Voleybol Hakemlerinin Ego ve Görev Yönelimleri Bakımından Öz Yeterliklerinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 244 - 269, 22.02.2021

Nazlı Ekmekçi , Aylin Zekioğlu , Nihal Dal

https://doi.org/10.47793/hp.838096

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın amacı voleybol hakemlerinin ego ve görev yönelimleri ile öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin demografik özellikleri bakımından araştırılmasıdır. Araştırmanın çalışma grubu 2017-2018 sezonunda İzmir, Kayseri, Denizli, Aydın, Ankara, İstanbul ve Isparta illerinde faal olarak görev yapan 279 voleybol hakeminden oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak Sporda Ego ve Görev Yönelimi Ölçeği ve Hakem Öz Yeterlik Ölçeği ile Sosyo-Demografik Veri Formu kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde Tek Yönlü Varyans Analizi ve bağımsız örneklem t-testi kullanılmıştır. Varyans analizlerinde gruplar arası farklılık için Tukey-B çoklu karşılaştırma testi uygulanmıştır. Fiziksel yeterlik, oyun bilgisi, karar verme, baskı, iletişim, HÖYÖ toplam puanı ve görev yönelimi alt boyutlarının birbirleri ile; ego yönelimininse sadece görev yönelimi alt boyutu arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Cinsiyet gruplarına göre fiziksel yeterlik ve karar verme, yaş ve deneyim gruplarının karar verme, klasman gruplarının karar verme ve ego yönelimi ve şehir gruplarının ego yönelimi alt boyutu toplam puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunurken meslek gruplarının alt boyut toplam puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Araştırmanın sonucunda voleybol hakemlerinin ego ve görev yönelimleri ile öz yeterlikleri arasında anlamlı bir ilişki olduğu görülmüş ve cinsiyet, yaş, deneyim, şehir ve klasman değişkenleri arasında farklılıklar bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ego yönelimi, Görev Yönelimi, Öz yeterlik, hakem

Examination of Self-Efficacy of Voleyball Referees in Terms of Ego and Task Orientations

Öz

The aim of this study is to investigation of the relationship between “ego and task orientation” and “self-efficacy” of volleyball referees in terms of demographic features. The study group consists of 279 volleyball referees working actively in Izmir, Kayseri, Denizli, Aydin, Ankara, Istanbul and Isparta during the 2017-2018 season. "Ego and Task Orientation Scale in Sports", "Referee Self-Efficacy Scale" and "Socio-Demographic Data Form" were used as data collection tools. One-way Analysis of Variance and comparison results with t-test for unconnected groups were included in the evaluation of the data. Tukey-B multiple comparison test was used for the difference between groups in variance analysis. A significant correlation was found among physical competence, game knowledge, decision making, pressure, communication, total score and task orientation sub-dimensions; task orientation and sub-dimension of ego orientation only had a correlation between them. Physical competence and decision-making sub-dimension according to gender groups, age and experience groups, ego orientation sub-dimension of the classification groups had a statistically significant difference in the total scores of the ego orientation sub-dimension of the city groups, while there was no significant difference in the total scores of the sub-dimension of the occupational groups. As a result, it was seen that there were differences among variables of gender, age, experience, city and classification for volleyball referees, but there was a significant relationship between “ego and task orientation” and “self-efficacy”.

Anahtar Kelimeler

ego orientation, task orientation, self-efficacy, referee

Kaynakça

• Arslanoğlu, E., Tekin, M. Arslanoğlu, C. ve Özmutlu, İ. (2010). Voleybol hakemlerinin çeşitli değişkenlere göre kaygı ve temel psikolojik ihtiyaç düzeylerinin incelenmesi. (Ankara ili Örneği) Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 985-995.
• Boyd, M.P. (1990). The effects of participation orientation and success-failure on post-competitive affect in young athletes [Yayımlanmamış doktora tezi). University of Southern California.
• Budak, H.A. (2017). Farklı Güdüsel İklimlerde Performansın Ön Görücüsü Olarak Akış ve Duygusal Zekâ [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Manisa Celal Bayar Üniversitesi.
• Buldur, S. ve Doğan, A. (2017). Performansa dayalı tekniklerle yürütülen biçimlendirmeye yönelik değerlendirme sürecinin öğrencilerin hedef yönelimlerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 143-167.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (17. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları
• Bray, S., Balaguer, I., ve Duda, J.L. (2004). The relationship of task self-efficacy and role efficacy beliefs to role performance in Spanish youth soccer. Journal of Sport Sciences, 22 (5), 429-437.
• Çavdarlı, Ş. (2013). Liseli sporcularda görev ve ego yönelimleri ile sporda stresle başa çıkma stratejileri arasındaki ilişki[Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Mersin Üniversitesi.
• Demirbaş, Ö. (2014). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin öz-yeterlilik düzeyleri ile problem çözme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Haliç Üniversitesi.
• Duda, J. L. (1989). Goal perspectives, participation and persistence in sport. International Journal of Psychology, 20, 42-56.
• Duda, J. L. (1992). “Motivation in Sport Setting: A Goal Perspective Approach, In Roberts”, Motivation in Sport and Exercise, Champaign, Illinois:Human Kinetics, pp. 57- 91.
• Duda, J.L. ve Chi, L. (1989). The effect of task and ego involving conditions on perceived competence and causal attributions in basketball. Makale Uygulamalı Spor Psikoloji Birliği, University of Washington, Seattle.
• Duda, J.L., ve Nicholls, J. (1992). Dimensions of leadership behavior in sport: Development of a leadership scale. Journal of Sport Psychology, 2, 34-45.
• Duda, J. L., & White, S. A., (1992). Goal orientations and beliefs about the cause of sport success among elite skiers. The Sport Psychologist, 6, 334-343.
• Duda, J.L., Chi, L., Newton, M.L., Walling, M.D., ve Catley, D. (1995). Task and ego orientation and intrinsic motivation in sport. International Journal of Sport Psychology, 26,40-63.
• Doğan, K. ve Elçi, S. (2017). Sporda Ego ve Görev Yönelimi Ölçeği (SEGYÖ)’nin Hakemler için Adaptasyon Çalışması. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 19(2), 68-77.
• Jacobsen, D.A., Eggen, P. ve Kauchak, D. (2002). Methods for teaching, Promoting student learning, Sixth Edition, Merrill Prentice Hall, New Jersey, USA
• Kaçar, T. ve Beycioğlu K.(2017). İlköğretim Öğretmenlerinin Öz Yeterlik İnançlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, İlköğretim Online, 16(4), 1753-1767.
• Karaçam, A. ve Pulur, A. (2017). Hakem Öz Yeterlik Ölçeği’nin (HÖYÖ) Türkçeye uyarlama çalışması. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi,11(1), 118-128.
• Karaçam, A. ve Pulur A. (2017). Examining the Relationship between Referee Self-efficacy and General Self-efficacy Levels of Basketball Referees in Terms of Certain Variables. Journal of Education and Training Studies, vol.5, 37-45.
• Karaçam, A. ve Pulur A. (2017). Examining the Relationship between Referee Self-efficacy and General Self-efficacy Levels of Football, Basketball and Handball Referees. Universal Journal of Educational Research , 5, 1571-1579.
• Karataş, Ö., Biçer, Y.S., Yıldırım, E. ve Çevrim, H. (2013). Hentbol, basketbol, Voleybol Klasman hakemlerinin iş doyumu düzeylerin incelenmesi. Sport Sciences, 8 (2), 35-45.
• Kavussanu, M. ve Harnisch D.L. (2000). Self-esteem in children: Do goal orientations matter? British Journal of Educational Psychology, 70(2), 229-242.
• Kaygusuz Ş., Körmükçü, Y. ve Adalı, H. (2016) Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin yaşam doyum durumları ile sporda görev ve ego yönelimi durumlarının bazı değişkenler tarafından incelenmesi. International Journal of Science Culture and Sport, s.854 Kelecek, S. (2013). Sporcuların Tutkunluk Düzeylerinin; Optimal Performans Duygu Durumu, Güdüsel Yönelim ve Hedef Yönelimini Belirlemedeki Rolü [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Başkent Üniversitesi.
• Kim, B. J. & Gill, D.L. (1997). A Cross-Cultural Extension of Goal Perspective Theory to Korean Youth Sport. Journal of Sport and Exercise Psychology, 19, 142-155.
• Myers, N. D., Feltz, D. L., Guillén, F., ve Dithurbide, L. (2012). Development of, and initial validity evidence for, the Referee Self-Efficacy Scale: A multistudy report. Journal of sport and Exercise Psychology, 34(6), 737-765.
• Nicholls J.G. (1989). The competitive ethos and democratic education. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Ornstein, A.C. & Lasley, T.J. (2000). Strategies for Effective Teaching, Third Edition, The McGraw-Hill Companies, USA.
• Öztürk Kuter, F. (1997). “Üniversite Gençliğinin Futbolda Takım Tutma Durumlarının Karşılaştırılması”, 1. Uluslararası Spor Psikolojisi Sempozyumu, 51, Mersin.
• Pepe, H., Filiz, K., Pepe, K. ve Can, S. (1999). Futbol hakemlerinin hakemlik geçmişleri ve sporculuk geçmişlerinin tutarlı karar vermedeki etkisinin incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1, 26-33.
• Roberts, G.C. (1992) Motivation in sport and exercise: Conceptual constraints and convergence. In: Roberts GC. (Ed.). Motivation in Sport and Exercise. Champaign, IL: Human Kinetics, p. 3-29.
• Toros, T. (2000). Sporda görev ve ego yönelimi ölçeğinin Turk sporcuları için uyarlama ön çalışması. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi. 11-13 Mayıs, İstanbul.
• Toros, T. (2001). Elit ve Elit olmayan erkek basketbolcularda hedef yönelimi, güdüsel iklim ve hedeflerin özgünlük güçlük derecesi özelliklerinin yaşam doyumuna etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Mersin Üniversitesi.
• Toros, T. (2002). Elit ve elit olmayan erkek basketbolcularda hedef yönelimi, güdüsel (motivasyonel) iklim ve yaşam doyumu. H.Ü. Spor Bilimleri Dergisi. 13(3), pp. 24-36.
• Toy A. B. (2015) Serbest ve Grekoromen Stil Güreşçilerin Hedef Yönelimi ve Yaşam Doyumu İlişkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hitit Üniversitesi.
• Treasure, D.C. ve Biddle, S. (1997). North American Society of the Psychology of Sport and Physical Activity: Antecedents of physical self-worth and global self-esteem: Influence of achievement goal orientations and perceived ability, Denver, Colorado.
• Roberts, G.C. (1992). Motivation in sport and exercise: Conceptual constraints and convergence. In: Roberts GC. (Ed.). Motivation in Sport and Exercise. Champaign, IL: Human Kinetics, p. 3-29.
• Uzunoğlu, Ö.U. (2008). Türk Futbol Hakemlerinin Karar Verme Stillerinin Klasmanlarına ve Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• White, S. A., & Duda, J. L. (1994). The relationship of gender, level of sport involvement, and participation motivation to task and ego orientation. International Journal of Sport Psychology, 25(1), 4–18.
• Walling, M.D. & Duda, J.L. (1995). Goals and their associations with beliefs about success in the perceptions of the purpose of physical education. J Teaching in Physical Education, 14, 140-156.
• Weinberg, R. S., & Gould, D. (1995). Foundations of sport and exercise psychology. Champaign, IL: Human Kinetics.