ALÎ EMÎRÎ EFENDİ DÎVÂNINDA KİTAP VE ŞÂİRİN “KİTÂB” REDİFLİ ÜÇ GAZELİ

Yıl 2016, Sayı: 5 - Mine Mengi, 272 - 285, 30.10.2016

Mustafa Uğurlu Arslan

Öz

Alî Emîrî Efendi, yirminci asrın başlarında adı kitapla birlikte anılan Osmanlı
münevverlerinden birisidir. O, kendisini ve bütün olarak kâinâtı “'kitapların
dünyası” üzerinden anlamış ve anlamlandırmıştır. Anlam, düşünce ve duygu
dünyası arasındaki geçişler, hep kitap ve şiir aracılığıyla gerçekleşmiştir. Alî
Emîrî Efendi’de şiir/kitap okuma merakı, dokuz yaşlarında amcası Şâ’ban Kâmî
Efendi’nin kendisine hediye ettiği Mısır basması nadir bir eserle başlamış,
ilerleyen yıllarda bu merak bir tutkuya dönüşmüştür. Özellikle geçmişte
Diyarbakır’da bir milyon kırk bin ciltlik bir kütüphanenin varlığından haberdar
olduktan sonra, kendisi de zengin bir kütüphane kurmanın hayali ile ömrünü
kitap toplama ve nevâdiru’l-âsâr adını verdiği pek çok eseri neşretmeyle
geçirmiştir. Alî Emîrî Efendi, kitaba olan aşkını hem nazmına hem nesrine
yansıtmış, özellikle dîvânında, okumuş olduğu kitaplar ve yazarlardan bahsetmiş
ve “kitâb” redifli üç gazel kaleme almıştır. Bu çalışmada Alî Emîrî Efendi’nin kitap
sevgisinin dîvânına yansımaları ele alındı ve dîvânında yer alan “kitâb” redifli üç
gazel Latin harflerine aktarıldı.

Anahtar Kelimeler

Kitâb, gazel, Alî Emîrî Efendi, dîvân, kitap sevgisi

Kaynakça

• Millet Kütüphanesi, AE Manzum 545: 8b