The Notion of Surmise in the Quran

Yıl 2011, Cilt: 10 Sayı: 19, 193 - 220, 01.06.2011

Mustafa Kara

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Kur’ân’da Zann Kavramı

Öz

Bu makalede Kur’ân’da çok anlamlı bir kelime olan zann kavramı araştırma konusu yapılmıştır. Araştırmada söz konusu kavrama iki açıdan yaklaşılmıştır. Bu kapsamda, i. Zann kavramının genellikle bilinen anlamından farklı olarak isim ve fiil formunda Kur’ân’da kazandığı değişik manalar ve bu manaların bağlam ilişkileri Kur’ân âyetleri ve bu âyetler hakkında yapılan yorum ve değerlendirmeler ışığında ortaya konulmaya çalışılmıştır. ii. Zann kavramının başka kavramlarla olan anlam ilişkileri üzerinde durulmuştur

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, vucûh ilmi, zann, rayb

Kaynakça

• Abdu’l-Bâkî, Muhammed Fuâd, el-Mu’cemu’l-müfehras li-elfâzı’l-Kur’âni’l-Kerîm, Dâru’l-Hadîs, Kahire 2001.
• Altıntaş, Hayrani, “Dehriyye”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., İstanbul 1994, c. IX.
• Altıntaş, Ramazan, Kur’an’da Hidayet ve Dalâlet, Pınar Yay., İstanbul 2003.
• Balcı, İsrafil, “Hz. Peygamber’in Savaşlarında İlahi Yardım”, OMÜİFD, Samsun 2010, sayı: 29, ss. 81-135.
• Bayraklı, Bayraktar, Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’ân Tefsîri, Bayraklı Yay., İstanbul 2006.
• Beydâvî, Nâsıru’d-Dîn Ebu’l-Hayr ‘Abdullah b. Ömer b. Muhammed eş-Şîrâzî, Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl, İstanbul 1296(h).
• Bâzergan, Mehdi, Kur’ân’ın Nüzûl Süreci, Fecr Yay., Ankara 1998.
• Buhârî, Ebû ‘Abdillah Muhammed b. İsmâîl, el-Câmi’u’s-Sahîh, Dâru İbn Kesîr, Dımaşk-Beyrut 1990.
• Cevherî, İsmâîl b. Hammâd, es-Sıhâh fi’l-lüğa ve’l-’ulûm, Dâru’l-Hadârati’l-’Arabiyye, Beyrut 1974.
• Çağrıcı, Mustafa, “İftira”, DİA, TDV Yay., İstanbul 2000, c. XXI.
• Derveze, İzzet, et-Tefsîru’l-Hadîs, çev.: Ahmet Çelen ve diğerleri, Ekin Yay., İstanbul 1997.
• Erdoğan, Mehmet, Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü, Ensar Neşriyat, İstanbul 2005.
• Esed, Muhammed, Kur’ân Mesajı, çev.: Cahit Koytak ve Ahmet Ertürk, İşaret Yay., İstanbul 1999.
• Ezherî, Ebû Mansûr Muhammed b. Ahmed, Mu’cemu tehzîbi’l-lüğa, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut ts.
• Fayda, Mustafa, “İfk Hadisesi”, DİA, TDV Yay., İstanbul 2000, c. XXI.
• Ferrâ, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Ziyâd b. ‘Abdullah ed-Deylemî, Me’âni’l-Kur’ân, Dâru’s-Surûr, yy. 1955.
• Furat, Ahmet Suphi, “Yûnus”, İA, MEB Yay., İstanbul 1986, c. XIII.
• Günay, Hacı Mehmet, “Şüphe”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., İstanbul 2010, c. XXXIX.
• Halîl b. Ahmed, Ebû ‘Abdirrahmân, Kitâbü’l-’ayn, Müessesetü’l-A’lemî, Beyrut 1988.
• Hamîdullah, Muhammed, “Hendek Gazvesi”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., İstanbul 1998, c. XVII.
• Izutsu, Toshihiko, Kur’an’da Allah ve İnsan, çev.: Süleyman Ateş, Kevser Yay., Ankara 1975.
• İbn Fâris, Ebu’l-Huseyn b. Ahmed b. Zekeriyyâ, Mücmelü’l-Lüğa, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 1986.
• İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemalüddîn Muhammed b. Mükerrem, Lisânü’l-’Arab, Dar Sâder, Beyrut 2003.
• İsfehânî, Ebu’l-Kâsım Huseyin b. Muhammed Râğıb, el-Müfredât fî ğarîbi’l-Kur’ân, Mısır ts.
• İslâmoğlu, Mustafa, Hayat Kitabı Kur’an Gerekçeli Meal-Tefsir, Düşün Yay., İstanbul 2008.
• Karagöz, İsmail, “İlme’l-Yakîn”, Dinî Kavramlar Sözlüğü, Diyanet İşleri Başkanlığı Yay., Ankara 2007.
• Kurtubî, Ebû ‘Abdillah Muhammed b. Ahmed el-Ensârî, el-Câmi’ li-ahkâmi’l-Kur’ân, Dâru’l- Kütübi’l-’lmiyye, Beyrut 1988.
• Kutub, Seyyid, Fî zılâli’l-Kur’ân, Dâru’ş-Şurûk, Beyrut 1986.
• Mevdûdî, Ebu’l-A’lâ, Tefhîmu’l-Kur’ân, çev.: Muhammed Han Kayanî ve diğerleri, İnsan Yay., İstanbul 1986.
• Neccâr, Abdulvehhâb, Kısasu’l-Enbiyâ, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l’Arabî, Beyrut ts.
• Okuyan, Mehmet, Kur’ân’da Vücûh ve Nezâir: Çok Anlamlı Kelimeler ve Edatlar, Etüt Yay., Samsun 2007.
• Özsoy, Ömer ve Güler, İlhami, Konularına Göre Kur’ân (Sistematik Kur’ân Fihristi), Fecr Yay., Ankara 2006.
• Peker, Hüseyin, Son İlahi Mesaj Kur’an ve Açıklamalı Meali, Ceylan Ofset, Samsun 2009.
• Râzî, Ebû ‘Abdillâh Muhammed b. Ömer Fahreddîn, Mefâtîhu’l-ğayb, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-’Arabî, Beyrut, ts.
• Sâbûnî, Muhammed Ali, Safvetü’t-Tefâsîr, Dâru’l-Cîl, Beyrut 1976.
• Semerkandî, Nasr b. Muhammed, Tefsîru Ebi’l-Leys: Bahru’l-’ulûm, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1996.
• Şehristânî, Muhammed b. ‘Abdülkerîm b. Ebî Bekr Ahmed, el-Milel ve’n-nihal, Dâru’l-Mârife, Bey- rut 1975.
• Suyûtî, Celaleddîn ‘Abdirrahmân, ed-Dürru’l-mensûr fi’t-tefsîri bi’l-me’sûr, Kahire 2003.
• _____ , el-İtkân fî ‘ulûmi’l-Kur’ân, Dâru İbni Kesîr, Beyrut 2006.
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr, Câmi’u’l-beyân ‘an te’vîli âyi’l-Kur’ân, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1988.
• Türcan, Selim, “Özgün Bir Nakil Biçimi Olarak Vücûh ve Nezâir Edebiyatı”, HÜİFD, Ankara 2010, c. IX, sayı: 18, ss. 99-124.
• Wensinck, A. J., “Handak”, İA, MEB Yay., İstanbul 1977, c. V/I.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, Matbaai Ebuzziya, İstanbul 1936.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed, el-Keşşâf ‘an hakâıkı ğavâmidı’t-tenzîl ve ‘uyûni’l-ekâvîl fî vucûhi’t-te’vîl, Dâru’l-Kütübi’l-’Ilmiyye, Beyrut 1995.
• Zerkeşî, Bedruddîn Muhammed b. ‘Abdullâh, el-Burhân fî ‘Ulûmi’l-Kur’ân, Dâru’l-Hadîs, Kahire 2006.
• Zuhaylî, Vehbe, et-Tefsîru’l-münîr, çev.: Hamdi Arslan ve diğerleri, Risâle Yay., İstanbul 2005.