Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

AMASYALI ‘IDÎ-ZÂDE AKİF MUSTAFA VE DİVANI

Yıl 2020, Sayı: 12 [BAHAR 2020], 259 - 281, 01.04.2020
https://doi.org/10.28981/hikmet.683811

Öz

Öz
1686-1759 yılları arasında yaşamış olan Âkif Mustafa Efendi, Amasya’daki meşhur ‘Idî-zâdeler (Hacıbayramoğulları) ailesine mensuptur. “Koca Müftü” ismiyle de tanınan Âkif Mustafa tıp, hadis, tefsir, belagat gibi alanlarda bilgi sahibi olan âlim bir şahsiyettir. Arapça, Farsça ve Türkçe eserleri olduğu belirtilen Mustafa Efendi, aynı zamanda Âkif mahlası ile şiir yazan bir divan şairidir. Mevcut bilgilere göre Amasyalı Âkif’in divanının tek nüshası Topkapı Sarayı Türkçe Yazmalar Kataloğu’nda bulunmaktadır. Mürettep bir divan görünümünde olan bu nüshada şaire ait 3 kaside, 40 gazel, 3 kıt‘a, 1 lügaz ve çok sayıda rubai ve müfred bulunmaktadır.
Bu çalışmada, Âkif Mustafa Efendi’nin hayatı ve edebi şahsiyeti hakkında çeşitli kaynaklardan ve divanından hareketle bilgiler verilmiştir. Ardından şairin divanı, şekil ve muhteva özellikleri bakımından tanıtılmıştır. Son olarak şairin divanında yer alan çeşitli nazım şekillerinden örnekler verilmiştir.
‘IDÎ-ZÂDE AKİF MUSTAFA FROM AMASYA AND HİS DİVAN
Abstract
Lives between 1686-1759, Âkif Mustafa Efendi member of the famous family of Idî-zâdelar (Hacıbayramoğulları) in Amasya. Known as the “Koca Muftü”, Âkif Mustafa is a scholar who has knowledge in medicine, hadith, tafsir, and eloquence. Mustafa Efendi, who is stated to have Arabic, Persian and Turkish works, is also a poet who writes poetry with the pseudonym of Âkif. According to the available information, the only copy of the divan of Amasyalı Âkif is in the Topkapı Palace Turkish Manuscripts Catalog. In this copy, which has the appearance of a regular divan, there are 3 odes, 40 ghazels, 3 kıthas, 1 lügaz and many rubai and mufrets.
In this study, information was given about the life and literary personality of Âkif Mustafa Efendi based on various sources and divan. Then the poet’s divan was introduced in terms of shape and content features. Finally, examples of various forms of verse on the poet’s divan are given.

Kaynakça

  • KAYNAKÇA Akif-zâde Abdurrahim, (1998) Kitâbu’l-Mecmu’ fi’l-Meşhûdi ve’l-Mesmu’, (çev. Hikmet Özdemir), Türkiye İlmî, İctimâî Hizmetler Vakfı Yay., İstanbul. Bayram, Sadi (2018), Merzifon-Amasya Kültür Tarihinde ‘Idî-zâdeler Hacıbayramoğulları, Önder Matbaacılık, Ankara. Bursalı Mehmed Tâhir (2000). Osmanlı Müellifleri. C. 1. (hzl. Cemal Kurnaz, Mustafa Tatcı) Bizim Büro Yay., Ankara. Demir, Recep (2016), Divan Şiirinde Renkler, Grafiker Yayınları, Ankara. Devellioğlu, Ferit (2000), Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lügat, Aydın Kitabevi, Ankara. Erdem, Sadık (1994), Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâsı, AKM Yay., Ankara. Ergun, Saadettin Nüzhet (1936), Türk Şairleri, Suhulet Basımevi, İstanbul. İnce, Adnan (2005), Tezkiretü’ş-Şuarâ Sâlim Efendi, AKM Yay., Ankara. İsen Mustafa, Macit Muhsin, Horata Osman, Kılıç Filiz, Aksoyak İsmail Hakkı (2006), Eski Türk Edebiyatı El Kitabı, Grafiker Yayınları, Ankara. Orman, Tülay Zengin (2013), “Yeni Valide Külliyesi”, DİA, C. 43, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 433-435. Öztürk, Murat (2016), Klasik Türk Şiirinde Merkez ve Taşra, Kadim Yayınları, Ankara. Redhouse, S. J. W. (2006) Turkish and English Lexicon, Çağrı Yayınları, İstanbul. Yıldırım Ali (2006), Renk Simgeciliği ve Şeyh Galib’in Üç Rengi, Milli Folklor, S.72, s.129-140.
Toplam 1 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm ARAŞTIRMA MAKALESİ
Yazarlar

Tolga Öntürk 0000-0002-7420-2209

Özcan Tunçadam 0000-0003-4280-1909

Yayımlanma Tarihi 1 Nisan 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020 Sayı: 12 [BAHAR 2020]

Kaynak Göster

ISNAD Öntürk, Tolga - Tunçadam, Özcan. “AMASYALI ‘IDÎ-ZÂDE AKİF MUSTAFA VE DİVANI”. Hikmet - Akademik Edebiyat Dergisi 12 [BAHAR 2020] (Nisan 2020), 259-281. https://doi.org/10.28981/hikmet.683811.

Cited By

İBNÜ’L-VERDÎ’DEN ’ÎDÎZÂDE’YE MAKÂMELERDE VEBA ALGISI
Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
Mehmet Faruk ÇİFÇİ
https://doi.org/10.17859/pauifd.913179

ULAKBİM-DERGİPARK Bünyesinde Faaliyet Gösteren HİKMET-Akademik Edebiyat Dergisi (Journal Of Academic Literature) 

Türk Dili ve Edebiyatı Alanında Yayımlanan Uluslararası Hakemli Bir Dergidir.