How Did The Romans Preserve Food?: Grains, Grapes and Olives

Yıl 2025, Cilt: 17 Sayı: 1, 101 - 120

Emine Kapka

https://doi.org/10.9737/historystudies.1512705

Öz

Preserving food must have been important for the Romans, who considered growing and processing their own produce as a sign of civilization and virtue. Based on this assumption, this study aims to answer the question, “How did the Romans preserve their food?”. However, our studies have shown that this research question is within the framework of more than one academic article. Consequently, it has become imperative to restrict the subject matter. In this context, our research was focused on grain, grape, and olive products, which formed the basis of Roman dietary culture. The historical framework of our research spanned the period between 753 BC and 281 AD, while modern Italy constituted the geographical frontier. The primary sources for our studies are the Latin literature within this framework. In addition to these literatures, contemporary literature has been reviewed. Indeed, previous studies have been observed to lack a focused approach on the subject of Rome. Their coverage has been observed to be scattered. For this reason, we believe that our studies will contribute to the literature and lead the reader to new research questions. Studies have shown that the Romans preserved their food using methods we are familiar with nowadays, such as drying, salting, pickling, brining, smoking and fermentation. For the Romans, food preservation was not merely a matter of providing one of the most fundamental needs -nutrition- but also permeated many aspects of their lives, including politics, literature, and architecture.

Anahtar Kelimeler

Ancient Rome, Food Preservation, Grains, Grapes, Olives

Romalılar Gıdalarını Nasıl Muhafaza Ettiler: Tahıl, Üzüm ve Zeytin

Öz

Kendi ürününü yetiştirmeyi ve işlemeyi, medeniyet göstergesi ve erdemlilik olarak kabul eden Romalılar için gıdayı muhafaza etmek önemli olmuş olmalıdır. Bu varsayımla yola çıktığımız bu çalışma, “Romalılar gıdalarını nasıl muhafaza ettiler?”, sorusunu yanıtlamayı amaçlamaktadır. Lakin yapmış olduğumuz araştırmalar konunun, birkaç müstakil çalışma kapsamında olduğunu göstermiştir. Dolayısıyla, konu sınırlandırılması zorunluluğu hasıl olmuştur. Bu anlamda önceliğimiz Roma beslenme kültürünün temelini oluşturan tahıl, üzüm ve zeytin ürünleri yönünde olmuş, çalışmamızın içeriği de bu yönde şekillenmiştir. Çalışmamızın tarihi sınırları olarak, MÖ 753-MS 281 yılları belirlenirken, bugünkü İtalya, coğrafi sınır olarak saptanmıştır. Bu çerçeve içerisinde yer alan Latince eserler, çalışmamızın ana kaynaklarını oluşturmaktadır. Ek olarak, modern literatür taranmıştır. Nitekim ilgili alanda yapılan çalışmaların, Roma özelinde olmayıp konuyu dağınık bir şekilde ele aldıkları görülür. Bu sebepten yapmış olduğumuz çalışmanın, literatürdeki boşluğun doldurulmasına katkı sağlayarak, okuyucuyu yeni araştırma sorularına yönlendireceği kanaatindeyiz. Yapılan çalışmalar, Romalıların, günümüz gıda muhafazası metotlarının bilgisine sahip olduklarını, tek farkın teknolojik donanın olduğunu göstermiştir. Romalılar için gıda muhafazası, en ilkel ihtiyaçlardan biri olan beslenebilmeyi sağlamakla kalmamış siyaset, edebiyat, mimari gibi hayatlarının pek çok alanına nüfuz ederek onları şekillendirmiştir.

Anahtar Kelimeler

Antik Roma, Gıda Muhafazası, Tahıl, Üzüm, Zeytin

Kaynakça

• Apicius. Apicii Coelii De Opsoniis Et Condimentis, Sive Arte Coquinaria. Editörler Martin Lister, Theodoor Jansson ab Almeloveen, Gabriel Hummelberger, Kaspar von Barth, Amstelodami: Apud Janssonio-Waesbergios 1709.
• Apici Caeli. De Re Coquinaria Libri Decem. Editör Theophil Christian Schuch, Heidelbergae: Caroli Winter, 1867.
• Apicius. The Roman Cookery Book. Çevirenler Barbara Flower and Elisabeth Rosenbaum, London: Peter Nevil Limited, 1958.
• Apicii. Librorum X Qvi Dicvntvr De Re Coqvinaria, Qvae Extant. Editörler, C. Giarratano et Fr. Vollmer, Tevbner 1922.
• Apicii. Decem Libri Cvi Dicvntr De Re Coqvinaria at Excerpta A Vinidario Conscripta. Editör Mary Ella Milham, Teubner, Leipzing 1969.
• Apicius. Cookery and Dining in Imperial Rome. Editör ve Çeviren Joseph Vehling, New York: Dover Publications, Inc., 1977.
• Cato, Censor, On Farming (De Agricultura). Çeviren Ernest Brehaut, New York: Octagon Books Published, 1966.
• Cato. Tarım üzerine (De Agricultura). Çeviren M. Seferbay, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2022.
• Columella, L. J. M. On Agriculture (Res Rustica). Vol. XII, Editör ve Çeviren E. S. Forster & E. H. Heffner, London: Harvard University Press (The Loeb Classical Library), 1993.
• Columella, L. J. M. On Agriculture (De Re Rustica). Vol. I, Çeviren, H. Boyd Ash, (London: The Loeb Classical Library, Harvard University Press, 1960.
• Galenos. Galen: On the Properties of Foodstuffs (De Alimentorum Facultatibus). Çeviren Owen Powell and John Wilkins, London: Cambridge University Press, 2003.
• Galenos. Galen On Food and Diet (Galen On The Powers of Foods: Book 1). Vol. I, Çeviren Grant, Mark, London: Routledge Published, 2000.
• Gallicanus, Vulcacius. “Avidius Cassius,”. Hadrianus’tan Clodius Albinus’a Roma İmparatorları (Historia Augusta), Çeviren Samet Özgüler, İstanbul: Kronik Kitap Yayınları, 2019.
• Petronius. Cena Trimalchionis. Çeviren H. T. Peck, Dodd, Mead and Company Published, 1898.
• Plinius, G. Natural History (Historia Naturalis). Vol. XX, Çeviren W. H. S. Jones, London: Harvard University Press (The Loeb Classical Library) 1951.
• Plinius, G. Natural History (Historia Naturalis). Vol. XIV, Çeviren H. Rackham, London: Harvard University Press (The Loeb Classical Library), 1960.
• Plinius, G. Natural History (Historia Naturalis). Vol. XVIII, Çeviren H. Rackham, London: Harvard University Press (The Loeb Classical Library), 1961.
• SHA (The Scriptores Historiae Augustae). Vol. I, Çeviren Magie, David, London: Harvard University Press (Loeb Classical Library 139), 1991.
• Varro, Marcus Terentius. On Farming (Rerum Rusticarum). Vol. I, Çeviren L. Storr-Best, London: G. Bell and Sons, LTD, 1912.
• Varro, Marcus Terentius. Ziraat İşleri (Res Rusticae). Vol. I, Çeviren Doğucan Hanegelioğlu, Ankara: Doğu Batı Yayınları 2021.
• Vegetius, Flavius Renatus. Roma Savaş Sanatı. Çeviren Samet Özgüler, Kutsi Aybars Çetinalp, İstanbul: Kronik Kitap Yayınları, 2019.
• Vergilius, Publius Maro. Çiftçilik Sanatı (Georgica). Çeviren Çiğdem Dürüşken, İstanbul: Alfa Yayınları, 2015.
• 2. Araştırma, İnceleme ve Telif Eserler
• Alcock, J. P. Food in The Ancient World. London: Greenwood Press, 2006.
• Aldrete, Gregory S. “Riots”. The Cambridge Companion to Ancient Rome, Editör Paul Erdkamp, 425-440. Cambridge: Cambridge Press, 2013.
• Braudel, Fernand. Akdeniz Tarih, Mekân, İnsanlar ve Miras. Çeviren Necati Erkut, İstanbul: Metis Yayınları, 2015.
• Braun, Thomas. “Barley Cakes and Emmer Bread”. Food in Antiquity Studies in Ancient Society and Culture, Editörler J. Wilkins, D. Harvey, & M. J. Dobson, 25-37. Exeter: Exeter University Press, 1995.
• Curtis, Robert Irvin, “Food Storage Technology”. A Companion to Science, Technology, and Medicine in Ancient Greece and Rome, Editör Georgia L. Irby, 587-605. John Wiley & Sons, Inc. Published 2016.
• Curtis, Robert Irvin. “Storage And Transport”. A Companion to Food in The Ancient World, Editörler J. Wilkins & R. Nadeau, 173-182. New Jersey: Wiley-Blackwell, 2015.
• Curtis, Robert Irvin. Ancient Food Technology. Leiden; Boston: Brill, 2001.
• Dalby, Andrew, Cheese: A Global History. London: Reaktion Books, 2009.
• Dalby, Andrew. “Search of The Staple Foods of Prehistoric and Classical Greece”. Staple Foods: Proceedings of the Oxford Symposium on Food & Cookery., Editör H. Walker, 5-23. London: Prospect Books, 1990.
• Dalby, Andrew. Food in The Ancient World A-Z. London: Routledge, 2003.
• Dery, Carol A. “Fish As Food and Symbol in Ancient Rome”. Fish: Food From The Waters: Proceedings of The Oxford Symposium on Food And Cookery., Editör H. Walker, 94-115. Sheffield: Prospect Books, 1998.
• Dery, Carol. “Travel, Transport and Transmission (With Particular Reference to The Province of Britannia)”. Oxford Symposium on Food & Cookery: Food on The Move, Editör H. Walker, 84-96. Sheffield: Prospect Books, 1997.
• Domínguez, Javier Salido. “Is It Possible to Quantify the Roman Agrarian Economy? in Favour of Quantitative Scepticism”. Rural Granaries in Northern Gaul (Sixth Century BCE – Fourth Century CE): From Archaeology to Economic History, Editör Stéphane Martin, 23-32. Leiden: Brill Published, 2019.
• Donahue, John F. “Culinary and Medicinal Uses of Wine and Olive Oil”. A Companion to Science, Technology, and Medicine in Ancient Greece and Rome, Editör Georgia L. Irby., 605-617. New Jersey: John Wiley & Sons, Inc. Published 2016.
• Donahue, John F. Food And Drink in Antiquity: Readings From The Graeco-Roman World: A Sourcebook. London: Bloomsbury, 2015.
• Erdkamp, Paul. The Grain Market in The Roman Empire: A Social, Political and Economic Study. New York: Cambridge University Press, 2005.
• Frankel, Rafael. “Oil and Wine Production”, A Companion to Science, Technology, and Medicine in Ancient Greece and Rome içinde., Editör G. L. Irby, 550-569. New Jersey: John Wiley & Sons, Inc. Publishing, 2016.
• Garnsey, Peter ve Saller, Richard. The Roman Empire: Economy, Society and Culture. London: Bloomsbury Published, 2014 (Second Edition).
• Glare, Peter Geoffrey William. Oxford Latin Dictionary. London: Oxford University Press, 1968.
• Goody, Jack. Yemek, Mutfak, Sınıf: Karşılaştırmalı Sosyoloji Çalışması. Çeviren M. Günay Güran, İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2013.
• Grimm,Veronika. “El Altında Duran Güzel Şeyler”, Yemek Damak Tadının Tarihi, Editör Paul Freedman, Çeviren Nurettin Elhüseyni, İstanbul: Oğlak Yayıncılık, 2008.
• Güveloğlu, Ali. Antik Çağ Mutfak Sözlüğü. İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2019.
• Hill S. ve Bryer, A. “Byzantine Porridge: Tracta, Trachanâs and Tarhana”, Food in Antiquity: Studies in Ancient Society and Culture. Editörler J. Harvey, D. Wilkins, & M. J. Dobson, 44-54. Exeter: Exeter University Press, 1995.
• Mattingly, David J. “First fruit? The olive in the Roman World”. Human Landscapes in Classical Antiquity: Environment and Culture, Editörler J. Salmon & G. Shipley, 213-253. London: Routledge, 1996.
• Monteix, Nicolas. “Baking and Cooking”. A Companion to Food in The Ancient World, Editörler J. Wilkins & R. Nadeau, 212- 223. New Jersey: John Wiley & Sons. Ltd., 2015.
• Rickman, Geoffrey. Roman Granaries and Store Buildings. London: Cambridge University Press, 1971.
• Rickman, Geoffrey. The Corn Supply of Ancient Rome. New York: Oxford University Press, 1980.
• Standage, Tom. İnsanlığın Yeme Tarihi. Çeviren Gencer Çakır, İstanbul: Maya Kitap Yayınları, 2016.
• Tannahill, Reay. Food in History. London: Penguin Books Published 1988.
• Temin, Peter. The Roman Market Economy. Princeton & Oxford: Princeton University Press, 2013.
• Thurmond, David L. A Handbook of Food Processing in Classical Rome: For Her Bounty No Winter. Leiden: Brill Academic, 2006.
• Uhri, Ahmet. Boğaz Derdi: Tarım ve Beslenmenin Kültür Tarihi, İstanbul: Ege Yayınları, 2011.
• Ünsal, Artun. İktidarların Sofrası: Yemek, Siyaset ve Simgesellik Orta Asya’dan Payitaht İstanbul’a Toylar ve Saray Ziyafetleri. İstanbul: Everest Yayınları, 2020.
• 3. Süreli Yayınlar
• Albustanlıoğlu, Tulga. “Roma İmparatorluğunda Fırın Organizasyonu ve Ekmek Üretimi: Pompei Ekmeği Örneği”. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 7 no. 2 (2019), 1344-1366.
• Brown, Madeline. “Grain, Pulses and Olives: An Attempt Toward A Quantitative Approach to Diet in Ancient Rome”. Journal of the Washington Academy of Sciences 97, no. 1 (2011), 1-24.
• Cassion, Lionel. “Trade in the Ancient World”. Scientific American 191, no. 5, (November 1954): 90-100.
• Çakmakçı, Songül, Cantürk, A. ve Çakır, Y. “Peynir Üretimi İçin Sütü Pıhtılaştıran Enzimlere Genel Bir Bakış ve Güncel Gelişmeler”, Akademik Gıda 15, no 4 (2017): 396-408.
• Domenico Vera, “Gli Horrea Frumentari dell’Italia Tardoantica: Tipi, Funzioni, Personale”, Mélanges De L'école Française de Rome Année 120, no. 2 (2008): 323-336
• Garnsey Peter ve Rathbone, D. “The Background to the Grain Law of Gaius Gracchus”. The Journal of Roman Studies 75, (1985): 20-25.
• Grainger, Sally. “The myth of Apicius”. Gastronomica 7, no.2 (2007): 71-77.
• Güveloğlu, Ali. “An Approach on Tarhana and Its Similarity to Hittite Gatasganna”. Tarih ve Gelecek Dergisi 5, no.1, (Nisan 2019): 110-121.
• Kökmen-Seyirci, Hülya ve Çağ, Çisem. “Antikçağda Gıdaların Korunması”. CEDRUS VI (2018): 701-711.
• Lindsay, Hugh. “Notes on Apicius”. The Classical Review 34, no. 1/2 (1920): 33.
• Lindsay, Hugh. “Who Was Apicius?”. Symbolae Osloenses: Norwegian Journal of Greek and Latin Studies 72, no. 1 (1997): 144-154.
• Milham, Mary Ella. “Apicus In The Northern Renaissance, 1518-1542”. Bibliothèque d'Humanisme et Renaissance 32, no. 2 (1970): 433-443.
• Purcell, Nicholas. “The Way We Used to Eat: Diet, Community, and History at Rome”, The American Journal of Philology 124, no 3 (2003): 329-358.
• Rossiter, Jeremy J. “Wine and Oil Processing at Roman Farms in Italy”, Phoenix 35, no. 4 (1981): 345-361.
• Temin, Peter. “A Market Economy in the Early Roman Empire”. The Journal of Roman Studies 91, (2001): 169-181.
• Temin, Peter. “The Economy of the Early Roman Empire”. The Journal of Economic Perspectives 20, no. 1, (Winter, 2006): 133-151.
• Weingarten, Susan. “The Debate About Ancient Tracta: Evidence From The Talmud”. Food and History 2, (2004): 21-40