ORHAN OKAY’IN KALEMİNDEN SANAT VE EDEBİYAT

Yıl 2020, Sayı: Prof. Dr. M. Orhan Okay Özel Sayısı, 281 - 295, 28.12.2020

Ulaş Bingöl

https://doi.org/10.28981/hikmet.823739

Öz

Edebiyat özü itibarıyla bir sanat olduğundan edebiyat eleştirisi de sanat eleştirisi olarak kabul edilir. Doğru ve nitelikli bir eleştiriye ulaşabilme adına eleştirmenin sanat felsefesinden haberdar olması gerekir. Yeni Türk Edebiyatı sahasında ortaya koyduğu eserlerle edebiyat eleştirisinin nasıl olması gerektiği noktasında yol gösteren Orhan Okay’ın çalışmalarında sanat ve edebiyat hakkında önemli değerlendirmeler mevcuttur. Sanat ve edebiyatı muhtelif açılardan ele alan Okay, eserin anlaşılması ve estetik değerinin ortaya konulması taraftarıdır. Onun çalışmalarında takip edilen inceleme yöntemlerinin de birçok noktada eserin estetik değerini ortaya koymaya yönelik olduğu gözden kaçmaz. Yaptığı çalışmalarla birçok kişiye yol gösteren Okay’ın sanat felsefesi ve estetik başta olmak üzere birçok alandan istifade etmesi, nitelikli yorumlarda bulunmasını sağlamıştır. Onun eserlerinde sanat ve edebiyatın mahiyetine yönelik önemli değerlendirmeler mevcuttur. Bu çalışmanın amacı Orhan Okay’ın sanat ve edebiyat hakkındaki düşüncelerini inceleyerek sanat ve edebiyata yaklaşım biçimini ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Orhan Okay, Sanat, Edebiyat, eleştiri

ART AND LITERATURE ACCORDING TO ORHAN OKAY

Öz

Edebiyat özü itibarıyla bir sanat olduğundan edebiyat eleştirisi de sanat eleştirisi olarak kabul edilir. Doğru ve nitelikli bir eleştiriye ulaşabilme adına eleştirmenin sanat felsefesinden haberdar olması gerekir. Yeni Türk Edebiyatı sahasında ortaya koyduğu eserlerle edebiyat eleştirisinin nasıl olması gerektiği noktasında yol gösteren Orhan Okay’ın çalışmalarında sanat ve edebiyat hakkında önemli değerlendirmeler mevcuttur. Sanat ve edebiyatı muhtelif açılardan ele alan Okay, eserin anlaşılması ve estetik değerinin ortaya konulması taraftarıdır. Onun çalışmalarında takip edilen inceleme yöntemlerinin de birçok noktada eserin estetik değerini ortaya koymaya yönelik olduğu gözden kaçmaz. Yaptığı çalışmalarla birçok kişiye yol gösteren Okay’ın sanat felsefesi ve estetik başta olmak üzere birçok alandan istifade etmesi, nitelikli yorumlarda bulunmasını sağlamıştır. Onun eserlerinde sanat ve edebiyatın mahiyetine yönelik önemli değerlendirmeler mevcuttur. Bu çalışmanın amacı Orhan Okay’ın sanat ve edebiyat hakkındaki düşüncelerini inceleyerek sanat ve edebiyata yaklaşım biçimini ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Orhan Okay, Eleştiri, Sanat, Edebiyat, estetik

Kaynakça

• Edmund Burke. (2008), Yüce ve Güzel Kavramlarımızın Kaynağı Hakkında Felsefi Bir Soruşturma, (Çev.) M. Barış Gümüşbaş, Bilgesu Yayıncılık, Ankara.
• Freud, Sigmund. (2007), Sanat ve Sanatçılar Üzerine, (Çev.) Kâmuran Şipal, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Georg Wilhelm F. Hegel. (1994), Estetik Güzel Sanat Üzerine Dersler I, (Çev.) T. Altuğ-H. Hünler, Payel Yayınları, İstanbul.
• Jean-Jacques Rousseau. (2010), Dillerin Kökeni Üzerine Deneme, (Çev.) Ömer Albayrak, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• İmmanuel Kant. (2011), Yargı Yetisinin Eleştirisi, (Çev.) Aziz Yardımlı, İdea Yayınevi, İstanbul.
• Okay, M. Orhan. (1971), Abdülhak Hâmid’in Romantizmi, Atatürk Üniversitesi Basımevi, Erzurum.
• Okay, M. Orhan. (1991), Batı Medeniyeti Karşısında Ahmed Mithat Efendi, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• Okay, M. Orhan. (1998), Sanat ve Edebiyat Yazıları, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Okay, M. Orhan. (2006), “Orhan Okay’la Söyleşi”, (haz.) Neslihan Demirci, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C.4/S. 7, s. 351-359.
• Okay, M. Orhan. (2009), Poetika Dersleri, Hece Yayınları, Ankara.
• Okay, M. Orhan. (2016), Edebiyat ve Edebi Eser Üzerine, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Okay, M. Orhan. (2017), Silik Fotoğraflar Portreler, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Okay, M. Orhan. (2019a), Kâğıt Medeniyet, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Okay, M. Orhan. (2019b), Mehmed Akif Kalabalıklarda Bir Yalnız Adam, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Ongun, Cemil Sena, (1972), Estetik, Sanat ve Güzelliğin Felsefesi, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Plehanov, Georgi Valentinoviç (1987). Sanat ve Toplumsal Hayat, (Çev) C. Karakaya, Sosyal Yayınları, İstanbul.
• Townsend, Dabney. (2002), Estetiğe Giriş, (Çev.) Sabri Büyükdüvenci, İmge Kitabevi, İstanbul.
• Tunalı, İsmail. (2012), Estetik, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Wilhelm Dilthey. (1984), Poetry and Experience, Princeton University Press, New Jersey.