Meslek Liselerinde Kaynaştırma Eğitimi Veren Branş Öğretmenlerinin Öz Yeterlilik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 122 - 145, 22.02.2021

Serap Öz , Ecem Gelenbe

https://doi.org/10.47793/hp.852028

Öz

Bu araştırmanın amacı kaynaştırma öğrencilerinin eğitim gördüğü meslek liselerinde görev yapan 9. Sınıf branş öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine dair öz yeterlilik algılarını ortaya koymaktır. Araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 yılında İstanbul ili Çekmeköy ilçesinde bulunan meslek liselerinde 9. Sınıf kademesinde derse girmekte olan ve sınıflarında toplamda 48 adet kaynaştırma öğrencisi bulunan 94 branş öğretmeni oluşturmaktadır. Bu araştırma kapsamında öğretmenlere kişisel bilgi formu ve Kaynaştırma Uygulamalarında Öğretmen Yeterliliği Ölçeği uygulanmıştır. Ölçekler aracılığıyla toplanan nicel veriler SPSS 22.0 istatistik programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Araştırmanın alt problemlerinin çözümlenmesinde Bağımsız Örneklem T-Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), LSD Testleri ve Korelasyon Testi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre öğretmenlerin yaş, öğrenim durumu, kaynaştırma öğrencisi ile etkileşim, kaynaştırma eğitime ile ilgili eğitim alma durumu ile öğretmen yeterlilikleri arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Bununla öğretmenlerin özel eğitim ile ilgili tecrübeleri ve mevzuat ile politikalara ilişkin bilgi düzeyleri ile öğretmen yeterlilikleri arasında anlamlı fark görülmüştür. Buna göre öğretmenlerin tecrübe ve mevzuata ve politikalara ilişkin bilgi düzeyleri arttıkça öğretmen yeterliliklerinin de arttığı bulgusuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

BEP, kaynaştırma sınıfları, kaynaştırma öğrencisi, mesleki eğitim, öğretmenlerin öz yeterlilik algıları

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK *Bu çalışma 2018/2 çağrı döneminde TÜBİTAK 4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları Projeleri kapsamında yazarların yürütücü olduğu 218B017 Nolu “Kaynaştırma Eğitiminde Öğretmen Farkındalığı Bilim Okulu” adıyla 1 yıl boyunca desteklenen proje kapsamından toplanan verilerden oluşmaktadır

Proje Numarası

218B017

Investigation of Self-Efficacy Perceptions of Branch Teachers Providing Inclusive Education in Vocational High Schools in Terms of Various Variables

Öz

The aim of this study is to reveal the self-efficacy perceptions of 9th grade branch teachers working in vocational high schools where inclusive students are educated. The study group of the research consists of 94 branch teachers who have been teaching at the 9th grade in vocational high schools in Çekmeköy district of Istanbul in 2018-2019 and have a total of 48 students with special needs in their classes. Within the scope of this research, a personal information form and Teacher Competence Scale in Inclusive Practices were applied to teachers. The quantitative data collected through the scales were analyzed using the SPSS 22.0 statistical program. Independent Sample T-Test, One Way Analysis of Variance (ANOVA), LSD Tests and Correlation Test were used to investigate the sub-problems of the study. According to the findings of the research, no significant difference was found between teachers' age, graduation, interaction with the inclusive student, education status related to inclusive education and teacher competencies. Nevertheless, a significant difference was observed between the teachers' experiences of special education and their level of knowledge about legislation and policies with teacher competencies. Accordingly, it was found that as the experience and knowledge level of teachers about legislation and policies increased, teacher competencies also increased.

Anahtar Kelimeler

IEP, inclusive class, inclusion students, vocational education, self-efficacy perceptions of teachers, secondary education

Proje Numarası

218B017

Kaynakça

• Ahsan, T. V. ve Sharma, U. (2018). Pre-service teachers’ attitudes towards inclusion of students with high support needs in regular classrooms in Bangladesh. British Journal of Special Education, 45(1), 81-97. https://doi.org/10.1111/1467-8578.12211
• Akalın, S., Demir, Ş., Sucuoğlu, B., Bakkaloğlu, H. V. ve İşcen, F. (2014). The needs of inclusive preschool teachers about inclusive practices. Eurasian Journal of Educational Research, 54, 39-60. https://doi.org/10.14689/ejer.2014.54.3
• Batu, E. S. (2000). Kaynaştırma, destek hizmetler ve kaynaştırmaya hazırlık etkinlikleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 2(4), 35-45. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000050
• Bayar, A. (2015). Kaynaştırma Uygulamalarında Öğretmen Yeterliği Ölçeği’nin Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 16(3), 71-85.
• Begeny, J. ve Martens, B. (2007). Inclusionary education in Italy: a literature review and call for more. Empirical Research Remedial and Special Education, 28(80), 80-94. https://doi.org/10.1177/07419325070280020701
• Çerezci, Ö. (2015). Okul öncesi eğitim kurumlarında yapılan kaynaştırma eğitimi uygulamalarının kaynaştırma kriterleri açısından değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Çetin, M. (2020). Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik görüşlerinin ve yeterlik düzeylerinin belirlenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
• Cooc, N. (2019). Teaching students with special needs: international trends in school capacity and the need for teacher professional development. Teaching and Teacher Education, 83, 27-41. https://doi.org/10.1016/j.tate.2019.03.021
• Deng, M. ve Manset, G. (2000). Analysis of the “learning in regular classrooms” movement in China. Mental Retardation, 38(2), 124-130 https://doi.org/10.1352/0047-6765(2000)038
• Dixon, R. ve Verenikina, I. (2007). Towards inclusive schools: an examination of socio-culturaltheory and inclusive practices and policy in New SouthWales DET schools. Learning and Sociocultural Theory: Exploring Modern Vygotskian Perspectives International Workshop, 1(1), 191–208.
• European Agency. (2019, Aralık 24). Data tables and background information https://www.european-agency.org/data/data-tables-background-information
• Farrell, P. (2000). The impact of research on developments in inclusive education. International Journal of Inclusive Education, 4(2), 153-162 https://doi.org/10.1080/136031100284867
• Feng L. ve Sass T.R. (2013). What makes special-education teachers special? Teacher training of students with disabilities, Economics of Education Review. 36, 122-134 https://doi.org/10.1016/j.econedurev.2013.06.006
• Fiscus, D. E. ve Mandell, J. C. (2002). Bireyselleştirilmiş eğitim programlarının geliştirilmesi. (Development of individualized education programs) (G. Akçamete, H. G. Şenel ve E. Tekin, Çev. Anı Yayıncılık.
• Forlin, C. ve K. Sin. (2010). Developing support for ınclusion: a professional learning approach for teachers in Hong Kong. International Journal of Whole Schooling, 6(1), 7–26.
• Gebhart, M. (2015). General and special education teachers’ perceptions of teamwork in inclusive classrooms at elementary and secondary schools. Journal for Educational Research Online, 7(5), 129–146.
• Gezer, M. S. (2017). Sınıfında kaynaştırma öğrencisi bulunan okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine yönelik rol algılarının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Gezer, M. S. ve Aksoy V. (2019). Perceptions of Turkish preschool teachers’ about their roles within the context of ınclusive education. International Journal of Early Childhood Special Education, 11(1), 31-42 https://doi.org/10.20489/intjecse.583541
• Gök, G. ve Erbaş, D. (2011). Okulöncesi eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşleri ve önerileri. International Journal of Early Childhood Special Education, 3(1), 66-87 https://doi.org/10.17679/inuefd.306517
• Government of United Kingdom Report, (2020, Aralık 20), http://www.direct.gov.uk/en/Parents/Schoolslearninganddevelopment/SpecialEducationalNeeds/DG_4008600
• İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi (1948). Erişim tarihi:15.01.2021 https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/pdf01/203-208.pdf
• İra, N. ve Ayan, B. (2016). Ortaöğretim Okullarındaki Kaynaştırma Uygulamalarının Değerlendirilmesi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 145-160.
• Karaca, M. A. (2018). Kaynaştırma eğitimi programının öğretmenlerin kaynaştırma uygulamalarındaki mesleki yeterliliklerine etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Karagiannis, A., Stainback, W. ve Stainback, S. (1996). Rationale for inclusive schooling. Inclusion: A guide for educators . Brookes.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kargin, T., Güldenoglu, B. ve Şahin, F. (2010). Genel eğitim sınıflarındaki özel gereksinimli öğrenciler için yapılması gereken uyarlamalara ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(4), 2431-2464.
• Kayri, M. (2009). Araştırmalarda gruplar arası farkın belirlenmesine yönelik çoklu karşılaştırma (Post-Hoc) teknikleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 51-64.
• Kuyumcu, Z. (2011). Bireyselleştirilmiş eğitim planı (BEP) geliştirilmesi ve uygulanması sürecinde öğretmenlerin yaşadıkları sorunlar ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Lasagabaster, D. ve Zarobe Y.R. (2010). CLIL in Spain, implementation, results and teacher training. Cambridge Scholars Publishing.
• Le Roy, B. ve Simpson C. (1996). Improving student outcomes through inclusive education. Support for Learning, 11(1), 32-36. https://doi.org/10.1111/j.1467-9604.1996.tb00046.x
• Leeuw, R.R., Boer, A. A. ve Minnaert A.E.M.G. (2018). Student voices on social exclusion in general primary schools. European Journal of Special Needs Education, 33(2), 166-186. https://doi.org/10.1080/08856257.2018.1424783
• MEB(1983). Milli Eğitim Temel Kanunu. Erişim tarihi:15.01.2021 https://www.kanunum.com/files/2916-1.pdf
• MEB(2004). Bireyselleştirilmiş eğitim programı yol haritası. Erişim Tarihi: 20.12.2020 https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2013_09/18015222_bireyselletirilmieitimprogram.pdf
• MEB(2010). Okullarımızda 3N Neden, Nasıl, Niçin Kaynaştırma. Erişim tarihi: 18.12.2020 https://orgm.meb.gov.tr/alt_sayfalar/yayimlar/kaynastirma/kaynastirma.pdf
• MEB(2012). Özel Eğitim Yönetmeliği. Ankara: MEB Yayınları
• MEB(2016). Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel müdürlüğü Erişim tarihi:12.10.2018 http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_07/09101900_ozel_egitim_hizmetleri_yonetmeligi_07072018.pdf
• Metin, N, Güleç, H. ve Şahin, Ç. (2020, Aralık 15). İlköğretim öğretmenlerinin zihinsel engelli çocukların kaynaştırılmasına yönelik almış oldukları hizmet içi eğitim sonrasında yeterliliklerinin belirlenmesi. http://www.eab.org.tr/eab/2009/pdf/279.pdf
• MEXT.(2020, Aralık 12). Kyoshokukateinint. http://www.mext.go.jp/component/a_menu/education/detail/__icsFiles/afieldfile/2018/01/16/1399047.pdf.
• Milli Eğitim Temel Kanunu (1973). Erişim tarihi: 15.10.2018 https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf
• Mulholland, S. ve Cumming, M.T. (2016). Investigating teacher attitudes of disability using a non-traditional theoretical framework of attitude. International Journal of Education and Research, 80, 93-100. https://doi.org/10.1016/j.ijer.2016.10.001 OECD (2010). Education at a Glance 2010: OECD Indicators
• Özcan, İ. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine yönelik duyguları tutumları ve kaygıları ile kaynaştırma uygulamalarındaki öğretmen yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Çankırı ili örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Özder, H. ve İnceler, H.(2020). Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine ilişkin tutumlarının incelenmesi: KKTC örneği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 719-739. https://doi.org/10.17679/inuefd.654127
• Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (1997). Erişim tarihi:19.10.2018 https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/4.5.573.pdf
• Özel Eğitime Muhtaç Çocuklar Kanunu (1983). T.C. Resmi Gazete (181192, 15 Ekim 1983) Erişim Tarihi: 19.10.2018. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/18192.pdf
• Paloshi, A. I., Vasileska L., Trpceska L., Spasovski, G. Aleksova R. S. ve Crabtree D.(2014). Inclusion in secondary vocational education, Handbook on working with special educational needs students. British Council.
• Pektaş, H. (2008). Özel eğitim programlarından ve farklı programlardan mezun öğretmenlerin bireyselleştirilmiş eğitim programı kullanma durumlarının saptanması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Rosenberg, M., Westling, D. ve McLeskey, J. (2008). Special education for today’s teachers. Prentice Hall.
• Saloviita, T. (2020a). Attitudes of teachers towards inclusive education in Finland. Scandınavıan Journal Of Educatıonal Research, 64(2), 270–282. https://doi.org/10.1080/00313831.2018.1541819
• Saloviita. T. (2020b). Teacher attitudes towards the inclusion of students with support needs. Journal of Research and Special Education Needs, 20, 64-73. https://doi.org/10.1111/1471-3802.12466
• Şen, R. (2016). Meslek liselerinde çalışan öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin sorunları, çözüm önerileri ve beklentileri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Aydın Üniversitesi.
• Sharma, U., Loreman, T. ve Forlin, C. (2011). Measuring teacher efficacy to ımplement ınclusive practices. Journal of Research in Special Educational Needs, 12(1), 12-21. https://doi.org/10.1111/j.1471-3802.2011.01200.x
• Sin, K. F., Tsang, K. W. ve Lai, C. L.(2010). Upskilling all mainstream teachers: what is viable?” in teacher education for inclusion:changing paradigms and innovative approaches. Routledge.
• Sipahi, B. Yurtkoru, E. S. ve Çinko, M. (2008). Sosyal bilimlerde SPSS’le veri analizi. Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Smith, E. C., Polloway, E., Patton, J. ve Dowdy, C. (2008). Teaching students with special needs in inclusive settings (5th ed). Allyn & Bacon.
• Snow, P. ve Powell, M. (2012). Youth (in)justice: oral language competence in early life and riskfor engagement in antisocial behaviour in adolescence. Trends and Issues in Crime and Criminal Justice, 435, 1–6.
• Strateji Geliştirme Başkanlığı. (2020, Aralık 25). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2019-2020 http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_09/04144812_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2019_2020.pdf
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Pearson.
• Taşdemir, H. ve Özbesler. C. (2017). Kaynaştırma eğitimine devam eden çocukların karşılaştıkları sorunların okul ortamında sosyal hizmet uygulamaları perspektifinde değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(49), 498-507.
• Todorovic, E., Stojiljkovic S., Ristanic S. ve Djigic G, (2011). Attitudes towards ınclusive education and dimensions of teacher's personality, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 29, 426-432. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.11.259
• Ünal, F. ve Saban, A. (2017). Kaynaştırma uygulamasının yapıldığı sınıflarda, öğretmenlerin kaynaştırmaya yönelik tutumları. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 388-405.
• UNESCO.(1990). World declaration on education for all. Erişim tarihi:28.07.2019 http://www.unesco.org/education/efa/ed_for_all/background/jomtien_declaration.shtml
• UNESCO.(1994). The Salamanca statement and framework for action on special needs education:Paris
• UNESCO.(2003). Overcoming exclusion through inclusive approaches in education. A challenge and a vision: Paris
• Unianu, E. M.(2012). Teachers’ attitudes towards inclusive education. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 33, 900-904. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.01.252
• Ünsal, K. (2019). Kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim uygulamalarında rol alan sınıf öğretmenlerinin görev ve sorumluluklarını yerine getirme durumları ile kaynaştırmaya yönelik tutumlarının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi.
• Varol, (2010). Milli Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma Ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı, ilköğretim okullarındaki kaynaştırma uygulamalarının değerlendirilmesi. Erişim tarihi: 10.10.2018 https://www.meb.gov.tr/earged/earged/ilk_kaynas_eg_uyg_deg.pdf
• Waitoller, F. V. ve Artiles, A. (2013). A decade of professional development research for inclusive education: a critical review and notes for a research program. Review of Education Research, 183(3), 319–356. https://doi.org/10.3102/0034654313483905
• Wilkinson, R. ve Pickett, K. (2010). The spirit level: why equality is better for everyone. Penguin.
• Yazıcıoğlu, T. (2018). Kaynaştırma uygulamalarının tarihsel süreci ve Türkiye’de uygulanan kaynaştırma modelleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 8(1), 92 – 110. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.420028
• Zulfija, M., Indira O. ve Uaidullakyzy, E.(2013). The professional competence of teachers in ınclusive education. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 89, 549-554. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.08.892