TÜKETİM İLETİŞİMİNİN ÇOCUKLARIN YİYECEK TERCİHLERİNDEKİ ROLÜ: EBEVEYNLERİN BAKIŞ AÇILARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: 1, 417 - 447, 25.07.2017

Tuğba Kılıçer , Uğur Uğur

https://doi.org/10.17218/hititsosbil.297988

Cited By: 1

Öz

Araştırmanın amacı, ebeveynlerin tüketim iletişim tarzlarının onların ortak
alışveriş, rol model olma ve istekleri karşılama eğilimleri üzerinde nasıl bir rol
oynadığını belirlemek, bu durumun çocukların yiyecek tercihlerine nasıl
yansıdığını ortaya çıkarmaktır. Bu amaç doğrultusunda veriler, 6 ila 16 yaş
arasında çocuğu olan 373 ebeveyn ile yüz yüze anket tekniğiyle gerçekleştirilen
saha çalışması sonucunda toplanmıştır. Çalışmada önce açıklayıcı faktör
analizinden yararlanarak tüketim iletişiminin yapı geçerliliği test edilmiştir.
Ardından katılımcılar tüketim iletişiminin boyutları açısından gruplandırılmıştır.
Katılımcıların çocuklarıyla tüketim konularında iletişim kurarken en fazla
uzlaşmacı iletişim tarzını tercih ettikleri görülmektedir. İhmalkâr, korumacı,
çoğulcu ve uzlaşmacı ebeveynlerin eğilimleri farklılıklar göstermektedir.
Uzlaşmacı ebeveynler tüketim ve satın alma konularında çocuklarına rol model
olma, onlarla birlikte alışveriş yapma ve onların isteklerini karşılama
konularında daha olumlu bir profile sahipken, ihmalkar ebeveynler açısından
daha olumsuz bir profil söz konusudur. 

Anahtar Kelimeler

Tüketici sosyalleşmesi, Sosyal odaklı iletişim, Kavram odaklı iletişim, Çocuk tüketici

Kaynakça

• Alm, S., Ottar Olsen, S. ve Honkanen, P. (2015). ‘The Role Of Family Communication And Parents’ Feeding Practices In Children’s Food Preferences’, Appetite, 89 (2015), 112–121.
• Al-Zu’bi, A., Crowther, G. ve Worsdale, G. (2008). ‘Jordanian children’s perception of fathers’ communication Structures And Patterns: Scales Revision And Validation’, Young Consumers, 9 (4), 265-281.
• Ayadi, K. ve Bree, J. (2010). ‘An Ethnography Of The Transfer Of Food Learning Within The Family’, Young Consumers, 11 (1), 67 – 76.
• Birleşmiş Milletler (2015). World population prospects the 2015 revision: Key findings and advance tables.
• Bozyiğit, S. ve Karaca, Y. (2014). ‘Çocukların Tüketim Hakkındaki Aile İletişimleri İle Materyalist Eğilimleri Ve Demografik Özellikleri Arasındaki İlişki’, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16 (27), 56-64.
• Bulduk, S. ve Demircioğlu, Y. (2002). ‘Ailelerin Çocuklarına Doğru Beslenme Alışkanlıkları Kazandırmaya Yönelik Davranışlarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma’, Erken Çocukluk Gelişimi ve Eğitimi Sempozyumu. 17-18 Ekim 2002-Ankara, 74-80.
• Carruth, B. R. ve Skinner, J. D. (2001). ‘Consumer Goals/Skills That Mothers Want Their Children To Learn’, International Journal of Consumer Studies, 25 (4), 290–298.
• Carslon, L., Grossbart, S. ve Walsh, A. (1990). ‘Mothers' Communication Orientation And Consumer-Socialization Tendencies’, Journal of Advertising, 19(3), 27 – 38.
• Carslon, L., Walsh, A., Laczniak, R. ve Grossbart, S. (1994). ‘Family Communication Patterns And Marketplace Motivations, Attitudes, And Behaviors Of Children And Mothers’, The Journal of Consumer Affairs, 28 (1), 25 – 53.
• Chan, K., Prendergast, G., Grønhøj, A. ve Bech-Larsen, T. (2009). ‘Communicating Healthy Eating To Adolescents’, Journal of Consumer Marketing, 26 (1), 6–14.
• Clarke, P. (2008). ‘Parental Communication Patterns And Children’s Christmas Requests’, Journal of Consumer Marketing, 25/6 (2008), 350–360.
• Çakmak, A. Ç. ve Çakır, M. (2013). ‘9-11 Yaş Arası İlköğretim Öğrencilerinin Ailedeki Satın Alma Kararlarına Etkileri: Karabük Şehir Merkezinde Bir Araştırma’, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi. 6(1), 116-136.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve LISREL Uygulamaları. Pegem Akademi. 1. Baskı
• Grønhøj, A. (2006). ‘Communication About Consumption: A Family Perspective On ‘Green’ Consumer Practices’, Journal of Consumer Behaviour, 5, 491- 503.
• Grossbart, S., Carslon, L. ve Walsh, A. (1991). ‘Consumer Socialization And Frequency Of Shopping With Children’, Journal of the Academy of Marketing Science, 19 (3), 155 – 163.
• Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L. ve Black, W. C. (1998). Multivariate Data Analysis. U.S.A: UpperSaddleRiver, N.J. : PrenticeHall.
• Hsieh, Y., Chiu, H. ve Lin C. (2006). ‘Family Communication And Parental İnfluence On Children's Brand Attitudes’, Journal of Business Research, 59 (2006), 1079–1086.
• Lueg, J. E., Finney, R. Z. (2007). ‘Interpersonal Communication In The Consumer Socialization Process: Scale Development’, Journal of Marketing Theory and Practice, 15 (1), 25 – 39.
• Malhotra, N. K. (2007). Marketing Research: An Applied Orientation (Fifth Edition). Upper Saddle River, New Jersey: Prentice-Hall.
• Moschis, G. P. (1985). ‘The Role Of Family Communication In Consumer Socialization Of Children And Adolescents’, Journal of Consumer Research, 1 (March), 898 – 913.
• Clarke, P. (2008). ‘Parental Communication Patterns And Children’s Christmas Requests’, Journal of Consumer Marketing, 25/6 (2008), 350–360.
• Çakmak, A. Ç. ve Çakır, M. (2013). ‘9-11 Yaş Arası İlköğretim Öğrencilerinin Ailedeki Satın Alma Kararlarına Etkileri: Karabük Şehir Merkezinde Bir Araştırma’, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi. 6(1), 116-136.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve LISREL Uygulamaları. Pegem Akademi. 1. Baskı
• Grønhøj, A. (2006). ‘Communication About Consumption: A Family Perspective On ‘Green’ Consumer Practices’, Journal of Consumer Behaviour, 5, 491- 503.
• Grossbart, S., Carslon, L. ve Walsh, A. (1991). ‘Consumer Socialization And Frequency Of Shopping With Children’, Journal of the Academy of Marketing Science, 19 (3), 155 – 163.
• Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L. ve Black, W. C. (1998). Multivariate Data Analysis. U.S.A: UpperSaddleRiver, N.J. : PrenticeHall.
• Hsieh, Y., Chiu, H. ve Lin C. (2006). ‘Family Communication And Parental İnfluence On Children's Brand Attitudes’, Journal of Business Research, 59 (2006), 1079–1086.
• Lueg, J. E., Finney, R. Z. (2007). ‘Interpersonal Communication In The Consumer Socialization Process: Scale Development’, Journal of Marketing Theory and Practice, 15 (1), 25 – 39.
• Malhotra, N. K. (2007). Marketing Research: An Applied Orientation (Fifth Edition). Upper Saddle River, New Jersey: Prentice-Hall.
• Moschis, G. P. (1985). ‘The Role Of Family Communication In Consumer Socialization Of Children And Adolescents’, Journal of Consumer Research, 1 (March), 898 – 913.
• Murnane, J. A. (2008). ‘Resocializing Adults For Their New Role As Consumer-Citizens’, Journal of Family and Consumer Sciences, 100 (4), 10 – 16.
• Khadidiatou N., Silk, K. J., Anderson, J., Horstman Kranstuber, H., Carpenter, A., Hurley, A., Proulx, J. (2013). ‘Using an Ecological Framework to Understand Parent-Child Communication about Nutritional Decision-Making and Behavior’, Journal of Applied Communication Research, 41(3), 253-274.
• Pedersen, S., Grønhøj, A. ve Bech-Larsen, T. (2012). ‘Family Members’ Roles In Healthy-Eating Socialization Based On A Healthy-Eating Intervention’, Young Consumers, 13 (3), 208 -223.
• Rose, G. M. (1999). ‘Consumer Socialization, Parental Style, And Developmental Tables Of In The United States And Japan’, Journal of Marketing, 63 (July 1999), 105-119.
• TUİK (2016). İstatistiklerle Çocuk. Erişim tarihi 27.06.2016 http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18622
• Wisenblit, J. Z., Priluck, R. ve Pirog, S. F. (2013). ‘The Influence Of Parental Styles On Children’s Consumption’, Journal of Consumer Marketing, 30/4 (2013), 320–327.