TÜRKİYE’DE 2002 SONRASI MUHAFAZAKÂR DÜŞÜNCENİN KENT KİMLİĞİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE İLİŞKİN BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 1, 244 - 262, 30.06.2021

Kıvanç Demirci

https://doi.org/10.17218/hititsbd.897949

Cited By: 2

Öz

2002 sonrasında muhafazakâr düşüncenin kentsel alanları ne şekilde dönüştürdüğünü tespit ederek muhafazakâr kent kimliğinin unsurlarını açıklamak ve ulusal literatürde eksikliği hissedilen muhafazakâr kent çalışmaları konusunda farkındalık yaratarak alandaki eksikliğin giderilmesi çalışmanın temel amaçları arasında yer almaktadır. Bu amaçlar doğrultusunda muhafazakâr düşüncenin genel yapısı açıklandıktan sonra bu düşüncenin kentsel alanlara hangi yollarla ve araçlarla kimlik kazandırdığı ele alınmıştır. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden biri olarak kabul edilen içerik analizi metoduna dayandırılmıştır. Bu bağlamda araştırmada ulusal ve uluslararası literatürde muhafazakârlığı ve muhafazakâr kenti inceleyen çalışmalara ve basın yayın organlarının bu konuda yapmış oldukları çalışmalardan yararlanılmıştır. Araştırma kapsamında Türkiye’de kentsel alanların salt mekândan ibaret olmadığı aynı zamanda düşünsel olarak şekillendirildikleri tespit edilmiştir. Yönetsel kurumlara bağlı olarak kentsel mekânları şekillendiren çeşitli ideolojiler olmakla birlikte 2002 sonrası siyasi konjonktür nedeniyle muhafazakâr düşüncenin kentsel mekânların şekillendirilmesinde daha etkin olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak muhafazakâr düşüncenin, dini yapılarla eğitim kurumlarının sayısının arttırılması, geleneklerin kentsel imgelere yansıtılması ve geçmiş dönem Türk İslam uygulamalarının en yoğun kullanılan kentsel bölgelerde görünür kılınması yollarıyla Türkiye’deki kentsel alanların muhafazakâr kimliğini sağlamlaştırdığı söylenebilir

Anahtar Kelimeler

Kent, Kent İmgesi, Kent Kimliği, Mekân, Muhafazakârlık

An Evaluation of The Effect of Conservative Thought on Urban İdentity After 2002 in Turkey.

Öz

One of the main aims of the study is to explain the elements of conservative urban identity by determining how conservatism transformed urban areas in 2002 and after. In addition, raising awareness about conservative urban studies that are lacking in the national literature and eliminating the deficiency is one of the main objectives of the study. For these purposes, the general structure of conservatism will be explained. It will be dwelled on in what ways and means this idea gives identity to urban areas. The study is based on the content analysis method, which is accepted as a qualitative research method. In this context, studies that examine conservatism and the conservative city in international and national literature are included in the research. Analyses of the studies of media organs on this subject are also included. Within the context of the study, it was seen that urban areas in Turkey are not merely spaces, but they are also intellectually shaped. Although there are various ideologies that shape urban spaces depending on administrative institutions, it was concluded that conservatism was more effective in shaping urban spaces due to the political conjuncture after 2002. Increasing the number of conservative religious structures and educational institutions consolidate the conservative structure of urban areas in Turkey. Similarly, reflecting the traditions on urban images and making the previous Turkish-Islamic practices visible in the most used urban areas also consolidate the conservative identity.

Anahtar Kelimeler

City, Urban Identity, , Urban İmage, Space, Conservatism.

Kaynakça

• Anadolu Ajansı. (2020). Türkiye farklı inançlara sağlanan ibadet yeri sayısında Batı'nın 5 kat önünde. Erişim adresi: https://www.aa.com.tr/tr/ayasofya-camii/turkiye-farkli-inanclara-saglanan-ibadet-yeri-sayisinda-batinin-5-kat-onunde/1907134#:~:text=T%C3-%Crkiye'de%20180%20bin%20854,bin%20M%C3%BCsl%C3%BCmana%20bir%20cami%20d%C3%BC%C5%9F%C3%BCyor
• Akgündüz, A. (1991). Osmanlı kanunnameleri ve hukuk tahlilleri. İstanbul: Fey Vakfı Yayınları.
• Akkaş, H. H. (2001). Türk modernleşme tarihinde muhafazakâr siyasi düşünce. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2). Erişim adresi: https://acikerisim.aku.edu.tr/xmlui/handle/11630/2507
• Akkaş, H. H. (2003). Muhafazakâr siyasi düşünce kavramı üzerine. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 241-254. Erişim adresi: https://acikerisim.aku.edu.tr/xmlui/handle/11630/3285
• Akkaş, H. H. (2006). Muhafazakâr düşüncede tarihin önemi. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 189-196. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/muhafazakâr/issue/55945/767326
• Algül, H. (1987). İslam tarihi. İstanbul: Bahar Yayınları.
• Ankara Büyükşehir Belediyesi (2019). Kuzey Ankara Camii ve Külliye Kongre Merkezi yapım işi. Erişim adresi: https://www.ankara.bel.tr/genel-sekreter/genel-sekreter-yardimcisi/fen-isleri-dairesi-baskanligi/nsaat-yapim-sube-mudurlugu/nsaat-kontrol-sefligi/kuzey-ankara-camii-ve-kulliye-kongre-merkezi-yapim-si
• Appleyard, D. (1969). Why buildings are known a predictive tool for architects and planners. Environment and Behavior, 1(2), 131-156. https://doi.org/10.1177/00139165690100202
• Aydınlı, Y. (2014). Farabi’de tanrı-insan ilişkisi. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Ayyıldız Kur’an Kursu. (2021). Ayyıldız Resim Galerisi. Erişim adresi: https://ayyildizhafizlik.com.tr/galeri
• Bağcılar Belediyesi. (2013, 07 04). Bağcılar iftar çadırı Almanya’da kuruldu. Erişim adresi: http://bagcilar.bel.tr/icerik/174/829/bagcilar-iftar-cadiri-almanyada-kuruldu.aspx
• Barry, N. (1989). Yeni sağ. Ankara: Tisamat Basım.
• Bayraktaroğlu, A. S. (2006). Yeni muhafazakâr Türkiye. İstanbul: Arkaplan Yayınları.
• Beerli, A. and Martín, J. (2004). Factors influencing destination image. Annals Of Tourism Research, 31(3), 657-681. https://doi.org/10.1016/j.annals.2004.01.010
• Belediye Kanunu. (2005, 3 Temmuz). Resmi Gazete (Sayı:25874). Erişim adresi: https://www.me-vzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5393.pdf
• Beylikdüzü İlçe Müftülüğü. (2021). Sacit Ates Hafizlik Kur’an Kursu. Erişim adresi: https://www.sacitateshafizlikkurankursu.com/icerik/kurs-fotograflari
• Bora, T. ve Onaran, B. (2006). Nostalji ve muhafazakârlık mazi cenneti. T. Bora, M. Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye'de siyasi düşünce içinde (s. 234-260). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Burke, E. (1969). Reflections on the revolution in France. England: Penguin Books.
• Cumhurbaşkanı Kararı. (2020, 10 Temmuz). Resmi Gazete (Sayı: 31181). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr-/eskiler/2020/07/20200710M1-1.pdf
• Cumhurbaşkanlığı. (2020). “18 yılda 5 bin 60 eseri restore ederek, milletimizin ve insanlığın hizmetine sunduk”. Erişim adresi: https://www.tccb.gov.tr/haberler/410/120343/-18-yilda-5-bin-60-eseri-restore-ederek-milletimizin-ve-insanligin-hizmetine-sunduk-
• Çankırı Valiliği. (2021). Ulu Cami (Sultan Süleyman Cami). Erişim adresi: http://cankiri.gov.tr/ulu-cami-sultan-suleyman-cami
• Çaha, Ö. (2004). Muhafazakâr düşüncede toplum. Liberal Düşünce Dergisi. (34), 15-24. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/liberal/issue/48200/610045
• Çaha, Ö. (2012). Dört akım dört siyaset. Ankara: Orion Kitabevi.
• Çalık, B. (2015). Camilerde ve mescitlerde dinen caiz olan ve olmayan davranışlar. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 110-132. https://doi.org/10.17050/kafifd.204040
• Cheshmehzangi, A. and Heat T. (2012). Urban ıdentities: ınfluences on socio-environmental values and spatial ınter-relations, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 36, 253 – 264. doi: 10.1016/j.sbspro.2012.03.028
• Çolak, Y. (2012). Haklar ve aidiyet arasında birey. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 21-46. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/muhafazakar/issue/52898/699731
• Çöl, Ş. (1998). Kent kimliğini oluşturan faktörler ve günümüz kentlerini kimlikli kılmak için bir sistem önerisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Mimar Sinan Üniversitesi, İstanbul.
• Dural, A. B. (2004). Muhafazakârlığın tarihsel gelişimi ve muhafazakâr söylem. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 1(1), 121 - 133. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/muhafazakar/issue/56114/772463
• Diyanet İşleri Başkanlığı. (2020). İstatistikler. Erişim adresi: https://stratejigelistirme.diyanet.gov.tr/sayfa/57/istatistikler
• Erdoğan, E. G. (2012). Bizans Dönemi’nde Ayasofya, tarihçesi ve mimari özellikleri hakkında genel bilgiler. İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 1-7. Erişim adresi: http://www.istjss.org/Makale/46-bizans-donemi%E2%80%99nde-ayasofyatarihcesi-ve-mimari-ozellikleri-hakkinda-genel-bilgiler
• Erdoğan, M. (1998). Liberal toplum liberal siyaset. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Erdoğan, M. (2004). Muhafazakârlık: ana temalar. Liberal Düşünce Dergisi, 34, 5-9. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/liberal/issue/48200/610043
• Erdoğan ve Akay. (2018). Denizli kent kimliği bileşenleri, Kent Akademisi, 11(33), 459-473. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/571743
• Ergil, D. (1986). Muhafazakâr düşüncenin temelleri, muhafazakârlık ve yeni muhafazakârlık. Ankara Üniversitesi Siyaset Bilimi Fakültesi Dergisi, 41(1), 269-292. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ausbf/issue/3231/45011
• Ertit, V. (2020). Endişeli muhafazakârlar çağı. Ankara: Orient Yayınları
• Esendemir, S. (2015). Kentin kökeni, muhafazakâr ve modernist haller. Şehir ve Medeniyet, 32-37.
• Esenköy Belediyesi. (2020). Belediye Başkanımız Mehmet Temel'den cuma mesajı, Erişim adresi: https://www.esenkoy.bel.tr/haberler/75/Belediye+Ba%C5%9Fkan%C4%B1m%C4%B1z+Mehmet+Temel%27den+Cuma+Mesaj%C4%B1
• Eyce, B. (2000). Tarihten günümüze Türk aile yapısı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 1(4), 223-244. https://doi.org/10.16990/SOBIDER.3458
• Farabi. (2004). İdeal devlet (El-medinetü’l fâzıla). Ankara: Vadi Yayınları.
• Gannam, F. (2013). Küreseli yeniden tahayyül etmek: Kahire'de yeniden iskân ve yerel kimlikler. A. Öncü, P. Weyland (Ed.), Mekân kültür iktidar - küreselleşen kentlerde yeni kimlikler içinde (s. 165-192). İstanbul: İletişim Yayınları.
• GETA. (2014). Restorasyon. İstanbul: Vakıflar Genel Müdürlüğü İstanbul Bölge Müdürlüğü.
• Ghulyan, H. (2017). Lefebvre’nin mekân kuramının yapısal ve kavramsal çerçevesine dair bir okuma. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 26(3), 1-29. Erişim Adresi: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3046105
• Güler, T., Şahnagil, S. ve Güler, H. (2016). Kent kimliğinin oluşturulmasında kültürel unsurların önemi: Balıkesir üzerine bir inceleme. Paradoks Dergisi, (12), 85-104. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/607960
• Güngör, Ö. (2012). Amerika’daki Türk gençleri için cami ve dini sosyalleşme (New Jersey örneği). Diyanet İlmi Dergi, 48(4). Erişim Adresi: https://dergi.diyanet.gov.tr/makaledetay.php?ID=13899
• Güzel, M. O. Barakazı, M. ve Çakir, P. G. (2019). Şehir turizmine hizmet verebilecek tarihi yapılarda restorasyon (yenileme): Şanlıurfa konukevleri örneği. International Journal of Social Humanities, 6(44), 3666-3675. https://doi.org/10.26450/jshsr.1560
• Heywood, A. (2011). Siyaset. Ankara: Adres Yayınları.
• Heywood, A. (2012). Siyasetin temel kavramları. Ankara: Adres Yayınları.
• Kandemir, İ. (2004). Ulu mabed Ayasofya. İstanbul: Ekip Matbaası.
• Kaypak, Ş. (2010). Antakya’nın kent kimliği açısından irdelenmesi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 373-392. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/183301
• Kızılçelik, S. ve Erjem, Y. (1994). Açıklamalı sosyoloji terimler sözlüğü. Ankara: Atilla Kitabevi.
• Körfez Belediyesi. (t.y). Başkan söğüt vatandaşlara aşure dağıttı. Erişim adresi: https://www.korfez.bel.tr/haber/1/4411/baskan-sogut-vatandaslara-asure-dagitti
• Köy Kanunu. (1924, 18 Mart). Resmi Gazete (Sayı: 68). Erişim adresi: https://mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=442&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=3
• Lefebvre, H. (2015). Kentsel devrim. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Lynch, K. (1981). A theory of good city form. London: The MIT Press.
• Malatya Haber. (2019). İftar çadırı sayısı 5’e çıkarıldı. Erişim adresi: https://malatyahaber.com/haber/iftar-cadiri-sayisi-5e-cikarildi/
• Marmaraereğlisi Belediyesi. (t.y.). Marmaraereğlisi belediyesi kandil simidi dağıttı. Erişim adresi: https://www.marmaraereglisi.bel.tr/haber-484-marmaraereglisi_belediyesi_kandil_simidi_dagitti.html
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2020). Resmi istatistikler. Erişim adresi: http://sgb.meb.gov.tr/www/resmi-istatistikler/icerik/64
• Nispet, R. (1990). Muhafazakârlık; sosyolojik çözümlemenin tarihi. Ankara: Verso Yayıncılık.
• NTV. (2019). Büyük Çamlıca Camii hakkında bilmeniz gerekenler. Erişim adresi: https://www.ntv.com.tr/galeri/seyahat/buyuk-camlica-camii-hakkinda-bilmeniz-gerekenler,OlPo-4nef0qtZaPWpNTkmQ
• Oktay, A. S. (2019). Fârâbî’nin felsefesinde erdemli medeniyet teorisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(64), 975-990. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2019.3415
• Özer, B. (2019). Adalet ve Kalkınma Partisi’nin muhafazakârlık anlayışı üzerine bir değerlendirme. Medeniyet Araştırmaları Dergisi, 4(1). Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/mad/issue/35963/561570
• Özipek, B. (2004). Muhafazakâr siyasetin temelleri. Liberal Düşünce Dergisi, (34), 5-9. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/liberal/issue/48200/610044
• Özipek, B. B. (2004). Muhafazakârlık, akıl, toplum, siyaset. Ankara: Liberte Yayınları.
• Paul, D. (2004). World cities as hegemonic projects: the politics of global imagineering in montreal. Political Geography, (23), 571– 596. https://doi.org/10.1016/j.polgeo.2004.02.002
• Quinton, A. (2007). A companion to contemporary political philosophy. R. E. Goodin, P. Pettit and T. Pogge. A companion to contemporary political philosophy içinde (s. 285-311). Hong Kong: Blackwell Companions to Philosophy.
• Safi, İ. (2005). Türkiye'de muhafazakâr siyaset ve yeni arayışlar. Ankara: Lotus Yayınevi.
• Serter, G. (2018). Muhafazakâr kentin inşası. İstanbul: NotaBene Yayınları.
• Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2019). On birinci kalkınma planı, Erişim adresi: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/07/OnbirinciKalkinmaPlani.pdf
• Suveren, Y. (2014). Türkiye'de sağ muhafazakâr siyasetçilerin devleri algılama yordamları üzerine bir değerlendirme. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4), 139-151. https://doi.org/10.18037/ausbd.50354
• Terzi, İ. (1987). Samsun'da iki eser ve kitabeleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 260-266. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/omuefd/issue/20253/215154
• Topçu, D. (2011). Kent kimliği üzerine bir araştırma: Konya örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 1048-1072. Erişim adresi: https://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/download/2000/822/
• Uluslararası İşbirliği ve Yardımlaşma Derneği. (2020). Habeşistan'da ramazan sevincine Üsküdar belediyemiz de ortak oldu. Erişim adresi: https://www.ibs.org.tr/habesistanda-ramazan-sevincine-uskudar-belediyemiz-de-ortak-oldu-tr-1799.html
• Viereck, P. (1956). Conservatism from John Adams to Churchill. Princeton: D. Van Nostrand Company.
• Vural, M. (2003). Gelenek ve dinlerin aşkın birliği. Doğu Batı Dergisi, (7),161-175.
• Yıldırım, D. Y. ve Yetim, Ş. (2020/3). Dini yapılar ve kent kimliği ilişkisi üzerine bir değerlendirme: Trabzon örneği. İdealkent, 11(31), 1856-1881. https://doi.org/10.31198/idealkent.769504