Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

GENİŞLETİLMİŞ DEĞER-TUTUM-DAVRANIŞ MODELİ BAĞLAMINDA YEŞİL ÜRÜN SATIN ALMA DAVRANIŞININ İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 2, 439 - 465, 31.12.2020
https://doi.org/10.17218/hititsosbil.786220

Öz

Bu çalışmada değer-tutum-davranış modeli bağlamında çevre bilincinin(değer), çevresel tutumlar (çevre sorunlarına ve eko-sosyal faydalara yönelik tutumlar) üzerinden yeşil ürün satın alma davranışına(davranış) olan dolaylı etkileri araştırılmıştır. Aynı zamanda, referans gruplarının (bilgilendirici, faydacı ve değer ifade eden üç tür etki), yeşil ürün bilgisinin ve yeşil ürün kalitesinin, yeşil ürün satın alma davranışı üzerindeki etkileri incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda çevre bilincinin, yeşil ürün satın alma davranışı üzerinde çevresel tutumlar aracılığıyla dolaylı; referans grupların, yeşil ürün bilgisinin ve ürün kalitesinin ise yeşil satın alma davranışı üzerinde doğrudan etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca tüketici kuşakları açısından, çevre bilinci değerinde ve eko-sosyal faydalara yönelik tutum değişkenlerinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür.

Kaynakça

  • Bearden, W. O., ve Etzel, M. J. (1982). Reference group influence on product and brand purchase decisions. Journal of Consumer Research, 9(2), 183-194. Retrieved from: www.jstor.com/stable/2489127.
  • Bristol, T. ve Mangleburg, T. F. (2005). Not telling the whole story: teen deception in purchasing. Journal of the Academy of Marketing Science, 33(1), 79-95. Doi.org/10.1177/0092070304269754.
  • Bulut, E., ve Çavuş, G. (2015). Liderlik, Motivasyon ve Ödüllendirme Iliskilerinin Incelenmesinde Kismi En Küçük Kareler Yol Analizinin Kullanilmasi. Cankiri Karatekin Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakultesi Dergisi, 5(2), 591-614. Doi:10.18074/cnuiibf.238.
  • Cheng, S., Lam, T., ve Hsu, C. H. (2006). Negative word-of-mouth communication ıntention: an application of the theory of planned behavior. Journal of Hospitality & Tourism Research, 30(1), 95-116. Doi: 10.1177/1096348005284269.
  • Cheung, M. F. Y., ve To, W. M. (2019). An extended model of value-attitude-behavior to explain chinese consumers’ green purchase behavior. Journal of Retailing and Consumer Services, 50, 145-153. doi.org/10.1016/j.jretconser.2019.04.006.
  • Chuang, S. Ch., Cheng, Y. H., ve Hsu, Ch. T. (2012). The influence of suggestions of reference groups in the compromise effect. Journal of Economic Psychology, 33(3), 554–565. doi.org/10.1016/j.joep.2011.11.001.
  • Claudy, M. C., Peterson, M., ve O’Driscoll, A. (2013). Understanding the attitude-behavior gap for renewable energy systems using behavioral reasoning theory. Journal of Macromarketing, 33(4), 273-287. doi.org/10.1177/0276146713481605.
  • Connolly, J., ve Prothero, A. (2008). Green consumption: life-politics, risk and contradictions. journal of consumer culture, 8(1), 117-145. Doi: 10.1177/1469540507086422.
  • Eskiler, E., Küçükibiş F. ve Soyer, F. (2016). Genç tüketicilerin satın alma davranışları üzerine rol model etkisi: marka duyarlılığı aracılık rolü. ERPA International Congresses on Education 2016, 709-715. Erişim adresi: www.erpacongress.com/upload/dosya/erpa-international-congresses-on-education2016_1576165d518935.pdf
  • Fornell, C., ve Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50. Retrieved from: www.jstor.com/stable/3151312.
  • Göktaş, P., ve Çarıkçı, İ. (2015). The evaluation of generation in terms of political communication culture and leadership. Journal of Mehmet Akif Ersoy University Economics and Administrative Sciences Faculty, 2(3), 7-33. Retrieved from: www.researchgate.net/publication/298070280.
  • Gupta, S., ve Ogden, D. T. (2009). To buy or not to buy? A social dilemma perspective on green buying. Journal of Consumer Marketing, 26(6), 376-391. Doi: 10.1108/07363760910988201.
  • Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., ve Tatham, R. (2006). Multivariate data analysis. Uppersaddle River.
  • Hair, F. Jr., Sarstedt, M., Ringle, C. M., ve Mena, J. A. (2012). An assessment of the use of partial least squares structural equation modeling in marketing research. Journal of the Academy of Marketing Science, 40(3), 414-433. Doi: 10.1007/s11747-011-0261-6.
  • Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., ve Tatham, R. L. (2013). Multivariate data analysis. Essex, England. Retrieved from: pdfs.semanticscholar.org/6885/bb9a29e8a5804a71bf5b6e813f2f966269bc.pdf
  • Hair, F. Jr., Sarstedt, J. M., Hopkins, L. ve Kuppelwieser, G. V. (2014). Partial Least Squares Structural Equiation Modeling (PLS-SEM): An emerging tool in business research. European Business Review, 26(2), 106-121. Doi: 10.1108/EBR-10-2013-0128.
  • Hansen, T. (2008). Consumer values, The theory of planned behaviour and online grocery shopping. International Journal of Consumer Studies, 32(2), 128-137. doi.org/10.1111/j.1470-6431.2007.00655.x.
  • Haroon, M. Z. ve Haq, N. M. A. (2015). Impact of role model on behavioral and purchase ıntentions among youngsters: empirical evidence from Karachi, Pakistan. Journal of Management Sciences, 2(2), 242-254. Retrieved from: eds.a.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=15e84e72-4ac9-435a-9471-e528cb2ce39f%40sdc-v-sessmgr02.
  • Henseler, J., Ringle, C. M., ve Sinkovics, R. R. (2009). The use of Partial Least Squares path modeling in international marketing. In New challenges to International Marketing. Emerald Group Publishing Limited. Doi: 10.1108/S1474-7979(2009)0000020014.
  • Henseler, J., Dijkstra, T. K., Sarstedt, M., Ringle, C. M., Diamantopoulos, A., Straub, D. W., ... ve Calantone, R. J. (2014). Common beliefs and reality about PLS: Comments on Rönkkö and Evermann (2013). Organizational Research Methods, 17(2), 182-209. doi.org/10.1177/1094428114526928.
  • Homer, P. M., ve Kahle, L. R. (1988). A structural equation test of the value-attitude-behavior hierarchy. Journal of Personality and Social Psychology, 54(4), 638. doi.org/10.1037/0022-3514.54.4.638.
  • Hsu, C. H., Kang, S. K., ve Lam, T. (2006). Reference group influences among Chinese travelers. Journal of Travel Research, 44(4), 474-484. doi.org/10.1177/0047287505282951.
  • Hu, L. T. ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit ındexes in covariance structure analysis: conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55. doi.org/10.1080/10705519909540118.
  • Kang, J., Jun, J., ve Arendt, S. W. (2015). Understanding customers’ healthy food choices at casual dining restaurants: using the value–attitude–behavior model. International Journal of Hospitality Management, 48, 12-21. doi.org/10.1016/j.ijhm.2015.04.005.
  • Kavak, B. (2013). Pazarlama araştirmalari tasarim ve analiz. Ankara. Detay Yayıncılık.
  • Kırel, Ç., Kayaoğlu, A. ve Gökdağ, R. (2010). Sosyal psikoloji. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi.
  • Kim, Y., ve Choi, S. (2003). Antecedents of pro-environmental behaviours: an examination of cultural values, self-efficacy, and environmental attitudes. International Communication Association. Retrieved from: www.allacademic.com/meta/p111527_index.html.
  • Kim, Y., ve Choi, S. M. (2005). Antecedents of green purchase behavior: an examination of collectivism, environmental concern, and PCE. ACR North American Advances. Retrieved from: www.acrwebsite.org/volumes/9156/volumes/v32/NA-.
  • Koç, E. (2012). Tüketici davranışı ve pazarlama stratejileri, Global ve Yerel Yaklaşım. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Kupperschmidt, B. R. (2000). Multigeneration employees: strategies for effective management. The Health Care Manager, 19(1), 65-76. Retrieved from: journals.lww.com/healthcaremanagerjournal/Citation/2000/19010/Multigeneration_Employees__Strategies_for.11.aspx
  • Lee, K. (2009). Gender differences in Hong Kong Adolescent consumers' green purchasing behavior. Journal of Consumer Marketing, 26(2), 87-96. Doi: 10.1108/07363760910940456.
  • Liu, C., Marchewka J.T., Lu, J. ve Yu, C. (2005). Beyond concern-a privacy-trust-behavioral ıntention model of electronic commerce. Information and Management, 42, 289–304. doi.org/10.1016/j.im.2004.01.003.
  • Makgosa, R., ve Mohube, K. (2007). Peer influence on young adults products purchase decisions. African Journal of Business Management, 1(3), 064-071. doi.org/10.5897/AJBM.9000455
  • Mangleburg, T. F., Doney, P. M. ve Bristol, T. (2004). Shopping with friends and teens’ susceptibility to peer influence. Journal of Retailing, 80, 101-116. doi.org/10.1016/j.jretai.2004.04.005.
  • McCarthy, B.L., Liu, H.B., ve Chen, T.Z (2015). Trends in organic and green food consumption in China: opportunities and challenges for regional Australian exporters. Journal of Economic & Social Policy, 17(1), 6. Retrieved from: eds.a.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=0&sid=a42ef9b1-b38d-425c-a309-12fbbbcd3d00%40sessionmgr4008.
  • McCrindle, M., ve Wolfinger, E. (2009). The ABC of XYZ: understanding the global generations. The ABC of XYZ.
  • Mertler, C. A., ve Reinhart, R. V. (2016). Advanced and Multivariate statistical methods: practical application and interpretation. Taylor & Francis.
  • Moser, A. K. (2016). Consumers' Purchasing decisions regarding environmentally friendly products: an empirical analysis of german consumers. Journal of Retailing and Consumer Services, 31, 389-397. doi.org/10.1016/j.jretconser.2016.05.006.
  • Odabaşı, Y. ve Barış, G. (2014). Tüketici davranışı (Kapital Medya Hizmetleri A.Ş., İstanbul).
  • Özbaş, S. (2013). Ortaokul öğrencilerinin ormana yönelik tutumları: Lefkoşa örneği. Sakarya University Journal of Education, 3(3), 82-94. Erişim adresi: dergipark.org.tr/tr/pub/suje/issue/20634/220015.
  • Öztürk, D., ve Onurlubaş, E. (2019). Yeni ürün geliştirme sürecinde xyz kuşaklarının satın alma tercihleri üzerine bir araştırma. ISAS WINTER-2019 (SHS) - 4th International Symposium on Innovative Approaches in Social, Human and Administrative Science, 4(8), 159-166. doi.org/10.36287/setsci.4.8.025.
  • Paço, A., Shiel, C., ve Alves, H. (2019). A new model for testing green consumer behaviour. Journal of Cleaner Production, 207, 998-1006. doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.10.105.
  • Park, C. W. ve Lessig, V. P. (1977). Students and housewives: Differences in susceptibility to reference group influence. Journal of Consumer Research, 4(2), 102-110. doi.org/10.1086/208685.
  • Peattie, K. (2001). Golden goose or wild goose? the hunt for the green consumer. Business Strategy and The Environment, 10(4), 187-199. doi.org/10.1002/bse.292.
  • Prothero, A., McDonagh, P., ve Dobscha, S. (2010). Is green the new black? reflections on a green commodity discourse. Journal of Macromarketing, 30(2), 147-159. doi.org/10.1177/0276146710361922.
  • Rana, J., ve Paul, J. (2017). Consumer behavior and purchase ıntention for organic food: a review and research agenda. Journal of Retailing and Consumer Services, 38, 157-165. doi.org/10.1016/j.jretconser.2017.06.004.
  • Rex, E., ve Baumann, H. (2007). Beyond ecolabels: what green marketing can learn from conventional marketing. Journal of Cleaner Production, 15(6), 567-576. doi.org/10.1016/j.jclepro.2006.05.013.
  • Ritter, A. M., Borchardt, M., Vaccaro, G. L., Pereira, G. M., ve Almeida, F. (2015). Motivations for promoting the consumption of green products in an emerging country: exploring attitudes of Brazilian consumers. Journal of Cleaner Production, 106, 507-520. doi.org/10.1016/j.jclepro.2014.11.066.
  • Rokeach, M. (1973). The nature of human values. Free press.
  • Schiffman, L. G., Kanuk, L.L. ve Wisenblit, J. (2010). Consumer behavior (10th eds.) Pearson Hall.
  • Singh, P. B., ve Pandey, K. K. (2012). Green marketing: policies and practices for sustainable development. Integral Review, 5(1), 22-30. Retrieved from: www.integraluniversity.ac.in/net/journalsAndPublications.aspx.
  • Tan, B. C. (2011). The role of perceived consumer effectiveness on value-attitude-behaviour model in green buying behaviour context. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 5(12), 1766-1771. Retrieved from: citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.1074.866&rep=rep1&type=pdf.
  • Tenekecioğlu, B. (2008). Pazarlama yönetimi (No. 1478). Anadolu Üniversitesi.
  • To, W. M., ve Lee, P. K. C. (2014). Diffusion of ISO 14001 environmental management system: global, regional and country-level analyses. Journal Of Cleaner Production, 66, 489-498. doi.org/10.1016/j.jclepro.2013.11.076.
  • U.S. Department of Agriculture Economic Research Service, 2014. Organic Market Overview”. Retrieved from: www.ers.usda.gov/topics/natural-resources-en vironment/organic-agriculture/organic-market-overview.aspx.
  • Vaizoğlu, S., Altıntaş, H., Temel, F., Ahrabi, A. F., Aydoğan, D., Bostancı, S., ... ve Güler, Ç. (2005). Bir tıp fakültesi son sınıf öğrencilerinin çevre bilincinin değerlendirilmesi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4(4), 151-171. Erişim adresi: www.researchgate.net/publication/26447973.
  • Wahid, N. A., Rahbar, E., ve Shyan, T. S. (2011). Factors influencing the green purchase behavior of penang environmental volunteers. International Business Management, 5(1), 38-49. Doi: 10.3923/ibm.2011.38.49.
  • Weigel, R.H. (1983), Environmental attitudes and the prediction of behavior, Praeger, New York, NY.
  • Yazıcıoğlu, Y., ve Erdoğan, S. (2011). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri (3. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
  • Yeon Kim, H., ve Chung, J. E. (2011). Consumer purchase intention for organic personal care products. Journal of Consumer Marketing, 28(1), 40-47. Doi: 10.1108/07363761111101930
  • Yılmaz, V., Çelik, H. E., ve Arslan, M. T. (2010). Enerji çeşitleri ve geri dönüşüme karşı tutumların çevresel davranışa etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2). Erişim adresi: dergipark.org.tr/tr/pub/firatsbed/issue/45188/565865.
  • Yücel, M., Altunkasa, F., Güçray, S., Uslu, C., Say, N. P., ve SAY, N. P. (2006). Adana’da çevre duyarlılığı düzeyinin ve geliştirme olanaklarının araştırılması. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(2), 217-228. Erişim adresi: dergipark.org.tr/tr/pub/akdenizfderg/issue/1577/19559.
  • Yüksekbilgili, Z. (2016). Tüketici karar verme tarzlarının kuşaklara göre değerlendirilmesi (Review of consumer decision making styles according to generations). Electronic Journal of Social Sciences, 15(59), 1392-1402. Erişim adresi: ssrn.com/abstract=3291951.
Toplam 63 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Mustafa Kemal Yılmaz 0000-0002-6906-5414

Rukiye İrem Aytekin 0000-0002-5146-6391

Yayımlanma Tarihi 31 Aralık 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020 Cilt: 13 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Yılmaz, M. K., & Aytekin, R. İ. (2020). GENİŞLETİLMİŞ DEĞER-TUTUM-DAVRANIŞ MODELİ BAĞLAMINDA YEŞİL ÜRÜN SATIN ALMA DAVRANIŞININ İNCELENMESİ. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), 439-465. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.786220
AMA Yılmaz MK, Aytekin Rİ. GENİŞLETİLMİŞ DEĞER-TUTUM-DAVRANIŞ MODELİ BAĞLAMINDA YEŞİL ÜRÜN SATIN ALMA DAVRANIŞININ İNCELENMESİ. hititsosbil. Aralık 2020;13(2):439-465. doi:10.17218/hititsosbil.786220
Chicago Yılmaz, Mustafa Kemal, ve Rukiye İrem Aytekin. “GENİŞLETİLMİŞ DEĞER-TUTUM-DAVRANIŞ MODELİ BAĞLAMINDA YEŞİL ÜRÜN SATIN ALMA DAVRANIŞININ İNCELENMESİ”. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 13, sy. 2 (Aralık 2020): 439-65. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.786220.
EndNote Yılmaz MK, Aytekin Rİ (01 Aralık 2020) GENİŞLETİLMİŞ DEĞER-TUTUM-DAVRANIŞ MODELİ BAĞLAMINDA YEŞİL ÜRÜN SATIN ALMA DAVRANIŞININ İNCELENMESİ. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 13 2 439–465.
IEEE M. K. Yılmaz ve R. İ. Aytekin, “GENİŞLETİLMİŞ DEĞER-TUTUM-DAVRANIŞ MODELİ BAĞLAMINDA YEŞİL ÜRÜN SATIN ALMA DAVRANIŞININ İNCELENMESİ”, hititsosbil, c. 13, sy. 2, ss. 439–465, 2020, doi: 10.17218/hititsosbil.786220.
ISNAD Yılmaz, Mustafa Kemal - Aytekin, Rukiye İrem. “GENİŞLETİLMİŞ DEĞER-TUTUM-DAVRANIŞ MODELİ BAĞLAMINDA YEŞİL ÜRÜN SATIN ALMA DAVRANIŞININ İNCELENMESİ”. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 13/2 (Aralık 2020), 439-465. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.786220.
JAMA Yılmaz MK, Aytekin Rİ. GENİŞLETİLMİŞ DEĞER-TUTUM-DAVRANIŞ MODELİ BAĞLAMINDA YEŞİL ÜRÜN SATIN ALMA DAVRANIŞININ İNCELENMESİ. hititsosbil. 2020;13:439–465.
MLA Yılmaz, Mustafa Kemal ve Rukiye İrem Aytekin. “GENİŞLETİLMİŞ DEĞER-TUTUM-DAVRANIŞ MODELİ BAĞLAMINDA YEŞİL ÜRÜN SATIN ALMA DAVRANIŞININ İNCELENMESİ”. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c. 13, sy. 2, 2020, ss. 439-65, doi:10.17218/hititsosbil.786220.
Vancouver Yılmaz MK, Aytekin Rİ. GENİŞLETİLMİŞ DEĞER-TUTUM-DAVRANIŞ MODELİ BAĞLAMINDA YEŞİL ÜRÜN SATIN ALMA DAVRANIŞININ İNCELENMESİ. hititsosbil. 2020;13(2):439-65.