Üniversite Öğrencilerinin Çocukluk Çağı Olumsuz Yaşantıları ve Kendini Sansürleme İsteğinde Ego Durumlarının Aracılık Rolü

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 512 - 530, 21.06.2021

Onur Emre Kayabaşı Ahmet Sapancı

https://doi.org/10.47793/hp.927176

Öz

Bu çalışmada üniversite öğrencilerinin çocukluk çağı olumsuz yaşantıları ve kendini sansürleme isteğinde Transaksiyonel Analiz kuramı ego durumları modelindeki ebeveyn, yetişkin ve çocuk ego durumlarının aracılık etkisinin olup olmadığının incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeline uygun bir biçimde düzenlenmiştir. Bu kapsamda araştırmanın çalışma grubunu farklı üniversitelerde ve fakültelerde lisans öğrenimini sürdüren 343 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan üniversite öğrencilerinin % 71,4’ünü (n=245) kadın, % 28,6’sını (n=98) erkek öğrenciler oluşturmaktadır. Çalışmanın veri toplama aşamasında Kendini Sansürleme İsteği Ölçeği, Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği ve Ego Durumları Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma verileri, veri toplama araçlarının elektronik ortamda Google Formlar aracılığıyla düzenlenmesiyle çevrimiçi olarak elde edilmiştir. Elde edilen verilerin analiz edilmesi sürecinde korelasyon analizi ve bootstrap yöntemini esas alan regresyon analizi yapılmıştır. Çalışmada Transaksiyonel Analiz kuramındaki ego durumlarından sadece çocuk ego durumunun, çocukluk çağı olumsuz yaşantıları ve kendini sansürleme isteği arasındaki ilişkide aracılık rolü olduğu bulunmuştur. Ayrıca yetişkin ego durumları ve ebeveyn ego durumlarının ise çocukluk çağı olumsuz yaşantıları ile kendini sansürleme isteği arasındaki ilişkide aracılık rolünün olmadığı bulunmuştur. Çalışma sonucunda elde edilen bulgular ilgili alanyazın çerçevesinde tartışılmıştır. Son olarak ise farklı yaş gruplarındaki bireylerde kendini sansürleme isteğine yönelik farkındalığın artırılması ve kendini sansürleme isteğinin azaltılması için alanda çalışan psikolojik danışmanlara çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

çocukluk çağı olumsuz yaşantıları, çocukluk çağı olumsuz travmaları, kendini sansürleme isteği, ego durumları

Childhood Negative Experiences of University Students and the Mediating Role of Ego Situations in Willingness to Self-Censorship

Öz

In this study, it was aimed to examine whether the parent, adult and child ego states in the Transactional Analysis theory ego states model have a mediating effect on the childhood negative experiences of university students and their willingness to self-censorship. The study was organized in accordance with the relational survey model, one of the quantitative research methods. In this context, the study group of the research consists of 343 university students who continue their undergraduate education in different universities and faculties. 71.4% (n=245) of the university students participating in the research are female and 28.6% (n=98) are male students. In the data collection phase of the study, the Self-Censorship Willingness Scale, Childhood Trauma Scale and Ego State Scale were used. Research data were obtained online by organizing data collection tools electronically via Google Forms. In the process of analyzing the obtained data, correlation analysis and regression analysis based on the bootstrap method were performed. In the study, it was found that among the ego states in Transactional Analysis theory, only the child ego state had a mediating role in the relationship between childhood negative experiences and the willingness to self-censorship. Besides adult ego states and parental ego states, on the other hand, were found to have no mediating role in the relationship between childhood negative experiences and the willingness to self-censorship. The findings obtained as a result of the study were discussed within the framework of the relevant literature. Finally, various suggestions were made to psychological counselors working in the field in order to increase awareness of the willingness to self-censorship in individuals of different age groups and to reduce the willingness to self-censorship.

Anahtar Kelimeler

childhood negative experiences, childhood traumas, willingness to self-censorship, ego states

Kaynakça

• Akbağ, M., & Kulaksızoğlu, A. (2018). Üniversite öğrencilerinde stresle başa çıkma: Transaksiyonel analiz ego durumları bağlamında bir inceleme. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 53-78. https://doi.org/10.26466/opus.476576
• Akcan, G. (2018). Travmanın psikolojik bileşenleri-Post travmatik stres bozukluğu. O. Celbiş (Ed.), Turaz Akademi 2018 (ss. 47-53). Akademisyen Kitabevi.
• Altunok, Ö., Buzluk, P., Çalıkuşu, F. A., Çoban, M. Ş., Çongar Y., Epik, S., Küçük, O., Oral, S., Polat, M., & Yıldırım, O. (2017). Türkiye’de Sansür ve Otosansür. Tunç Yayıncılık. http://susma24.com/wp-content/uploads/2019/02/mehtap-susma-turkce.pdf
• Arslan, Ç. (2015). Kendini sansürleme ve etkileşim kaygısının beyin fırtınasında yaratıcılığa etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Bahadır, E., Astar, M., & Anlı, İ. (2020). Erken dönem uyumsuz şemaları ile savunma düzenekleri arasındaki ilişkilerin çocukluk çağı travmaları açısından incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 21(3), 237-244. https://doi.org/10.5455/apd.58804
• Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182. https://doi.org/10.1037//0022-3514.51.6.1173
• Basham, K. K., & Miehls, D. (2004). Transforming the Legacy: Couple Therapy with Survivors of Childhood Trauma. Columbia University Press. http://ebookcentral.proquest.com
• Bayram Saptır, A. (2020). Sosyal medya bağımlılığı ve kendini sansürleme: Bazı değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Bernstein, D. P., Fink, L., Handelsman, L., Foote, J., Lovejoy, M., Wenzel, K., Sapareto, E., & Ruggiero, J. (1994). Initial reliability and validity of a new retrospective measure of child abuse and neglect. American Journal of Psychiatry, 151(8), 1132-1136. https://doi.org/10.1176/ajp.151.8.1132
• Bostancı, N., Albayrak, B., Bakoğlu, İ., & Çoban, Ş. (2006). Üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı travmalarının depresif belirtileri üzerine etkisi. Yeni Sempozyum Dergisi, 44(2), 100-106. http://yenisymposium.com/Pdf/TR-YeniSempozyum-759d6a7b.pdf
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (11. baskı). Pegem Akademi Yayınları.
• Calhoun, L. G., Cann, A., Tedeschi, R. G., & McMillan, J. (2000). A correlational test of the relationship between posttraumatic growth, religion, and cognitive processing. Journal of Traumatic Stress, 13(3), 521-527. https://doi.org/10.1023/a:1007745627077
• Chan, M. (2018). Reluctance to talk about politics in face-to-face and facebook settings: Examining the impact of fear of isolation, willingness to self-censor, and peer network characteristics. Mass Communication and Society, 21(1), 1-23. https://doi.org/10.1080/15205436.2017.1358819
• Cornell, W. F., Graaf, A. D., Newton, T., & Thunnissen, M. (Eds.). (2016). Into Ta: A Comprehensive Textbook on Transactional Analysis. Karnac. http://ebookcentral.proquest.com
• Coşkun, H., Durak, M., & Elgin, V. M. (2012). Kendini sansürleme isteği ölçeği: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Yeni Symposium, 50(2), 83-89. http://yenisymposium.com/Pdf/TR-YeniSempozyum-5ee71e07.PDF
• Çam, S. (1999). İletişim becerileri eğitim programının öğretmen adaylarının ego durumlarına ve problem çözme becerisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(12), 16-27. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/200150
• Çelik, S. N. (2020). Çocukluk çağı travmaları, duygu düzenleme becerileri ve bilinçli farkındalık arasındaki ilişkilerin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Işık Üniversitesi.
• Çetin, D. (2020). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlıkları ile çocukluk çağı travmaları ve ototelik kişilik arasındaki ilişkilerin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Demirkol, M. E., Uğur, K., & Tamam, L. (2020). Çocukluk çağı travmaları ve intihar girişimleri arasındaki ilişkide psikolojik acı ve dissosiyasyonun aracı etkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 21(5), 453-460. https://doi.org/10.5455/apd.82990
• Dolma, Ö. (2019). Otosansür eği̇li̇mi̇ ölçeği̇’ni̇n Türkçe versi̇yonu: Yapı geçerli̇li̇ği̇ne ı̇li̇şki̇n ı̇lk bulgular. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 34, 245-257. https://doi.org/10.30794/pausbed.446145
• Eker, İ., & Yılmaz, B. (2016). Risk alma davranışı: Çocukluk çağı travmaları ve benlik saygısı temelinde bir değerlendirme. Klinik Psikiyatri Dergisi, 19(1), 27-36. https://doi.org/10.5505/kpd.2016.02996
• Ekşi, H., Bikeç, S. M., & Ümmet, D. (2017). Öğretmen adaylarında kendini sansürleme, psikolojik kırılganlık ve koşullu öz değer. Küreselleşen Dünyada Eğitim El Kitabı (ss. 440-450). Pegem Yayıncılık. https://doi.org/10.14527/9786053188407.28
• Etchegaray, N., Scherman, A., & Valenzuela, S. (2019). Testing the hypothesis of “impressionable years” with willingness to self-censor in chile. International Journal of Public Opinion Research, 31(2), 331-348. https://doi.org/10.1093/ijpor/edy012
• Filak, V. F., Reinardy, S., & Maksl, A. (2009). Expanding and validating applications of the willingness to self- censor scale: Self-Censorship and media advisers’ comfort level with controversial topics. Journalism & Mass Communication Quarterly, 86(2), 368-382. https://doi.org/10.1177/107769900908600207
• Gündüz, A., & Gündoğmuş, İ. (2019). Üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı olumsuz yaşantıları ile otomatik düşünceler, ara inançlar, uyumsuz şemalar, anksiyete ve depresif belirti şiddeti ve yaşam kalitesi arasındaki ilişki. Klinik Psikiyatri Dergisi, 22(4), 434-435. https://doi.org/10.5505/kpd.2019.72621
• Güneri Yöyen, E. (2017). Çocukluk çağı travması ve benlik saygısı. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(1), 267-282. https://doi.org/10.24289/ijsser.274033
• Gürbüz, S. (2019). Sosyal Bilimlerde Aracı, Düzenleyici ve Durumsal Etki Analizleri. Seçkin Yayıncılık.
• Harris, T. A. (2014). Ben Ok’im – Sen Ok’sin (Çev. Ed. M. Şahin). Okuyan Us Yayıncılık.
• Hayes, A. F., Glynn, C. J., & Shananan, J. (2005a). Willingness to self-censor: A construct and measurement tool for public opinion research. International Journal of Public Opinion Research, 17(3), 298-323. https://doi.org/10.1093/ijpor/edh073
• Hayes, A. F., Glynn, C. J., & Shananan, J. (2005b). Validating the willingness to self-censor scale: Individual differences in the effect of the climate of opinion on opinion expression. International Journal of Public Opinion Research, 17(4), 443-455. https://doi.org/10.1093/ijpor/edh072
• Hayes, A. F., Glynn, C. J., & Uldall, B. R. (2010). Validating the willingness to self-censor scale II: Inhibition of opinion expression in a conversational setting. Communication Methods and Measures, 4(3), 256-272. https://doi.org/10.1080/19312458.2010.505503
• Hayes, A. F. (2018).  Introduction to Mediation, Moderation, and Conditional Process Analysis (2nd Ed.). The Guilford Press.
• İkiz, F. E. (2016). Psikolojik Danışma ve Psikoterapide Kuramlar ve Yenilikçi Yaklaşımlar. No­bel Yayıncılık.
• Janssen, K., Cardoso, T. A., Fries, G. R., Branco, J. C., Silva, R. A., Kauer-Sant’Anna, M., Kapczinski, F., & Magalhaes, P. V. S. (2016). Childhood trauma, family history, and their association with mood disorders in early adulthood. Acta Psychiatrica Scandinavica, 134(4), 281-286. https://doi.org/10.1111/acps.12551
• Jenkins, L., McNeal, T., Drayer, J., & Wang, Q. (2021). Childhood trauma history and negative social experiences in college. Journal of Child & Adolescent Trauma, 14, 103-113. https://doi.org/10.1007/s40653-020-00315-z
• Kılıçarslan, S. (2019). Transaksiyonel analiz. Z. Kara­taş ve Y. Yavuzer (Eds.), Psikolojik Danışma ve Psikoterapi Kuramları: Örnek Uygu­lamalarla Temel ve Güncel Kuramlar (2. bs., ss. 377-412). Pegem Akademi.
• Lister-Ford, C. (2002). Skills in Transactional Analysis Counselling & Psychotherapy. Sage Publications. https://ebookcentral.proquest.com
• Matthes, J., Hayes, A. F., Rojas, H., Shen, F., Min, S. J., & Dylko, I. B. (2012). Exemplifying a dispositional approach to cross-cultural spiral of silence research: Fear of social isolation and the inclination to self-censor. International Journal of Public Opinion Research, (24)3, 287-305. https://doi.org/10.1093/ijpor/eds015
• Mitra, I. (2017). Winning Hearts and Minds: Transactional Analysis Simplified. Sage Publications. http://ebookcentral.proquest.com
• Noelle-Neumann, E. (1977). Turbulences in the climate of opinion: Methodological applications of spiral of silence theory. The Public Opinion Quarterly, 41(2), 143-158. https://www.jstor.org/stable/2748333
• Oflaz, F. (2015). Travma yaşamış çocuk ve gençlerin ele alınmasında çocuk-ergen ruh sağlığı ve psikiyatri hemşireliği uygulamaları. Turkiye Klinikleri Dergisi 1(2), 46-51.
• Özpolat, A. R., Kaygusuz, C., & Duyan, V. (2015). Ego durumları ölçeğinin geliştirilmesi çalışması. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 9(4), 150-157. https://doi.org/10.5455/tjfmpc.186239
• Roy, R. (1998). Childhood Abuse and Chronic Pain: A Curious Relationship?. University of Toronto Press. https://ebookcentral.proquest.com
• Seligman, L., & Reichhenberg, L. W. (2019). Psikolojik Danışma ve Psikoterapi Kuramları: Sistemler, Stratejiler ve Beceriler (4. bs.) (E. E. Yerlikaya, Çev.). Pegem Akademi.
• Spurgin, E. (2019). Why the duty to self-censor requires social-media users to maintain their own privacy. Res Publica, 25, 1-19. https://doi.org/10.1007/s11158-017-9378-x
• Stewart, I., & Joines, V. (2019). Günümüzde TA: Transaksiyonel Analiz’e Yeni Bir Giriş (3. bs.) (F. Akko­yun, Çev. ed.). Serbest Kitaplar.
• Şamatacı, G. (2013). Romantik ilişkilerde affetme: Transaksiyonel analiz ego durumları açısından bir inceleme [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi].Marmara Üniversitesi.
• Şar, V., Öztürk, E., & İkikardeş, E. (2012). Validity and reliability of the turkish version of the childhood trauma questionnaire (ctq). Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 32(4), 1054-1063. https://doi.org/10.5336/medsci.2011-26947
• Şar, V., Necef, I., Mutluer, T., Fatih, P., & Türk-Kurtça, T. (2021). A revised and expanded version of the turkish childhood trauma questionnaire (ctq-33): Overprotection-overcontrol as additional factor. Journal of Trauma & Dissociation, 22(1), 35-51. https://doi.org/10.1080/15299732.2020.1760171
• Tüfekçi, S. (2008). Romantik ilişkilerde genç yetişkinlerin aşk ilişkin tutumları ve kişilik özellikleri: Transaksiyonel analiz ego durumları açısından bir değerlendirme [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi].Marmara Üniversitesi.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri (2020). Güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr