.
• Sarkar, M., & Fletcher, D. (2014). Ordinary magic, extraordinary performance: Psychological resilience and thriving in high achievers. Sport, Exercise, and Performance Psychology, 3(1), 46-60.
• Skovhol, T. M. (2012). The counselor’s resilient self psikolojik danışmanın psikolojik sağlamlığı. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 4(38), 137-146.
• Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P., & Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15, 194-200.
• Şahin, G., & Buzlu, S. (2017). Hemşirelik öğrencilerinde psikolojik sağlamlığın öz yeterlik sosyal destek ve etkili baş etme ile ilişkisinde algılanan stresin aracı rolü. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 20(2),122-136.
• Tafarodi, R. W., & Swan, W. B. (2001). Two-dimensional self- esteem: Theory and measurement. Personality and Individual Differences, 31, 653-673.
• Topçu, F. (2017). Üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılık düzeylerinde beş faktör kişilik özelliklerinin yordayıcı etkisinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Fatih Sultan Mehmet Vakfı Üniversitesi, İstanbul.
• Tufan, B. (1989). Yükseköğretim yapan bir grup öğrencinin benlik saygılarını dört yıl ara ile izleme çalışması. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Dergisi, 7, 28-37.
• Veselska, Z., Geckova, A. M., Orosova, O., Gajdosova, B., van Dijk, J. P., & Reijneveld, S. A. (2009). Self-esteem and resilience: The connection with risky behavior among adolescents. Addictive Behaviors, 34(3), 287-291.
• Wagnild, G. M., & Young, H. M. (1993). Development and psychometric evaluation of there silience scale. Journal of Nursing Measurement, 1(2), 165-178.
• Zautra, A. J., Hall, J. S., & Murray, K. E. (2010). Resilience: A new definition of health for people and communities. In J.R. Reich, A. J. Zautra, & J. S. Hall (Eds). Handbook of Adult Resilience (pp. 3-30). New York: Guilford.
• Sarıkaya, A. (2015). 14-18 yaş arası ergenlerin benlik saygısı ve psikolojik dayanıklılık düzeyleri arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). İstanbul Bilim Üniversitesi, İstanbul.