GARÎBÎ FROM DIYARBAKIR AND HIS POEMS

Yıl 2024, Sayı: VEFATININ 100. YILI MÜNASEBETİYLE ALİ EMÎRÎ ÖZEL SAYISI, 540 - 575, 30.09.2024

Ekrem Bektaş

https://doi.org/10.28981/hikmet.1457288

Öz

The place and importance of poetry magazines in research on classical Turkish literature is undoubtedly indisputable. This study is based a small volume magazine registered under the number 776 in the Manuscript Donations Department of Istanbul Suleymaniye Library. The magazine contains poems by a poet using the pseydonym “Garîbî”. Although he lived during the Rebuplic period, we could not find his name in any written or verbal source, but we have some brief information about his life from his poems. His real name is Ahmed Edîb and his birth and death dates are unknown. We learn that, Garîbî is from Diyarbakır and had a young son named Mahmud Nedim and a his sister whose name is unknown. We also learn that he compiled his poems to send to his sheikh (master). Before meeting sufism, Garîbî lived a bohemian life and regretted it. After entering the tariqah, he became interested in poetry and expresses his feelings by poems. Garîbî, who does not claim to be a poet, tried to write his poems sometimes in syllables and in aruz (prosody) meter, but these poems do not comply with the verse forms and the meter of the poems is problematic. In this study, it is aimed to introduce Garîbî’s life and his poems in the magazine to the scientific community.

Anahtar Kelimeler

Diyarbakır, Ahmed Edib, Garibi, Poem

DİYARBAKIRLI GARÎBÎ VE ŞİİRLERİ

Öz

İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi Yazma Bağışlar Bölümü 776 demirbaş numarasıyla kayıtlı küçük hacimli bir mecmua bu çalışmanın esasını teşkil eder. Mecmuada Garîbî mahlasını kullanan bir şairin manzumeleri yer almaktadır. Cumhuriyet döneminde yaşamasına rağmen yazılı ya da sözlü hiçbir kaynakta ismine rastlayamadığımız Garîbî’nin söz konusu manzumelerinde hayatı hakkında kısa bazı bilgilere sahip oluyoruz. Asıl adı Ahmed Edîb olan şairin doğum ve ölüm tarihleri belli değildir. Diyarbakırlı olan Garîbî’nin Mahmud Nedim adında küçük yaşta bir oğlu ile adını bilmediğimiz bir kız kardeşinin olduğunu; yine manzumelerini mürşidine göndermek üzere tebyiz eden Garîbî’nin müstensih olduğunu öğreniyoruz. Şair tasavvufa bağlanmadan önce bohem bir hayat sürdüğünü ve bundan pişmanlık duyduğunu, tarikata intisap ettikten sonra şiire merak sarıp duygu ve hislenmelerini manzumeler şeklinde ifade etmiştir. Şairlik iddiasında olmayan Garîbî, manzumelerini bazen hece bazen de aruz veznine uydurmaya gayret etmiş ancak söz konusu manzumeler belli bir nazım şekline uymadığı gibi vezinleri de problemlidir. Bu çalışmada Garîbî’nin hayatı ve mecmuadaki manzumeleri ilim âlemine tanıtmak hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Diyarbakır, Ahmed Edîb, Garîbî, manzume.

Etik Beyan

Yok

Destekleyen Kurum

Yok

Teşekkür

Emeği geçen öğrencim Zeliha Olgun'a teşekkür ederim.

Kaynakça

• Aclunî, İsmail b. Muhammed. Keşfü’l-hafâ. C/1-2. Beyrut: 1351-52.
• Ahmed Edîb Garîbî. Şiir Mecmuası. İstanbul: Süleymaniye Kütüphanesi Yazma Bağışlar Bölümü, Demirbaş No: 776.
• Gümüşoğlu, Dursun. Ahmed Edîb Harâbî Dîvânı. İstanbul: Can Yayınları, 2003.
• Kurân-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli. (haz. A. Özek, vd). Ankara: TDV Yayınları, 1993.
• Tarlan, Ali Nihat. Necâtî Divânı. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı, 1997.
• Uçman, Abdullah. “Edîb Harâbî”. TDV İslam Ansiklopedisi. 22.04.2024. https://islamansiklopedisi.org.tr/edib-harabi
• Uçman, Abdullah. “Mehmed Ali Hilmi Dedebaba”. TDV İslam Ansiklopedisi. 22.04.2024 https://islamansiklopedisi.org.tr/mehmed-ali-hilmi- dedebaba
• Yekbaş, Hakan. “Harâbî, Ahmed Edîb”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. 22.04.2024. https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/harabi-ahmed- Edîb
• Yıldırım, Yusuf. Osman Şems Efendi, Hayatı, Eserleri ve Dîvânı (Metin-İnceleme- Tahlil). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, 2013.
• Yılmaz, Mehmet. Kültürümüzde Ayet ve Hadisler (Ansiklopedik Sözlük). İstanbul: Kesit Yayınları, 2013.