BENLİK AYNASINDA ŞEYH GÂLİB’İN İDDİÂLARI

Yıl 2015, Sayı: 2, 1 - 21, 30.12.2015

Abdülkadir Dağlar

Öz

Dîvân şâirleri şâirlikleriyle ilgili övünmelerini (tefahhur/temeddüh)
genelde gazellerin mahlas beyitlerinde, kasîdelerin fahriyye
bölümlerinde, mesnevîlerin hâtime kısımlarında yapar, kimi zaman da
övünmek için müstakil şiirler yazarlar. Şeyh Gâlib de poetik eserlerinde
övünmelerini bu çerçevede gerçekleştirir. Sûfî şâir kimliğiyle bilinen
Gâlib’in, yaratılışından kaynaklanan iddiâlı duruşu onun edebî hayâtında
olduğu gibi özel hayâtında da, hattâ dervîşlik hayâtında bile, kendisini
göstermektedir. Gâlib’in, Dîvân’ındaki şiirlerinin yanında Hüsn ü Aşk
mesnevîsinde de dikkati çeken poetik iddiâlı duruşunun sadece dîvân
şiiri fahriyye geleneğinden kaynaklanmadığı, onun şahsî ahlâkî
özelliklerinin bunda önemli rolü olduğu dikkat çekmektedir. Bu
çalışmada, Gâlib’in eserlerinden örnek metinler ile edebiyat târihinin
verdiği bilgiler ışığında, onun söz meydânındaki poetik benliği ile özel
hayâtındaki beşerî ilişkilerine de etki eden iddiâlı duruşu ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Dîvân Şiiri, Fahriyye, Şeyh Gâlib, Benlik İddiâsı

Kaynakça

• ‘Alî Enver. (1309), Semâ‘-hâne-yi Edeb, Âlem Matba‘ası, İstanbul.