TÜRKİYE’DE İTFAİYECİLİK EĞİTİMİ İLE HAVA KURTARMA VE YANGINLA MÜCADELE BİRİMİNİN YAPISAL DEĞERLENDİRMESİ

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 143 - 158, 30.04.2021

Emrah Gökkaya , Aynur Kaya

Öz

İtfaiye kelimesi Arapça’da yangın söndürme anlamına gelen “İtfa” kelimesinden türemiştir. İtfaiyecilik ise başta yangın söndürme olmak üzere farklı görev tanımları olan, fedakârlık ve cesaret isteyen riskli bir meslek alanı olup profesyonel eğitim alınması gereken bir disiplindir. Öyle ki itfaiye teşkilatları dünyada organize olmuş en yaygın acil durum örgütleridir. Bu çalışma, Osmanlı İmparatorluğu döneminde yalnızca yangın söndürmek için “Tulumbacı Ocağı” ismiyle kurulan ve günümüze kadar farklı isimlerle örgütlenen itfaiye teşkilatının gösterdiği değişiklikleri, yangın söndürme dışında yaptıkları görevleri, itfaiyecilik mesleğine girebilme ön koşullarını ve itfaiyecilik eğitimi veren okulların mesleki eğitimlerini ele almıştır. Ayrıca çalışmada Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ)’nin önemli bir birimi olan hava kurtarma ve yangınla mücadele (ARFF) birimi ele alınmıştır. Literatür incelendiğinde, çalışma koşulları gereği tehlikeli bir alan olan itfaiyecilik ile ilgili çalışmaların kısıtlı olduğu görülmektedir. Bu bağlamda çalışma literatüre katkı sunmayı hedeflemektedir. Bu çalışmanın amacını, geçmişten günümüze İtfaiye teşkilatındaki yaşanan gelişmeleri ortaya koymak, itfaiyecilik mesleğinin önemini vurgulamak ve itfaiyecilik eğitimi veren okulları tanıtmak oluşturmaktadır. Çalışmanın temel önerisini, itfaiye hizmeti veren birimlere atanma şartları arasına “itfaiyecilik eğitimi veren okullardan mezun olmak” şartının gereken yasal düzenlemeler ile getirilmesi gerektiği oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

ARFF, İtfaiye,, İtfaiyecilik,, İtfaiyecilik Eğitimi,, Tulumbacı Ocağı

STRUCTURAL EVALUATION OF FIREFIGHTING TRAINING WITH AIR RESCUE AND FIREFIGHTING UNIT IN TURKEY

Öz

The word “itfaiye” derives from the Arabic word “itfa”, which means firefighting. “İtfaiyecilik” (Firefighting), on the other hand, is a risky profession with different definitions of tasks, especially firefighting, requiring devotion and courage, and is a discipline that needs professional training. So much so that fire services are the most common emergency organizations formed up in the world. This study discussed the changes shown by the fire service, which was established under the name of “Tulumbacı Ocağı” in the Ottoman Empire period only to extinguish fires and has been organized under different names until today, their duties other than firefighting, the prerequisites for entering the firefighting profession, and the vocational training of schools that provide firefighting training. Besides, the air rescue and firefighting (ARFF) unit, which is an important unit of the State Airports Authority (DHMİ), has been discussed in the study. When the literature is examined, it is seen that studies related to firefighting, which is a dangerous area due to working conditions, are limited. In this context, the study aims to contribute to the literature. The aim of this study is to reveal the developments in the fire service from the past to the present, to emphasize the importance of the fire service profession and to introduce the schools that provide fire service training. The basic proposal of the study is that the requirement to “graduate from schools providing fire service training” should be introduced with the necessary legal regulations among the conditions for appointment to fire service units.

Anahtar Kelimeler

ARFF, Fire Departmant, Firefighting, Firefighter Training, Fire Brigade

Kaynakça

• Baysu, C. (2017). Tulumbacılar ve Tulumba Teşkilâtı (Bölüm I). Tunaydin Gazetesi. https://www.tunaydingazetesi.com/makale/535/tulumbacilar-ve-tulumba-teskilati-bolum-i/, 29.06.2020.
• Belediye İtfaiye Yönetmeliği, (2006). Resmi Gazete, 26326, 21.10.2006.
• Caner, E. (2017). Hava Aracı Kurtarma ve Yangınla Mücadele ARFF(Aırcraft Rescue & Fıre Fıghtıng) Sistemi Nasıl Olmalıdır. Sunsavunma.net. http://docplayer.biz.tr/59970882-Hava-araci-kurtarma-ve-yanginla-mucadele-arff-aircraft-rescuefire-fighting-sistemi-nasil-olmalidir.html, 03.07.2020.
• Çelik, Y. (2012). Tulumbacı; Osmanlı Devleti’nde Asker veya Sivil İtfaiye Neferi için Kullanılan Unvan. İslâm Ansiklopedisi. Cilt: 4:369-371.
• Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü, (2003). Uçak Kaza Kırım Kurtarma ve Yangınla Mücadele Yönergesi.https://www.dhmi.gov.tr/Lists/KanunveYonetmelikler/Attachments/80/DHM%C4%B0%20U%C3%A7ak%20Kaza%20K%C4%B1r%C4%B1m%20Kurtarma%20ve%20Yang%C4%B1nla%20M%C3%BCcadele%20Y%C3%B6nergesi.pdf,15.11.2018.
• Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü, (2016). Uçak Kaza Kırım Kurtarma ve Yangınla Mücadele Yönergesi.https://www.dhmi.gov.tr/Lists/DosyaYonetimiList/Attachments/109/DHMIUcakKazaKirimKurtarmaveYanginlaMucadaleYonergesi2016.pdf, 14.11.2018.
• Erdoğan, Ö. E. (2014). İstanbul’un Ateşle İmtihanı. Beykoz Akademi Dergisi. 2(2):47 – 68.
• Kali, M. (2017). Dünyadaki ARFF Karşılaştırmaları 2. Aeroportist Web Site. http://www.aeroportist.com/dunyadaki-arff-karsilastirmalari-2-html.html,13.11.2018.
• Kaya, H. (2018). Türkiye’de Yangınlar (1923-1960). Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi (UTAD). 2(1):28 – 39.
• Karataş, Ö.S. (2019). Sultan II. Mahmûd’un Modernleşme Politikası Dâhilinde Yeniçeri Teşkilâtı ve Teşkilâtın Mûsikî Unsurları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 23(3):937-955.
• Kılıç, A. (2010). Ateşi Tutan Eller. Ateş Kahramanları.
• Kılıç, A. (2010). İtfaiye Sevgi Yuvasıdır. Yangın.org. http://www.yangin.org/dosyalar/itfaiye_sevgi_yuvasi.pdf, 01.06.2014.
• Koçan, M. E. (2013). Yerel Yönetimlerde İtfaiyenin Rolü. İstanbul Aydin Üniversitesi. İstanbul.
• Kuzucu, K. (2014). Lale Devri’nden Cumhuriyet’e Üsküdar’da İtfaiye Hizmetleri, Uluslararası Üsküdar Sempozyumu VIII Bildirileri. İstanbul(I):255-287.
• ÖSYM, (2013). Önlisans Mezuniyet Alanlarına Göre Dikey Geçiş Yapabilecek Lisans Programları. http://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2013/DGS/kopya-2013-tablo-3-tercih.pdf, 4.09.2019.
• Özgür, H. ve Azaklı, S. (2001). Osmanlı’da Yangınlar ve İtfaiye Hizmetleri. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 3(1):153-172.
• SHGM, (2016). Havaalanlarında Kurtarma ve Yangınla Mücadele Hizmetleri. http://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/pdf/kurumsal/yayinlar/Havaalanlarinda_Kurtarma_ve_Yanginla_Mucadele.pdf, 08.06.2020.
• Söylemez, A. (2012). Bir Yerel Hizmet Olarak İtfaiyenin Tarihi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi. 15(2):29-47.
• TBB, (2007). İller ve Belediyeler Dergisi. https://www.tbb.gov.tr/online/dergiler/2007_kasim/index.html#p=39, 02.07.2020.
• Tural, E. (2004). Türkiye, Hollanda, İngiltere ve Amerika’da Modern İtfaiye Teşkilatının Kuruluşu ve Harik (Yangın) Nizamnameleri. Çağdaş Yerel Yönetimler. 13(1):67-91.
• Türker, S. (2009). Temel İtfaiyecilik ve Yangından Korunma 1. Altınkoza Yayınları. Adana.
• Uygun, M. ve İnal, E. (2019). Türkiye’nin İtfaiye Hizmetlerinin Acil Durum ve Afet Yönetimi Süreçlerine Göre Değerlendirilmesi. Hastane Öncesi Dergisi (HOD). 4(1): 13 – 22.
• Tarih Form, (2013). Tulumbacılar (Tulumbacı Ocağı). https://www.tarih.gen.tr/forum/osmanli-kultur-vemedeniyeti/6776-osmanli-kurumlari-tulumbacilar-tulumbaci-ocagi.html, 02.07.2020