DENEYSEL EDEBİYAT YÖNÜYLE DÎVÂN ŞİİRİNDE BİR TARZ: GAZEL-İ MUSANNA’ YAHUT “GAZEL ENDER GAZEL”

Yıl 2016, Sayı: 5 - Mine Mengi, 336 - 342, 30.10.2016

Turgut Koçoğlu

Öz

Özellikle son yıllarda şiir mecmûaları üzerine incelemeler arttıkça, dîvân
şiirinin biçim ve hünere dayalı henüz keşfedilmemiş birçok yönünün bulunduğu
ortaya çıkmaktadır. Dîvân şiirinin hüner ve özellikle biçime dayalı sanatsal yönü,
bu alanda çalışan akademisyenler tarafından Batı’daki “deneysel edebiyat” terimi
ile ifade edilmektedir. Ankara Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi
Koleksiyonu’nda bulunan bir Mecmû’a-yı Eş’âr ve Fevâid’de, araştırmacılar
tarafından örneği bulunmamış bir gazel tespit ettik. 16. yüzyıl şairlerinden
Emrî’ye ait bu gazelin kelimeleri altında rakamlar bulunmaktadır ve kelimeler bu
rakamlara göre tekrar sıralandığında; vezni aynı buna karşılık kafiye ve anlam
vurgusu farklı yeni bir gazel ortaya çıkmaktadır. Bu gazelin ismi, muhtemelen
musannifin tasarrufuyla mecmûada “Gazel-i Musanna’” olarak kaydedilse de bu
çok belirleyici bir isim olmadığından, aynı isimle benzer tarzda gazeller bulunana
kadar tarafımızca önerilen “gazel ender gazel” isminin kullanılması daha
belirleyici olacaktır. Gazel, bu özelliği ile dîvân şiirinin deneysel edebiyat yönü
araştırmalarına dâhil edilecek niteliktedir. Bu tarz bir gazel üzerine inceleme, ilk
defa bu yazıyla yapılmış olup dîvân şiiri araştırmacılarının istifadesine
sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Deneysel edebiyat, dîvân şiiri, Emrî, gazel ender gazel

Kaynakça

• Mecmû’a-yı Eş’âr ve Fevâid, Ankara Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi Koleksiyonu No: 06 hk 460.