The Measures Taken to Assure Economic Stability in The First Period of Islam

Yıl 2019, Cilt: 18 Sayı: 36, 363 - 398, 30.12.2019

Cemil Liv

https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.571232

Cited By: 4

Öz

    Abstract

The foundation of the contracts in the Islamic Economic System required to have free will, to recognize the balance between income and deficiency so that an equal balance between society and individuals would be provided. According to general principles in Islamic economic system, the price of the products, materials are determined among supply and demand equilibrium so that commerce is done as perspicuously and admissible to free competition rules.

In this study, we talked about the measures taken against artificial price increases in Islamic economy system in the first period of İslâm. These are neces, block market, townspeople to be a vehicle to the villagers and telakki’r-rukban. The importance of these issues is emphasized in terms of current conditions. These measures introduced by the Islamic economic system will be guided today in the fight against the artificial costs created by the speculators. The solution of the Islamic economic system to the black market, the monopolization and the cost of speculators is important. As a result, state intervention is necessary for social peace and market stability.

    Summary

The foundation of the contracts in the Islamic Economic System required to have free will, to recognize the balance between income and deficiency so that an equal balance between society and individuals would be provided. According to general principles in Islamic economic system, the price of the products, materials are determined among supply and demand equilibrium so that commerce is done as perspicuously and admissible to free competition rules.

In this case, as of the period of the prophet Muhammad, an opportunity to trade freely could be maintained. The both sides who want to trade with each other have not been allowed  to restrict the rights of other side. Also, the price fluctuations in markets were recognized and then were evaluated in the light of the supply and demand equilibrium thus nobody could prefer to intervene in prices.

Additionally, the misuse of the fiscal power that might damage the social order was not permitted in any sense. However, to protect the general interest and the rights of the individuals, sometimes, establishing a contract  was interfered.  with the help of the rules and limitations that have been put for gaining and using the private property, it was aimed to get the social welfare and to prevent the public loss.

The state not only interfered to the prices during the periods of inflation, but also controlled the markets to take necessary precautions to forestall any kind of speculations in prices during the price stability terms. That was vital for social welfare and economic stabilization both.

 In this case, to get social welfare, since from the period of Prophet Muhammad, the necessary precautions have been taken and for instance, the affairs of ihtikâr, neceş and telakki'r rukban that might lead the manmade price escalation have been prevented.

As a result of this, the manmade price escalation was not allowed and so economic trust atmosphere in markets has been maintained. The intervention to the prices was done by the state only for controlling the competition conditions in markets, to protect the rights of consumers and to prevent the speculative increase in prices.

The Prophet Muhammad avoided from the intervention in prices in the markets and preferred to leave traders freely when people wished him to interfere to the prices during the periods of the high increase in prices and he said that ‘‘undoubtedly, one who decides, changes or rises the prices was only Allah.  On Doomsday, I do not want anyone to blame me for his rights related to his life and possessions.’’

This act of Prophet Muhammad showed that state must become more aware of its responsibilities not only in production, and trading steps, but also in the protection of individual property and social interest. The government also recognized that it must take protective measures for safety of traders and consumers rights.

The case of the regimentation of the state into prices has been still a trend controversy even at present. Under the normal conditions, many traders wanted the state to avoid from intervening the prices as previous hadith orders. 

However, when the business ethic was damaged and manmade price escalation occurred, many tolerated the state's intervention to prices for getting the social interest and the economic stability.  In general, Fıqh sects thought that ihtikâr, neceş, and tellekki'r rukban concepts causes the increase in prices in market, and saw all these concepts as a treat for public welfare.

This study emphasizes the importance of precautions in the Islamic Economic System which were taken to prevent the manmade price escalation, creating the competition atmosphere within buyers, the importance of ihtikâr which means products must be sold as late as possible to increase the price, and the place of foxy merchants who buy products even before they are transported to market areas.

It is clear that these measures that Islamic Economic System has already practiced, are going to be a guide for today's speculators to overcome the manmade price escalation in markets. Especially, these new precautions of the Islamic Economic System offered many solutions  for expenditure by foxy men who do not have any contribution in the process of fabrication or production and transportation of the goods, materials and the speculations that the affairs of the stockpiling and monopolization causes. therefore, as it is visible the state's control and intervene to markets can be necessary to maintain the social welfare and economic stability. In this case, the prohibition of any of the implementations that might cause the increase in prices like ihtikâr, neceş, telakki'r rukban as prophet Muhammad rejected, can be evaluated as a necessary measure to prevent manmade price escalation.

Anahtar Kelimeler

İslamıc Law, Islamic Economy System, Economic Stability, Speculator, Product, Price, Monopolization, Price Escalation

İslâm’ın İlk Dönemlerinde Piyasa İstikrarını Temin İçin Alınan Tedbirler

Öz

İslâm ekonomi
sisteminde akidlerin kuruluşunda irade hürriyeti benimsenmiş,  maslahat ve mefsedet dengesi toplumsal alanda
da bireysel alanda da gözetilerek, bireyle toplum arasında adalet merkezli bir
denge kurulmuştur. Özel mülkiyetin elde edilmesi ve  kullanılmasında getirilen şartlar ve sınırlar
ile toplumsal refahın sağlanması ve kamu zararının engellenmesi hedeflenmiştir.
Bu bağlamda İslâm ekonomi sisteminde hem şahısların hukukunu korumak hem de toplumsal
menfaati gözetmek amacıyla suni fiyat artışlarını engelleyici tedbirler
alınmıştır. Bu sayede suni fiyat artışlarının önüne geçilerek piyasalarda güven
oluşturulmuş, ekonomik  istikrarın devamı
sağlanmıştır. Bu çalışmada İslâm iktisâdında piyasalarda yapılacak manipülatif
işlemlere karşı alınan tedbirlerden, alışveriş yapanlar arasında fiyat
artırımına yönelik müşteri kızıştırmak, ihtiyaç mallarının fiyatlarının artması
için bekletilmesi anlamına gelen ihtikâr, pazara mal getiren tüccarların
mallarının piyasaya arz edilmeden satın alınarak pazar fiyatlarının
yükseltilmesi ve üretici konumunda olan köylünün pazarda doğrudan satışını
engelleyerek ürünlerinin simsarlarca alınıp satılmasının yasaklanması konularının
tahliline yer verilerek, günümüz koşulları açısından önemi vurgulanmıştır.
İslâm ekonomi sisteminin getirdiği bu tedbirlerin günümüzde spekülatörler
tarafından piyasalarda oluşturulan suni pahalılıkla mücadelede rehber olacağı
aşikardır. Özellikle üreticiden tüketiciye kadar malın vasfında, miktarında
veya kalitesinde zorunlu katkısı olmayan aracıların yol açtığı maliyetler,
stokçuluğun her geçen gün artış göstermesi ve tekelleşmenin yol açtığı
spekülatif girişimler karşısında İslâm ekonomi sisteminin çözümleri önem arz
etmektedir. Netice itibariyle, toplumsal refah ve piyasa istikrarı için devlet
denetiminin ve gerektiğinde fiyatları piyasa emsal değerlerinde tutmak için
müdahalesinin kaçınılmaz olacağı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İslâm Hukuku, slâm Ekonomi Sistemi, Suni Fiyat, Neceş, İhtikâr, Telakki’r-rukban, Tekelcilik, Simsar

Kaynakça

• Ahmed İbn Hanbel, Ebû Abdillâh. el-Müsned. 45 Cilt. Kahire: Müessesetü’r-risâle, 1995.
• Arı, Abdusselam . “Fıkhi Açısından Sözleşmelerde Karşı Tarafı Yanıltma(Hile)”, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1(1999): 247-261
• Ateş, Süleyman. “Hz. Muhammed (s.a.s.)’in Getirdiği Ekonomik Düzen”, İslâm İlimleri Enstitüsü Dergisi 4 (1980): 79-95.
• Aynî, Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed. el-Binâye. 13 Cilt. Beyrut: Darü’l- Kütübi’l-ilmiyye, 1981.
• Babertî, Ekmelüddin Muhammed b. Mahmûd b. Ahmed. el-İnâye Şerhu’l-Hidâye. 10 Cilt. Beyrut: Darü’l-Fikr, ts.
• Buharî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail. el-Câmi’u’s-sahih.6 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Cüveynî, İmamü’l-harameyn Ebu’l-Meali Rüknüddin Abdülmelik b. Abdillah b. Yusuf. Nihâyetü’l-metlab fî dirâyeti’l-mezheb. 20 Cilt. Cidde: Dâru’l-minhâc, 1428/2007.
• Çalış, Halit. “İslâm Borçlar Hukukunda Akit Serbestisi ve Genel Olarak Sınırlamaları”. Dini Araştırmalar 7/19 (2004): 269-295.
• Çolak, Abdullah. “İslâm’ın İktisâdî Prensipleri”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 3/1 (2003): 29-49.
• Damad Efendi, Abdurrahmân b. Muhammed b. Süleymân Şeyh-i zade, Mecma‘u’l-enhûr. 2 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’il-turâsi’l-Arabi, ts.
• Desûkî, Şemsüddîn Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Arafe. Hâşiyetü’l-Desûkî ‘ale’ş- Şerhi’l-kebîr. Beyrut: Dâru’l-fikr, ts.
• Dilek, Uğur Bekir, “İslam Hukuku Açısından Genel İşlem Koşulları İçeren Akitler: İz’an Akitleri (Türk Borçlar Kanunu Bağlamında), Marife 18/1 (2018): 231-257.
• Döndüren, Hamdi. “İslâm Hukukuna Göre Akdin Fesinden Doğan Tazminat, Rekabet, Reklâm-Promosyon ve Acentelerin Temsil Yetkisi”, I. Uluslararası İslâm Ticaret Hukukunun Günümüzdeki Meseleleri Kongresi, ed. Mehmet Bayyiğit. Konya: Kombad Yayınları, 1997.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. Es’as es-Sicistânî. es-Sünen. 4 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
• Eskicioğlu, Osman. İslam ve Ekonomi. İzmir: Anadolu Yayınları, 1999.
• Gazzâlî , Muhammed b. Ahmed et-Tûsî. el-Vasît fi’l-fıkh. Kahire: Dâru’s-selâm, 1417/1996.
• Gazzâlî, Muhammed b. Ahmed et-Tûsî. Fethu’l-azîz bi şerhi’l-Vecîz. Beyrut: Dâru’l-fikr, ts.
• Halebî, İbrâhîm b. Muhammed. İbrâhîm Mülteka’l-Ebhur. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l- İlmiyye,1419/1998.
• Hırakî, Ebû’l-Kâsım Ömer b. Hüseyn b. Abdillâh. Muhtasar. Beyrut: Dârus’-sahabe, 1413/1993.
• İbn Abdillah, Muhammed b. Abdulaziz. Fetâve’l-İslâmiyye. Riyad: Daru’l-vatan, 1413/1993.
• İbn Âbidîn, Muhammed Emîn b. Ömer b. Abdilazîzel-Hüseynî. Reddü’l-Muhtar. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1412/1992.
• İbn Cüzey, Ebû’l-Kâsım Muhammed b. Ahmed b. Muhammed el-Kelbi. el-Kavânînü’l-fıkhiyye. Beyrut: Dâru’l-kalem, ts.
• İbnü’l-Hümâm, Kemâlüddin Muhammed b. Abdilvâhid. Fethu’l- Kadîr. 10 Cilt. Beyrut: el-Matbaatü'l-Kübra'l-Emiriyye, ts.
• İbn Kayyim el-Cevziyye, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ebî Bekr.İʿlâmü’l-muvakkıʿîn ʿan rabbi’l-ʿâlemîn. Beyrut: Daru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1411/1991.
• İbn Kayyim el-Cevziyye, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ebî Bekr.Turuku’l-hükmiyye fi siyaseti’ş-şer’iyye (Kahire: Mektebetü Daru’l-beyan, ts.),
• İbn Kudâme, Ebû Muhammed Abdullah b. Ahmed. el-Mugnî. 10 Cilt. Kahire: Mektebetu İbn Teymiyye, ts.
• İbn Kudâme, Ebû Muhammed Abdullah b. Ahmed. el-Kâfî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l- ilmiyye, 1414/1994
• İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezid el-Kazvînî. es-Sünen. 2 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
• İbn Nüceym, Zeynüddîn b. İbrâhim b. Muhammed. el-Bahru’r- râ’ik. 8 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi'l-ilmiyye, 1993.
• İbn Ömer et- Temîmî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ali b. Ömer el-Mâzîrî, Şerhu’t-Telkîn. Beyrut: Dâru’l-garbi’l-İslâmî, 2008.
• İbn Rüşd, Ebü'l-Velîd Muhammed b. Ahmed. Bidâyetü'l-müctehid ve nihâyetü'l-muktesid. 4 Cilt. Kahire: Daru’l-hadis, 2004.
• İbn Rüşd, Ebü'l-Velîd Muhammed b. Ahmed. el-Beyan ve’t-Tahsil. 18 Cilt. Beyrut: Dâru’l-garbi’l-İslâmi, 1408/1988.
• İbn Teymiyye, Ebü'l-Abbas Takıyyüddîn Ahmed b. Abdülhalîm. el-Fetâva'l-kübrâ. 6 Cilt. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-ilmiyye, 1987.
• İbn Teymiyye, Ebü'l-Abbas Takıyyüddîn Ahmed b. Abdülhalîm. Mecmuatü’l-fetâva. 35 Cilt. Riyad: Mecmau’l-Melik Fahd,1416/1995.
• İbn Teymiyye, Ebü'l-Abbas Takıyyüddîn Ahmed b. Abdülhalîm. el-Hisbe fi’l-İslâm. Beyrut: Daru’l- kütübi’l-ilmiyye, ts.
• İmrâni, Yahya b. Ebu’l-Hayr, el-Beyân fi’l-Mezhebi’l-İmam Şâfiî. Cidde: Dâru’l-Minhâc, 1421/2000.
• Kallek, Cengiz. Asrı Saadette Yönetim Piyasa İlişkisi. İstanbul: İz Yayıncılık, 1997.
• Kallek, Cengiz. “İhtikâr”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 21: 560-565. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Karakoç, Karakoç. İslam Toplumunun Ekonomik Striktürü. İstanbul: Diriliş Yayınları, 2015.
• Kâsânî, Ebû Bekr Alaeddin Ebû Bekr b. Mes’ud b. Ahmed. Bedâʾiʿu’s-sanâʾiʿ fî tertîbi’ş- şerâʾiʿ. 7 Cilt. Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-ilmiyye, 1407/ 1986.
• Kazancı, Fatih. “Serbest Piyasa Ekonomisi ve İslam Ekonomisi Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz”, Uluslararası İslam Ekonomisi ve Finansı Araştırmaları Dergisi 3(2016): 161-178.
• Râfiî, Abdülkerîm b. Muhammed el-Kazvînî, el-Azîz şerhu’l-vecîz. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l- ilmiyye, 1417/1997.
• Köksal, İsmail. “İslâm İktisadının Temelleri”, Bilimname 7 (2005), 73-92.
• Maverdî, Ebû’l-Hasan Alî b. Muhammed b. Habîb. el-Hâvi’l-Kebîr. 18 Cilt. Beyrut: Dâru’l- kütübi’l-ilmiyye, 1419/1999.
• Mergînânî, Ebü’l-Hasen Burhânüddîn Alî b. Ebî Bekr b. Abdilcelîl el-Fergânî. el-Hidâye. 4. Cilt. Beyrut: Daru’l İhyâi Türâsi’l-Arabi, ts.
• Mergînânî, Burhânüddîn Mahmûd b. Ahmed b. Abdilazîz el-Buhârî. el-Muhîtü’l-Burhânî, 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye,1424/2004.
• Makdisî, Ebû’n-Necâ Şerefüddîn Mûsâ b. Ahmed b. Mûsâ el-Haccâvî, el-İknâ‘ li-tâlibi’l-i ntifâ‘. Beyrut: Dâru’l-marife, ts.
• Mevsılî, Abdullâh b. Mahmûd. el-İhtiyar li ta’lili’l-Muhtar. 5 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1996.
• Merdâvî, Ebû’l-Hasan Alâüddîn b. Süleymân b. Ahmed el-Merdâvî, el-İnsâf fî ma‘rifeti’r-râcih mine’l-hilâf ‘alâ mezhebi’l-İmam Ahmed b. Hanbel. Beyrut: Dâru’l-ihyâi’l-türâsi’l-Arabi, ts.
• Mevvâk, Ebû Abdillah Muhammed b. Yûsuf b. Ebi’l-Kâsım el-Abderî el-Gırnâtî. et-Tâc ve’l-iklîl ‘alâ Muhtasari’l-Halil. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1416/1994.
• Molla Hüsrev. Dürerü’l-Hükkam. 2 Cilt. Beyrut: Daru İhyai’l-kütübi’l-arabi, ts.
• Muhamed b. Ahmed Salih. “et-Tes’ir fi nazari Şeriati’l-İslami”. Mecelletü’l-Buhûsi”l-İslâmiyye 4 (1395/1975): 233-276.
• Muhammed Hâşim Kemâlî. “İslâm hukukunda Tes’îr (Fiyat Kontrolü)”, İslâmî Sosyal Bilimler Dergisi 2 (1994): 51-62.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn b. el-Haccâc b. Müslim. el-Câmi’u’s-sahîh. 4 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
• Müzenî, Ebû İbrâhîm İsmâil b. Yahyâ b. İsmâil. el-Muhtasar. Beyrut: Dâru’l-Marife, 1410/1990.
• Necîb el-Mutî‘î, Tekmiletü’l-Mecmû. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, ts.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî. Ravzatü’t-Tâlibîn. Beyrut: Mektebetü’l- İslâmi, 1412/1991.
• Nemerî, Ebû Ömer Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed b. Abdilberr en-Nemerî, El-Kâfî fî fürû‘i’-Mâlikiyye. Riyad: Mektebetü’r-Riyad, 1400/1980.
• Sahnûn, Ebû Saîd Abdüsselâm b. Habîb et-Tenûhî. el-Müdevvenetü’l-kübrâ. Beyrut: Dâru’l- kütübi’l-ilmiyye, 1415/1994..
• Serahsî, Ebû Bekr Şemsü’l-eimme Muhammed b. Ebî Sehl Ahmed. el-Mebsût. 30 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 1402/1981.
• Şâfiî, Ebû Abdillah Muhammed b. İdrîs. el-Ümm. 8 Cilt. Beyrut: Daru’l-Fikr, 1983.
• Şevkânî, Ebû Abdillah Muhammed b. Alî. 8 Cilt. Neylü’l-evtâr. Mısır: Daru’l-Hadis, 1357.
• Şîrâzî, Ebû İshâk Cemâlüddîn İbrâhîm b. Alî. el-Mühezzeb. 3 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi'l İlmiyye, ts.
• Tabakoğlu, Ahmet. İslâm İktisadına Giriş. İstanbul: Dergah Yayınları, 2008.
• Taberânî, Ebü'l-Kâsım Süleymân b. Ahmed b. Eyyûb. el-Mu'cemü'l- Evsat. 10 Cilt. Kahire: Daru’l-Harameyn, ts.
• Tirmizî, Muhammed b. Îsâ. es-Sünen. 5 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992.
• Topal, Şevket. “İslâm Hukûkunda Alım Satım Piyasasına Yönelik Bazı Düzenlemeler”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 5 (2005): 211-228.
• Turan, Fatih. “İslam Hukuku Açısından Yıkıcı Fiyat Uygulaması”. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 43 (2015), 78-103.
• Uyanık, Zeki. “İslâm Hukukunda İhtikâr”. İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi. 16 (2010): 433-476.
• Yeniçeri, Celal. İslâm İktisadının Esasları. İstanbul: Şamil Yayınevi, 1980.
• Yeniçeri, Celal. “Ebû Hanife’nin Hayatı, Malî ve İktisadi Görüşleri”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4 (1986): 255-272.
• Zerka, Enes. “İslâm İktisadı: İnsan Refahına Bir Yaklaşım”. İslam İktisadı Araştırmaları. (çev. Ahmet Tabakoğlu). İstanbul: Dergah Yayınları. 1988: 19-36.
• Zerkeşî, Bedrüddîn Muhammed b. Abdillâh b. Muhammed. Şerhu’l-Zerkeşî alâ metni’l-Hırakî. 7 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-Ubeykan, 1413/1993.
• Zeylaî, Ebû Muhammed Fahruddîn Osmân b. Alî b. Mihcen b. Yûnus, Tebyînü’l-hakāʾik. 6 Cilt. Kahire: Matbaatü’l-Kübra’l-emiriyye, 1313/1895.