ÖNLİSANS ÖĞRENCİLERİNİN SİGARA KULLANIMI VE ZARARLARINA TUTUM VE BAKIŞ AÇILARI-SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 31 - 48, 04.05.2023

Ayşe Pınar Erçetin , Tijen Ercal

https://doi.org/10.54409/hod.1192670

Öz

Amaç: Çalışmamızda Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin sigara kullanım alışkanlıklarının sosyodemografik özellikler kapsamında ortaya koyulması, nikotin bağımlılık düzeylerinin belirlenmesi, sigara kullanımı konusunda bakış açıları ve bilinç düzeylerinin tespit edilmesi ve öğrencilerin okulda dumansız hava sahası olmasına ilişkin görüşlerinin saptanması amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırmamız yüksekokulumuzda 2021-2022 eğitim döneminde eğitim ve öğretim gören 389 öğrenciyi kapsayan tanımlayıcı kesitsel araştırmadır. Öğrenciler gönüllülük esasına dayanarak Google Forms üzerinden “Kişisel bilgi formu”, “Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi”, “Sigara Bağımlılığına Yönelik Tutum Ölçeği” ve “Okullarda Dumansız Hava Sahası Ölçeği” anketlerini doldurmuştur. Veriler SPSS 24 paket programı ile değerlendirilerek, p< 0,05 kabul edilmiştir.
Bulgular: Öğrencilerin %74‘ü kız, %26‘sı erkek olup yaş ortalaması 20,25±1,58 ‘dir. Sigara içen öğrenci popülasyonu %48,9 olup, nikotin bağımlılığı çok hafif düzeyde bulunmuştur (2,78±2,68). Erkek öğrencilerin sigara içme alışkanlığı oranı ve nikotin bağımlılığı (3,25±2,57) kız öğrencilerden (2,53±2,72) daha fazladır (p<0,05). Okul başarı durumu daha iyi olanların nikotin bağımlılığı daha düşüktür (p=0,05). Kız öğrenciler, birinci sınıf öğrencileri ve ebeveyni sigara içenler sigaranın zararlarına karşı daha yüksek farkındalığa sahiptir (p<0,05). Öğrencilerin yaklaşık %70 ‘lik çoğunluğu okulda dumansız hava sahası olmasını istemektedir.
Sonuç: Sigara içme alışkanlığı DSÖ‘nün Küresel Yetişkin Tütün Araştırması’nda bulduğu oranına benzer çıkmıştır. Erkek öğrencilerin daha fazla sigara içiyor ve daha yüksek nikotin bağımlılığı olmasına karşın bağımlılık düzeyi hafif saptanmıştır. Ebeveyni ve yakın arkadaşları sigara içenlerin beklenenin aksine daha düşük olduğu anlaşılmıştır. Sigara içen ve içmeyen popülasyonda sigaranın sağlığa zararları konusunda farkındalık orta düzeyde bulunmuştur. Bu durumun öğrencilerin kampüs içerisinde dumansız hava sahası istemeleri yöneticileri bu konuda tedbir alma ve yönlendirme konusunda bir uyarı niteliği taşıdığı kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sigara, Nikotin Bağımlılığı, Okulda Dumansız Hava Sahası, Önlisans Öğrencileri

ATTITUDES AND PERSPECTIVES OF ASSOCIATE STUDENTS ON SMOKING AND ITS DAMAGES: THE CASE OF HEALTH SERVICES VOCATIONAL SCHOOL

Öz

Objective: In our study, it was aimed to reveal the smoking habits of Health Services Vocational School students within the scope of sociodemographic characteristics, to determine their nicotine addiction levels, to determine their perspectives and awareness levels about smoking, and to determine the opinions of the students on having a smoke-free air space at school.
Methods: Our research is a descriptive cross-sectional study covering 389 students studying at our college in the 2021-2022 academic year. On a voluntary basis, the students filled out the "Personal Information Form", "Fagerström Nicotine Addiction Test", "Attitude Scale Towards Smoking Addiction" and "Smoke-Free Air Field at Schools" questionnaires via Google Forms. The data were evaluated with SPSS, the 24th version package program, and the findings with a p value less than 0.05 were considered significant.
Results: 74% of the students were girls and 26% were boys, with a mean age of 20.25±1.58 years. The population of smoking students was 48.9%, and nicotine addiction was found to be very mild (2.78±2.68). Smoking habit rate and nicotine addiction of male students (3.25±2.57) were higher than female students (2.53±2.72) (p<0.001 and p=0.032 respectively). Those with better success at school have lower nicotine addiction (p=0.012). Female students, first year students and students whose parents are smokers have higher awareness of the harms of smoking (p<0.05). About 70% of the students want to have a smoke-free area at school.
Conclusion: Age-related smoking habit in our school was similar to the rate found by WHO in the Global Adult Tobacco Survey. Although male students smoke more and have higher nicotine addiction, the level of addiction was found to be mild. It was understood that parents and close friends of smokers were lower than expected. Awareness of the health hazards of smoking was found to be moderate in both smokers and non-smokers. We believe that this situation is a warning for our students to request a smoke-free airfield within the campus and for the administrators to take precautions and direct them.

Anahtar Kelimeler

Smoking, Nicotine Addiction, Smoke-Free Airfield at School, College Students

Kaynakça

• Akan, H, Hayran, O, Özcan, M, Acar, U. (2010) Üniversite öğrencileri arasında sigara içme sıklığı: Kesitsel bir çalışma. Türk Aile Hek Derg, 14(2), 71-76.
• Arslan, YT, Pirinççi, S, Döger, FC. (2016). Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Birinci Sınıf Öğrencilerinde Sigara Kullanımı ve İlişkili Faktörler. Meandros Medical And Dental Journal, 17(3), 146-152.
• Banoğlu, K. (2011). Okullarda Dumansız Hava Sahası Ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17(3), 301-315.
• Blake, KD, Klein, AL, Walpert, L, Casey, L, Hallett, C, Douglas, C, et al. (2019). Smoke-free and tobacco-free colleges and universities in the United States. Tobacco Control. 29(3), 289-294.
• Chinwong, D, Mookmanee, N, Chongpornchai, J, Chinwong, SA. (2018). Comparison of gender differences in smoking behaviors, intention to quit, and nicotine dependence among Thai University Students. J Addict, 8081670, 1-8.
• Delgado-Lobete L, Montes-Montes R, Vila-Paz A, et al. (2020). Individual and environmental factors associated with tobacco smoking, alcohol abuse and illegal drug consumption in university students: a mediating analysis. Int J Environ Res Public Health, 17(9), 3019.
• Dietz, P, Reichel, JL, Edelmann, D, et al. (2020). A systematic umbrella review on the epidemiology of modifiable health influencing factors and on health promoting interventions among university students. Front Public Health, 8, 137.
• Dikmen, AU, Koç, AK, İlhan, SÖ, İlhan, MN. (2019). Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesinde Sigara Kullanımı ve İlişkili Faktörler. Medical Journal of Gazi University, 30, 107-113.
• Do, EK, Fallavollita, WL, Bonat, B, Fugate-Laus, K, Rossi, BC, Fuemmeler, BF. (2020). Student Attitudes Toward Tobacco Use and Tobacco Policies on College Campuses. J Community Health, 45(4):751-760. Dünya Sağlık Örgütü Küresel Tütün Salgını Raporu. (2008). www. whqlibdoc.who.int/publicatıons/2008, 20.03.2023.
• Güdük, Ö, Selimoğlu, Namoğlu, S, Yemenici, M, Ertürk, N, Arğa, KY, Doğan Merih, Y, Satman, İ. (2021). Üniversite Öğrencilerinde Tütün Kullanım Alışkanlıklarının Belirleyicileri Ve Algılar: İstanbul İlinde Sağlık Hizmetleri Yüksekokulu Öğrencileri Örneği. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 24(2), 264-273.
• Gwaltney, CJ, Metrik, J, Kahler, CW, Shiffman, S. (2009). Self-efficacy and smoking cessation: a meta-analysis. Psychol Addict Behav. 23(1), 56–66.
• Kodriati, N, Pursell L, Hayati EN. A scoping review of men, masculinities, and smoking behavior: The importance of settings. Glob Health Action. 2018;11(sup3):1589763. doi: 10.1080/16549716.2019.1589763. PMID: 30963822; PMCID: PMC6461072.
• Lupton, JR, Townsend, JL. (2015). A systematic review and meta-analysis of the acceptability and effectiveness of university smoke-free policies. Journal of American College Health: J of ACH, 63(4), 238–247.
• Macedo, TTS, Sheets, D, Figueredo, WN, Eickemberg, M, Teixeira, JRB, Mussi, FC. (2020). Lifestyle risk behaviors of university students: a bibliometric analysis. Research. Society Development, 9(10), e1699108624, 1-23.
• Morrell, HE, Cohen, LM, Dempsey, JP. (2008). Smoking prevalence and awareness among undergraduate and health care students. Am J Addict, 17(3), 181-6. doi: 10.1080/10550490802019899.
• Melchior, M, Chastang, JF, Mackinnon, D, Galéra, C, Fombonne, E. (2010). The intergenerational transmission of tobacco smoking-the role of parents’ long-term smoking trajectories. Drug and Alcohol Dependence, 107(2-3), 257-260.
• Nasser, AM, Zhang, X. (2019). Knowledge and factors related to smoking among university students at Hodeidah University, Yemen. Tobacco Induced Diseases, 17(May), 42-50.
• Öncel, SY, Gebizlioğlu, ÖL, Alioğlu, FA. (2011). Risk factors for smoking behavior among university students. Turkish Journal of Medical Sciences, 41(6), 1071-1080.
• Özcebe, H, Doğan, B, İnal, E, Haznedaroğlu, D, Bertan, M. (2014). Üniversite Öğrencilerinin Sigara İçme Davranışları ve İlişkili Sosyodemografik Özellikleri. Turk Toraks Derg, 15, 42-8.
• Pérez-Ríos, M, Santiago-Pérez, MI, Alonso, B, Malvar, A, Hervada, X, Leon, J. (2009). Fagerstrom test for nicotine dependence vs. heavy smoking index in a general population survey. BMC Public Health, 9, 1–5.
• Pıçakçıefe, M, Keskinoğlu, P, Bayar, B, Bayar, K. (2007). Muğla Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin sigara içicilik ve içiciliği artıran nedenler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6, 267-72.
• Pacheco, CM, Wellever, A, Nazir, N, Pacheco, J, Berryhil, K, Faseru, B, et al. (2018). Clearing the air: American Indian tribal college students’ exposure to second hand smoke & attitudes towards smoke free campus policies. Journal of American College Health: J of ACH, 66(2), 133–140.
• Seitz, CM, Kabir, Z, Greiner, BA, Davoren, MP, McIntyre SC (2018). Enforcement of Smoke/ Tobacco-free Policies at Public Universities in the US. Tobacco Regulatory Science, 4(4), 22-31.
• Safarini, OA, Taya, H, Abu, Elhija, Y, Qadous, M, Farhoud, A, Thabaleh, A, Khayyat, A, Nazzal, Z, Abuhassan, AM, Ghanim, N, Mahamid, F, Al Ali, R, Damiri, B. (2021). Assessment of the Relationship of Depression With Tobacco and Caffeine Use Among University Students: A Cross-Sectional Study. Cureus, 13(10), e19098.
• Sağar, ME. (2018) Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Sigara Bağımlılığına Yönelik Tutumları ve Yaşam Doyumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. KSBD, 10(10), 491-507.
• Selçuk, KT, Avcı, D, Mercan, Y. (2018). Üniversite Öğrencilerinde Sigara Bağımlılığı, Sigarayı Bırakmaya Yönelik İstek ve Öz-Etkililik. Clin Exp Health Sci, 8, 36-43.
• Şahiner Canbulat, N, Şahin, A, Akbağ Aypar, NN. (2020). Üniversite Öğrencilerinin Sigara İçme Durumları ve Sigara Bağımlılığına Yönelik Tutumları. Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 2(2), 64-79.
• Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2010). Küresel yetişkin tütün araştırması Türkiye raporu 2010. Anıl Matbaacılık Yayın, Ankara, 9-12. https://havanikoru.org.tr/dosya/dokumanlar/yayinl ar/KYTA-Turkiye-Raporu-2010-TR.pdf, 20.03.2023.
• Terzi, Ö, Kumcağız, H, Terzi, M, Dündar, C. (2019). Üniversite Öğrencilerinde Sigara Kullanımı ve Nikotin Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesi. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6(4), 168-181.
• Uysal, MA, Kadakal, F, Karşidaǧ, C, Bayram, NG, Uysal, O, Yilmaz, V. (2004). Fagerstrom test for nicotine dependence: reliability in a Turkish sample and factor analysis. Tüberküloz ve Toraks Dergisi. 52(2), 115–121.
• Webb, E, Ashton, H, Kelly, P, Kamali, F. (1997). Patterns of alcohol consumption, smoking and ıllicit drug use ın British university students: Interfaculty Comparisons. Drug Alcohol Depend, 47, 145-53.
• Word Health Organization WHO. (2018). Global report on trends in prevalence of tobacco smoking 2000–2025. 978-92-4-151417-0. World Health Organization. 2017 Report on the Global Tobacco Epidemic, Youth.
• Wilkinson, AV, Shete, S. Prokhorov, AV. (2008). The moderating role of parental smoking on their children’s attitudes toward smoking among a predominantly minority sample: a cross-sectional analysis. Substance Abuse Treatment. Prevention, and Policy, 3(1), 18-25.