HÂZÂ KİTÂB-I SEGIR-NÂME (REVIEW-TEXT)

Yıl 2024, Sayı: VEFATININ 100. YILI MÜNASEBETİYLE ALİ EMÎRÎ ÖZEL SAYISI, 1022 - 1043, 30.09.2024

Mehmet Emin Tuğluk

https://doi.org/10.28981/hikmet.1513731

Öz

In Turkish literature, there are many works that interpret the slight movement of the skin and the muscles just beneath the skin in a part of the human body as a kind of fortune-telling book. These works were written under different names such as ihtilâc- nâme, kütüb-i ihtilâc, segir-nâme, seğir-nâme, seyirir-nâme, seyirme-nâme. There are many examples of segir-nâmes written in Turkish literature, the first examples of which were seen in Uyghur letters during the Uyghur period.
Segir-nâmas are works that have been effective in guiding human behaviour because they point to the future. Therefore, segir-nâmas are among the sources of reference for those who wonder about the future from past to present.
The work titled ‘Hâzâ Kitâb-ı Segir-nâme’, which is the subject of this study, is located at the back of the work titled ‘Hâzâ Kitâb-ı Tâʿbirnâme-i Ibn-i Sîrîn Allâhu Aʿlem’, which consists of 53 folios registered in the National Library Manuscripts Collection with the number 06 Mil Yz A. The author/confessor of the work titled ‘Hâzâ Kitâb-ı Segir-nâme’ is unknown. The work consists of 6 leaves.
In this study, the translation of the segir-nāma registered under the number 06 Mil Yz A 8103 was made. Then the work was analysed in terms of orthography and phonology. A facsimile edition of the work is also added at the end of the study.

Anahtar Kelimeler

National Library 06 Mil Yz A 8103, Segir-nâme, Spelling, Phonetics

HÂZÂ KİTÂB-I SEGİR-NÂME (İNCELEME-METİN)

Öz

Türk edebiyatında insan vücudunun bir yerinde deri ile birlikte derinin hemen altındaki kasların hafifçe oynamasını yorumlayarak gelecekten haber veren ve bir çeşit fal kitabı niteliğinde kaleme alınan pekçok eser vardır. Bu eserler ihtilâc-nâme, kütüb-i ihtilâc, segir-nâme, seğir-nâme, seyirir-nâme, seyirme-nâme gibi farklı adlarla kaleme alınmışlardır. Türk edebiyatında ilk örnekleri Uygurlar döneminde Uygur harfleriyle görülen segir-nâmelerin Türk edebiyatında yazılan pekçok örneği vardır.
Segir-nâmeler geleceği işaret etmelerinden dolayı insan davranışlarına yön vermede etkili olmuş eserlerdir. Bundan dolayı segir-nâmeler geçmişten günümüze geleceği merak edenler için başvuru kaynakları arasındadır.
Bu çalışmaya konu olan “Hâzâ Kitâb-ı Segir-nâme” adlı eser Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonuna 06 Mil Yz A numarası ile kayıtlı 53 varaktan oluşan “Hâzâ Kitâb-ı Tâʿbirnâme-i İbn-i Sîrîn Allâhu Aʿlem” adlı eserin arkasında yer almaktadır. “Hâzâ Kitâb-ı Segir-nâme” adlı eserin müellifi / müstensihi belli değildir. Eser 6 varaktan oluşmaktadır.
Bu çalışmada 06 Mil Yz A 8103 numaraya kayıtlı segir-nâmenin çeviri yazısı yapılmıştır. Ardından eser imla ve ses bilgisi açısından incelenmiştir. Çalışmanın sonuna ayrıca eserin tıpkıbasımı eklenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ses Bilgisi, Milli Kütüphane 06 Mil Yz A 8103, Segir-nâme, İmla

Kaynakça

• Çakmak, Serkan. “Vatikan Kütüphanesindeki Türkçe İhtilac-nâme Nüshası”. Diyalektolog Ulusal Sosyal Bilimler Dergisi 19 (2018), 15-64.
• Çulha, Tülay. “Karayca Bir İnceleme: Sekirme Yoraları”. Dil Araştırmaları 4 (2009), 37-55.
• Daşdemir, Özkan. “İngiltere Kütüphanelerinde Kayıtlı Dört Seğir-nâme Üzerine”. Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 11(2016), 19-46.
• Eroğlu, Süleyman. “Seğir-nâme A Copy in Riccardiana Library, Florence”. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 33 (2017), 671-695.
• Ersoylu, Halil. “Segir-nâme II”. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, (1995), 99-145.
• Ersoylu, Halil. “Segir-nâme”. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten (1989), 27– 48.
• Karaatlı, Recep. “Türkçe Bir Seğir-nâme Üzerine”. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 42 (1999), 89-126.
• Kayaokay, İlyas. “Yeni Bir İhtilâc-Nâme-Segir-Nâme Nüshası Üzerine”. ATLAS Journal, 6 / 26 (2020), 219-239.
• Kılıç, Müzahir. “Seğir-nâmeler ve Latif’in Seğir-nâmesi”. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 4 / 2 (2018), 97-104.
• Kurgun, Levent. “Bir İhtilâc-nâme Hakkında”. Türük Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 6 / 14 (2018), 60-75.
• Mert, Abdullah. “Bir Seğir-nâme Nüshası”. Türük Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi 4 / 7 (2016), 220-232.
• Özçelik, Sadettin. “Bir İhtilac-nâme Üzerine”. Millî Folklor Dergisi 31 (1996), 98- 111.
• Özçelik, Sadettin. Dede Korkut Araştırmalar-Notlar-Metin-Dizin. Ankara: Gazi Kitabevi, 2005.
• Özergin, Muammer Kemal “Eski Bir Seyirme-nâme”. Türk Folklor Araştırmaları 211 (1967), 4332 -4331.
• Polat, Kadim. “Yeni Bir İhtilâc-nâme Metni Üzerine Değerlendirmeler”. Türük Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi 3 / 14 (2018), 127-144.
• Sertkaya, Ayşe Gül. “Bilinmeyen Bir Seğir-nâme Yazması”, 38. ICANAS, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, 2011, s. 1533-1560.
• Süer, Fatih Ramazan. “Bir Seğir-nâme Örneği”. Turkish Studies 6 / 4 (2011), 287-304.
• Sümbüllü, Yusuf Ziya ve Gözitok, Mehmet Akif. “Gaybî Bir İlim Şubesi Olarak İhtilâc-nâmeler ve Mevlana Sevâdî’nin Manzum İhtilâcnâmesi”. Dede Korkut Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 3 / 6 (2014), 105-131.
• Sümbüllü, Yusuf Ziya. “Seğir-nâme ve Segirmek Manaları Üzerine Bir İnceleme”. Atatürk Üni. Türkiyat Araştırmaları Enst. Dergisi 32 (2007), 53-69.
• Sümbüllü, Yusuf Ziya. “Yeni bir İhtilâc-nâme Nüshası Üzerine Değerlendirme”. Türk-İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi 6 (2016), 174-196.
• Sümbüllü, Yusuf Ziya. Seğirnâme. Erzurum: Fenomen Yayınları, 2010.
• Tatcı, Mustafa. “Türk Edebiyatındaki Seğir-nâme ve Çın-nâme Türlerinden Birer Örnek”. Türk Dili Araştırmaları 87 (1993), 237-242.
• Tatcı, Mustafa. Edebiyattan İçeri. Ankara: Akçağ Yayınları, 1997.
• Tetik, Bünyamin. “Mehmet İlmî’nin Segir-nâme ve Çın-nâmesi”. Batman Üniversitesi İslami İlimler Hakemli Dergisi 3 /2 (2019), 72-85.
• Top, Yılmaz “Süleymâniye Kütüphanesi’nde Yer Alan Bir Seğir-nâme Örneği”, Bartın Üniversitesi Uluslararası Edebiyat ve Toplum Sempozyumu 697-713, Bartın: Bartın Üniversitesi Yayınları, 2016.
• Tuğluk, İbrahim Halil. “Arz-ı İhtirâm: Teşekkür-nâme Klâsik Türk Şiirinde Teşekkür İçerikli Şiirler”. Hikmet 1/2 (2015), 88-100.
• Türkçe Sözlük (Haz. Şükrü Halûk Akalın vd.), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2011.
• Yalap, Hakan “Yeni Bir İhtilâc-nâme/ Seğir-nâme Nüshası”. Journal of History Culture and Art Research 6 / 3 (2017), 682–695.
• Yastı, Mehmet. “Yeni Bir Seğir-nâme Yazması Üzerine”. Türkiyat Mecmuası 25/1 (2015), 275-314.