ÖYKÜNME VE ÖZGÜNLÜK: TURİZM ALANINDAKİ LİDERLİK ARAŞTIRMALARI ÜZERİNE ELEŞTİREL BİR İNCELEME

Yıl 2015, Cilt: 8 Sayı: 2, 0 - 0, 07.01.2016

Mehmet Halit Akın , Hakan Sezerel

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’de turizm alanındaki liderlik araştırmalarını kapsayan doküman incelemesinin sonuçları sunulmaktadır. Araştırma kapsamında ele alınan ulusal hakemli dergilerde 2009-2015 yılları arasında yayınlanan çalışmalar, içerik analizine tabi tutularak, içerik ve yöntem açısından sınıflandırılmış ve liderlik yazınındaki genel eğilimler ve örüntüler belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın anahtar sözcükleri olan “turizm” ve “liderlik” Ulakbim Sosyal Bilimler Veritabanı, Asos Index ve Google Scholar arama motorunda taranmıştır ve 24 çalışmaya ulaşılmıştır.  Çalışmalarda daha önce yönetim ve örgüt araştırmaları için tespit edilen törensel görgülcülük ve yöntemsel tekdüzelik eğiliminin varlığı belirlenmiş ve turizme özgü liderlik araştırmaları için öneriler sunulmuştur. Çalışmada, içerik ve yöntem incelemeleri için kapsayıcı bir yaklaşım önerilmektedir.

Kaynakça

• Aktaş, Ahmet. (2002), Turizm İşletmeciliği ve Yönetimi, Antalya: Azim Matbaacılık, 2. Baskı.
• Alvesson, Mats. ve Spicer, André. (2012), Critical Leadership Studies: The Case for Critical Performativity. Human Relations. 65 (3), 367-390.
• Avcı, Umut. ve Topaloğlu, Cafer. (2009), Hiyerarşik kademelere göre liderlik davranışlarını algılama farklılıkları: otel çalışanları üzerine bir uygulama. KMU İİBF Dergisi, 11 (16), 1-21.
• Avcı, Umut. ve Turunç, Ömer. (2012), Dönüşümcü liderlik ve örgüte güvenin kariyer memnuniyetine etkisi: Lider-üye etkileşiminin aracılık rolü. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4 (2), 45-55.
• Avolio, Bruce., Walumbwa, Fred. ve Weber, Todd. J. (2009), Leadership: Current Theories, Research, and Future Directions. Annual Review of Psychology, 60, 421-449.
• Baltacı, Furkan., Güçlü, Caner. ve Çeliker, Nuri. (2014), Liderlik davranışının örgütsel adalet algısı ve işten ayrılma niyeti üzerine etkileri: konaklama işletmelerinde bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19 (3), 353-370.
• Başoğlu, Umut. Davut. (2013), Liderlik davranışları ile rekreasyon faaliyetlerine katılım ilişkisi: İstanbul ilinde bir uygulama. Turizm Araştırma Dergisi, 2 (2).
• Baytok, Ahmet. ve Ergen, Fatma. (2013), Hizmetkâr liderliğin örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi: İstanbul ve Afyonkarahisar’daki beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5 (4), 105-132.
• Bolat, Oya. İnci., Bolat, Tamer. ve Aytemiz Seymen, Oya. (2009), Güçlendirici lider davranışları ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkinin sosyal mübadele kuramından hareketle incelenmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (21), 215-239.
• Bolat, Oya. İnci. (2011), Öz yeterlilik ve tükenmişlik ilişkisi: Lider-üye etkileşiminin aracılık etkisi. Ege Akademik Bakış, 11 (2), 255-266.
• Bryson, John., Daniels, Peter. ve Warf, Barney. (2004), Service worlds: People, organizations and technologies. London: Routledge.
• Crosby, Lawrence. ve Stephens, Nancy. (1987), Effects of relationship marketing on satisfaction, retention and prices in the life ınsurance ındustry. Journal of Marketing Research, 24 (4), 404-411
• Çalışkan, Sezer. Cihan. (2009), Turizm işletmelerinde liderlik tarzları ve lider-üye etkileşimi kalitesi (lüe) üzerine bir çalışma. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (2), 219-241.
• Demirci, Kemal. M. (2014), Sivil toplum kuruluşlarında hizmetkâr liderlik davranışı düzeyinin belirlenmesine yönelik bir çalışma: Turizm sektörü örneği. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 6 (1), 177-184.
• Erdoğan Morçin, Sine. ve Morçin, İlhami. (2013), Etkileşimci liderliğin örgütsel özdeşleşmeye etkisi: Adana’daki seyahat acenteleri örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5 (4), 71-86.
• Erol, Günay. ve Köroğlu, Ahmet. (2013), Liderlik tarzları ve örgütsel sessizlik ilişkisi: Otel işletmelerinde bir araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 10 (3), 45-64.
• Güzel, Tülay. ve Akgündüz, Yılmaz. (2011), Liderlik davranışlarının orta düzey yöneticiler üzerindeki etkisi ve yöneticilerin tükenmişlik düzeyleri ile ilişkisi: Kuşadası otel işletmelerinde bir araştırma. ÇOMU Yönetim Bilimleri Dergisi, 9 (2), 279-296.
• Gürdoğan, Arzu. ve Yavuz, Ercan. (2013), Turizm işletmelerinde örgüt kültürü ve liderlik davranışı etkileşimi: Muğla ili’nde bir araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 24 (1), 57-69.
• İnce, Cemal. (2013), Demokratik liderlik ile ihtiyaçlar hiyerarşisi arasındaki ilişkiye yönelik 5 yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. Akademik Bakış Dergisi, 35, 1-15.
• Kozak, Akoğlan, Meryem. (2009), Otel işletmelerinde insan kaynakları yönetimi ve örnek olaylar. Ankara: Detay Yayıncılık, 3. baskı.
• Özdevecioğlu, Mahmut. ve Kanıgür, Sevgi. (2009), Çalışanların ilişki ve görev yönelimli liderlik algılamalarının performansları üzerindeki etkileri. KMU İİBF Dergisi, 11, 53-82.
• Özen, Şükrü. (2001), Türk Yönetim/Organizasyon Yazınında Yöntem Sorunu: Kongre Bildirileri Üzerine Bir İnceleme. Doğu Akdeniz Üniversitesi Turizm Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 89-118.
• Özen, Şükrü. (2002), Türkiye’deki örgütler/yönetim araştırmalarında törensel görgülcülük sorunu. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 5-31.
• Saruhan, Şadi. Can. ve Yıldız, Müge. Leyla. (2013), Çağdaş Yönetim Bilimi. İstanbul: Beta.
• Taner, Bahar. ve Çetin, Şule. (2005). Ağırlama işletmelerinde başarılı lider yönetici tipolojisi: kavramsal bir çalışma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 2 (2), 14-21.
• Tekin, Yasemin. ve Ehtiyar, Rüya. (2011), Başarının temel aktörleri: Vizyoner liderler. Journal of Yaşar Universty. 24 (6), 4007-4023.
• Topaloğlu, Cafer. ve Dalgın, Taner. (2013), Algılanan liderlik tarzı ve örgütsel bağlılık ilişkisi: Marmaris’te yer alan beş yıldızlı otel işletmeleri üzerinde bir uygulama. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (29), 277-301.
• Tuna, Muharrem., Bircan, Hüdaverdi. ve Yeşiltaş, Murat. (2012), Etik liderlik ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması: Antalya örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26 (2), 143-155.
• Türkay, Oğuz. ve Solmaz, Seyit. Ahmet. (2011), Liderlik yeteneği ve kariyer değerlerinin turizmde kariyer yapma isteği üzerindeki etkileri. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (2), 46-71.
• Üsdiken, Behlül. ve Erden Zeynep. (2002), 1990’lı Yıllarda Türkiye’de Yönetim Alanı: Disiplinin Yapısı ve Yaklaşımlar. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 127-154.
• Üsdiken, Behlül. (2002), Tarihsel Bir Bakışla Bilim- Yönetim Birlikteliği. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 91-113.
• Yeşiltaş, Murat. (2013), Paternalist liderliğin örgütsel vatandaşlık davranışları üzerindeki etkisinde dağıtım adaletinin aracılık rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5 (4), 50-70.
• Yeşiltaş, Murat. (2013), Otantik liderlik tarzının prososyal hizmet davranışları üzerindeki etkisi: Konaklama işletmelerine yönelik bir uygulama. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42 (2), 333-350.
• Yavuz, Ercan. (2009), İşgörenlerin dönüşümcü liderlik ve örgütsel bağlılık ile ilgili tutumlarına yönelik bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 51-69.
• Yavuz, Ercan. ve Tokmak, Cüneyt. (2009), İşgörenlerin etkileşimci liderlik ve örgütsel bağlılık ile ilgili tutumlarına yönelik bir araştırma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 1 (2), 17- 34.
• Yıldırım, Ali. ve Şimşek, Hasan. (2011), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (8.b.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.