Investigation of Studies in Turkey on Nurses’ Perceptions, Attitudes and Anxieties Regarding Death

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 1, 244 - 253, 30.04.2022

Selin Keskin Kızıltepe , Asli Kurtgöz

Öz

This study was aimed to investigation of studies in Turkey on nurses’ perceptions, attitudes and anxieties regarding death.
This retrospective and descriptive study was searched on the international databases PubMed, Clinical Key, EBSCOhost, Science Direct,
Web of Science and national databases Dergipark, Ulakbim TR, some accessible nursing journals and Higher Education Institution (YOK)
thesis center by two independent researchers between 01/04/2020- 01/05/2020.
In our country, most of the studies carried out in descriptive type to determine the nurses’ death anxiety, perceptions, and attitudes towards
death, and studies conducted using methodological, experimental, and qualitative research methods were found to be less in number.In order to understand death that an obscure concept, as well as descriptive methods, include experimental and qualitative research
designs, therefore it will help nurses to acquire positive attitudes and behaviors.

Anahtar Kelimeler

Anxiety, Attitude, Death, Nursing, Perception

Hemşirelerin Ölüme İlişkin Algı, Tutum ve Kaygılarına Yönelik Türkiye’de Yapılmış Çalışmaların İncelenmesi

Öz

Bu çalışmada hemşirelerin ölüme ilişkin algı, tutum ve kaygılarına yönelik Türkiye’de yapılmış çalışmaların incelenmesi amaçlanmıştır.
Retrospektif ve tanımlayıcı tipteki bu araştırmada uluslararası veri tabanlarından, PubMed, Clinical Key, EBSCOhost, Science Direct, Web
of Science ve ulusal veri tabanlarından Dergipark, Ulakbim TR Dizin, bazı ulaşılabilir hemşirelik dergileri ve Yüksek Öğrenim Kurumu
(YÖK) tez merkezi, uygun anahtar kelimeler ile birbirlerinden bağımsız iki araştırmacı tarafından 01/04/2020- 01/05/2020 tarihleri
arasında taranmıştır.
Ülkemizde hemşirelerin ölüm kaygısı, ölüme ilişkin algılarını ve tutumlarını belirlemek amacıyla yapılan çalışmaların çoğunluğu
tanımlayıcı tipte yapılmış olup, metodolojik, deneysel ve nitel araştırma yöntemleri kullanılarak yürütülen çalışmaların sayıca daha az
olduğu görülmüştür.
Ölüm gibi derinlemesine bir kavramı anlayabilmek için, tanımlayıcı yöntemlerin yanında, deneysel ve nitel araştırma tasarımlarının
kullanılması, hemşirelerin ölüme ilişkin farkındalıklarını artırarak, olumlu tutum ve davranışlar kazanmalarına yardımcı olacaktır

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik, kaygı, ölüm, tutum.

Kaynakça

• Acehan, G. (2009). Acil tıp hizmeti veren sağlık personelinin ölüme ilişkin duygu ve düşünceleri [Yüksek lisans tezi]. Düzce: Düzce Üniversitesi.
• Adwan, J.Z. (2014). Pediatric Nurses Grief Experience, Burnout And Job Satisfaction. Journal of Pediatric Nursing, 29,(4), 329-336.
• Akyol, A. (2010). Yetişkinde Ölüm Süreci ve Hemşirelik Bakımı. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 26, (3), 59-72.
• Ay, M.A.(2013). Hemşirelerin ölüm, ölümcül hasta ve ötenaziye ilişkin tutumları [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Ayhan, D. (2013). Hemşirelik uygulamalarında ölümle karşılaşma durum ve sıklığının hemşirelerin ölüme karşı tutumları üzerine etkisi [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Bal, T. (2018). Sağlık profesyonellerinin ve bakım vericilerin ölüm algıları ve saygın ölüme ilişkin tutumları [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Barnes, S., Jordan, Z., & Broom, M. (2020). Health Professionals’ Experiences of Grief Associated with The Death of Pediatric Patients: A Systematic Review. JBI Evidence Synthesis, 18,(3), 459-515.
• Benli, S. (2016). Hemşirelerin yaşam doyumu ve ölüme karşı tutumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. Erzincan: Erzincan Üniversitesi.
• Ceyhan, Ö., Özen, B., Zincir, H., Şimşek, N., & Başaran, M. (2018). How Intensive Care Nurses Perceive Good Death. Death Studıes, 42, (10), 667–672.
• Çelik, N. (2019).Yoğun bakım hemşirelerinin ölüme ve saygın ölüm ilkelerine ilişkin tutumları. Mersin Üniv Saglık Bilim Derg,12,(2), 316-327.
• Çelikdal, G.(2019). Zonguldak Atatürk Devlet Hastanesi’nde çalışan doktor ve hemşirelerin ölüm kaygısı ile ölüme ilişkin depresyon düzeylerini etkileyen etmenler [Yüksek lisans tezi]. Zonguldak: Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi.
• Çevik, B. (2010). Hemşirelerin ölüme ve ölmekte olan bireye bakım vermeye ilişkin tutumları ve deneyimleri [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Başkent Üniversitesi. Çinar, B.(2018). Hemşirelerin ölüme karşı tutumları ile bireysel ve çalışma özelliklerinin tutumlarına etkisinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: Üsküdar Üniversitesi.
• Dağ, A. (2016). Hekim ve hemşirelerin bazı özelliklerinin saygın ölüm ilkelerine ilişkin tutumlar üzerine etkisi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: Koç Üniversitesi.
• Demir, A., Sancar, B., Yazgan, Ö.E., Özcan, S., & Duyan, V. (2017). Intensıve Care And Oncology Nurses’ Perceptıons And Experıences Wıth ‘Futıle Medıcal Care’ And ‘Prıncıples Of Good Death. Turkısh Journal Of Gerıatrıcs, 20,(2),116-124.
• Dönmez, Ç.F. (2012). Nefroloji hemşirelerinin ve diyaliz hastalarının ölüm kavramına ilişkin görüşleri [Yüksek lisans tezi]. Mersin: Mersin Üniversitesi.
• Dönmez, Ç.F. (2018). Yönlendirilmiş imgeleme tekniğinin onkoloji hemşirelerinde ölüm kaygısı, empati ve ölümcül hastaya karşı tutum üzerine etkisi [Doktora tezi]. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Göriş, S., Taşcı, S., Özkan, B., Ceyhan, Ö., Kartın, T.P., Çeliksoy, A., Elmalı, F., & Eser, B. (2017). Effect Of Terminal Patient Care Training on The Nurses’ Attitudes Toward Death in An Oncology Hospital in Turkey. J Canc Educ, 32,(1),65–71.
• Gurdogan, E., Kurt, D. Aksoy, B., Kınıcı, E., & Şen, A. (2016). Nurses’ Perceptions of Spiritual Care and Attitudes Toward The Principles of Dying With Dignity: A Sample From Turkey.Death Studies, 41,(3),80-187.
• Işık, E., Fadıloğlu, Ç., & Demir, Y.(2009). Ölüme Karşı Tutum Ölçeğinin Türkçe Çevirisinin Hemşire Populasyonunda Geçerlik Ve Güvenilirlik Çalışması. Hemar-G, 11,(2),28-43.
• İnce, F. (2014).Yoğun bakım ünitesinde çalışan hemşirelerde ölüm kavramı ve ölüm kaygısının araştırılması [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: Haliç Üniversitesi.
• İnci, F., & Öz, F. (2009). Ölüm Eğitiminin Hemşirelerin Ölüm Kaygısı, Ölüme İlişkin Depresyon ve Ölümcül Hastaya Tutumlarına Etkisi. Anadolu Psikiyatri Derg, 10,(4),253-260.
• İnci, F., & Öz, F. (2012). Palyatif Bakım ve Ölüm Kaygısı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 4,(2),178-187.
• Karadağ, E., Kiliç, S., Ugur, Ö., & Akyol, M.(2019). Attitudes of Nurses in Turkey Toward Care of Dying Individual and The Associated Religious And Cultural Factors. Journal of Religion and Health, 58(1):303–316.
• Karakuş, G., Öztürk, Z., & Tamam, L.(2012). Ölüm ve Ölüm Kaygısı. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 21(1):42-79.
• Kaya, E. (2018).Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılık düzeylerinin ölüme karşı tutumları üzerine etkisi [Yüksek lisans tezi]. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Keskin, K.S., Koç, Z., & Duran, L. (2017).The Effect of Status And Frequency of Confronting Death in Emergency Nurses On Atti¬tude Towards Death. J. Exp. Clin. Med, 34,(3),165-171.
• Koku, F., & Ateş, M. (2016). Terminal Dönem Hasta Bakımının Niteliğini Geliştirmede Hemşirelerin Ölüme İlişkin Deneyim Ve Tutumları. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 2,(3),99-104.
• Köse, S., İnal, B., & Yıldırım, G.(2019). Yoğun Bakımda Çalışan Hekim ve Hemşirelerin Ölüm ve Saygın Ölüm İlkelerine İlişkin Tutumları. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 23,(1),9-17.
• Kudubes, A., Karakaş, Z., Bektas, M., & Bektas, İ. (2019). Nurses’ Attitudes Towards Death And Their Effects On Spirituality And Spiritual Care. Journal Of Religion And Health, 9,(1),1-9.
• Kulu, M., & Özsoy, F.(2018). Hemşirelerin Ölüm Kaygıları, Üst Bilişsel Süreçleri ve Zihin Kuramları. Cukurova Med J,43,(1),187-193.
• Lutz –Vatanoğlu, E., Çoban, M., & İzgi, C.M.(2013). Are All Deaths The Same For Physıcıans and Nurses?: Stereotype Questıons Physıcıans And Nurses Utılıze To Characterıze A Person Who Has Dıed. Journal of Death and Dying, 68,(4),367-382.
• Menekli, T., & Fadıloğlu, Ç.(2014). Hemşirelerin Ölüm Algısının Ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi,17,(4), 222-229.
• Ozcelik, H., Aksoy, F., Sonmez, E., & Fadiloglu, Ç. (2018). Attitudes To Death Of Nurses in Turkey And Factors Affecting Them. Hos Pal Med Int Jnl, 2,(6),303-309.
• Önsöz, S.B. (2013).Yoğun bakım hemşirelerinin ölüme karşı tutumları ile ruhsal durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İzmir: Ege Üniversitesi.
• Özdemir, K. (2014). Yoğun bakım hemşirelerinde görülen ölüm kaygısı [Yüksek lisans tezi]. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Özyalçın, D. (2019). Kanser hastaları, yakınları ve hemşirelerin ölüme ve iyi ölüme ilişkin görüşleri [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Başkent Üniversitesi.
• Pehlivan, S., Lafçı, D., Vatansever, N., & Yıldız, E.(2019). Relationship Between Death Anxiety of Turkish Nurses and Their Attitudes Toward The Dying Patients. Journal of Death and Dying, 0(0) 1–13.
• Peker, S., Yıldırım, S., Arıkan, H, Kocatepe, V., & Ünver, V.(2019). Effect of Emotional State of Nurses Working in Intensive Care on Their Attitudes Toward Death. Journal of Death and Dying, 0,(0),1–14.
• Peters, L., Cant, R., Payne, S, & et al. (2013). How Death Anxiety Impacts Nurses’ Caring For Patients at the End of Life: A Review Of Literature. The Open Nursing Journal, 7,14-21.
• Polat, S., Alemdar, D., & Gürol, A. (2013). Paediatric Nurses’ Experience With Death:The Effect of Empathic Tendency on Theiranxiety Levels. Journal of Nursing Practice, 19,(1), 8–13.
• Roseline, A., Tasner, C., & Aichetou, E. (2016). Coping strategies used by nurses in dealing with patient death and dying. [Bachelor’s Thesis]. Finnish: JAMK University.
• Seven, A. (2015). Hemşirelerin palyatif bakım hakkındaki bilgi düzeyleri ve ölmekte olan hasta bakımına ilişkin tutumları [Yüksek lisans tezi]. Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• Şahin, D., Önal, Ö., Battaloğlu, B. (2017). Acil Servis Ve Yoğun Bakımda Çalışan Hemşirelerin İyi Ölüm Kavramı ve Ölüm Kaygısı. Clin Anal Med, 8,(2),75-9.
• Şahin, M. (2016). Hemşirelerde ölüm kaygısı, ölmekte olan hastaya bakım vermeye ilişkin tutumlar ve etkileyen faktörler [Yüksek lisans tezi]. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi.
• Taka, F. (2010). Hemşirelerde ölüm kaygısının belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Temelli, G. (2018). Palyatif bakım veren hemşirelerin ölüme ilişkin algısı ve palyatif bakım uygulamaları [Yüksek lisans tezi]. Bolu: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Tepe, M., Ş. (2018). Dahili kliniklerde çalışan hekim ve hemşirelerde ölüm kaygısının belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. Trabzon: Avrasya Üniversitesi.
• Uzunkaya, P.(2016). Onkoloji kliniklerinde çalışan hemşirelerin ölmekte olan hasta bakımına ve saygın ölüm ilkelerine ilişkin tutumları ile iyi ölüme yönelik görüşlerinin belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Üstünkuş, A. (2019). Hemşirelerin yaşadıkları ölüm kaygısının ölümcül hastaya yaklaşımlarına etkisinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Adana: Çukurova Üniversitesi.
• Yılmaz, E., & Vermişli, S. (2015). Yoğun Bakımda Çalışan Hemşirelerin Ölüme Ve Ölmekte Olan Bireye Bakım Vermeye İlişkin Tutumları. Cbu-Sbed, 2,(2),41-46.
• Zaybak, A., & Erzincanlı, S.(2016). Hemşirelerin Ölüme Karşı Tutumları. Uluslararası Hakemli Ekonomi Yönetimi Araştırmaları Dergisi, 6,16-29.
• Zheng, R., Lee, F.S., & Bloomer, JM.(2018).How Nurses Cope with Patient Death: A Systematic Review and Qualitative Meta-Synthesi. J Clin Nurs, 27,(1-2),39–49.