Çözüm Odaklı Kısa Süreli Psikolojik Danışma ve Öyküsel Psikolojik Danışma Yaklaşımlarına Dair Karşılaştırmalı Bir İnceleme

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 400 - 419, 21.06.2021

Ayşegül Erçevik

https://doi.org/10.47793/hp.942378

Cited By: 2

Öz

Postmodernizm ve yapılandırmacılık akımları ve değişen bilim anlayışı psikolojik danışma sürecini de etkilemiştir. Çözüm Odaklı Kısa Süreli Psikolojik Danışma ve Öyküsel Psikolojik Danışma postmodernizmin ve yapılandırmacılığın etkileriyle ortaya çıkan ve yaygın olarak kullanılan yaklaşımlardandır. Her iki yaklaşım danışma sürecinin nesnel olarak yürütülebileceği düşüncesine karşı çıkmaktadır. Psikolojik danışma sürecindeki etkileşim gerçekliği yeniden yapılandırmakta hem danışanda hem de psikolojik danışmanda değişim yaratmaktadır. Her iki yaklaşım danışanın deneyiminin öznel olduğu fikrini benimsemektedir. Bu öznel deneyime ilişkin bilgiye sahip olan kişi ise danışandır ve dolayısıyla hayatının uzmanı kendisidir. Aynı zamanda her danışanın deneyimine ilişkin çözümlerinin de öznel olduğu vurgulanmaktadır. Psikolojik danışman ise iyi bir dinleyici konumundadır. Felsefi temelleri ortak olan bu iki yaklaşım belli noktalarda farklılaşmaktadır. Çözüm odaklı kısa süreli psikolojik danışmada danışanın deneyimini anlamak için sorular aktif olarak kullanılmaktadır. Bu yaklaşımda odak çözümlerdir ve çözüme yönelik adımlar ve sorunu azaltan deneyimler incelenmektedir. Dolayısıyla şimdi ve gelecek odaklı bir yaklaşım olduğu söylenebilir. Çözüm odaklı kısa süreli psikolojik danışmada soruların süreç içerisinde yoğun kullanımı söz konusudur. Öyküsel psikolojik danışmada ise sorunun baskın öyküden kaynaklandığı ifade edilmekte ve derinine araştırılmasına odaklanılmaktadır. Psikolojik danışma sürecinde bu öykülerin yeniden yazılmasına çalışılmaktadır. Bu bakımdan şimdi ve geçmiş odaklı bir inceleme içerdiği söylenebilir. Her iki yaklaşımında psikoterapi uygulamalarına kattığı yeni teknikler bulunmaktadır. Bu çalışmada Çözüm Odaklı Kısa Süreli Psikolojik Danışmanlık ve Öyküsel Psikolojik Danışmanlık yaklaşımlarının temelleri, insana bakışı ve temel varsayımları ve psikolojik danışma süreçleri karşılaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

çözüm odaklı kısa süreli psikolojik danışma, öyküsel psikolojik danışma, postmodernizm, yapılandırmacılık, danışan, psikolojik danışman

Destekleyen Kurum

bulunmuyor

Proje Numarası

bulunmuyor

Teşekkür

bulunmuyor

A Comparative Study Regarding Solution-Focused Brief Counseling and Narrative Counseling Approaches

Öz

Postmodernism and constructivism movements and changings of scientific understanding have effects on psychological counseling processes, too. Solution-Focused Brief Counseling and Narrative Counseling are approaches that emerged with the effects of postmodernism and constructivism and are widely used. Both approaches oppose the idea that the counseling process can be practiced objectively. The interaction between client and psychological counselor in the counseling process reconstructs reality and creates changings in both the client and the psychological counselor. Both approaches accept the idea that the client's experience is subjective. The person who has knowledge of this subjective experience is the client, therefore the expert of his life is the client, too. In addition, it is emphasized that the solutions for each client's experience are subjective. The psychological counselor has a good listener role. These two approaches based on the same the philosophical basis, differ in some points. Solution-Focused Brief Counseling uses questions actively to understand the client's experience. The focus of the approach is solutions and steps towards solutions and experiences that reduce the problem are examined in this approach. Due to these characteristics, it can be said that it is a present and future-oriented approach. There is an intense use of questions in the process of the Solution-Focused Brief Counseling. In Narrative Counseling, on the other hand, it is stated that the problem arises from the dominant story and focuses on in-depth investigation. These problematic stories are being made to rewrite in counseling process. In this respect, it can be said that it includes a present and past oriented analysis. Both approaches have new techniques that they added to psychotherapy practices. In this study, processive perspectives of the Solution-Focused Brief Counseling and Narrative Counseling approaches, their perspectives on people and assumptions, and counseling processes are discussed.

Anahtar Kelimeler

solution-focused brief counseling, narrative counseling, postmodernism, constructivism, client, psychological counselor

Proje Numarası

bulunmuyor

Kaynakça

• Anderson, H., & Goolishian, H. (1992). The client is the expert: A not-knowing approach to therapy, içinde Therapy as social construction, S. McNamee ve K.J. Gergen (Ed.). Sage Publications Ltd.
• Arkonaç, S. A. (2008). Psikolojide insan modelleri ve yerel insan modelimiz (2. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
• Besa, D. (1994). Evaluating narrative family therapy using single-system research designs. Research on Social Work Practice, 4(3), 309-325.
• Burr, V. (2012). Sosyal inşacılık (Çev. S. A. Arkonaç). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Carey, M., & Russell, S. (2003). Outsider-witness practices: Some answers to commonly asked questions. International Journal of Narrative Therapy & Community Work, 3(1), 1-22.
• Corey, G. (2005). Psikolojik danışma psikoterapi kuram ve uygulamaları (çev. T. Ergene). Mentis Yayıncılık.
• Corsini, R.J., & Wedding, D. (2012) Modern psikoterapi teknikleri (Çev. E. Güzelyazıcı, S. Darcan-Çiftçi ve M. Türkoğlu). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Creswell, J.W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma gire nitel araştırma ve nitel araştırma deseni (çev. Ed. M. Bütün, S.B. Demir). Siyasal kitabevi.
• Çelik, H. (2017). Psikoterapide yeni soluk: Öyküsel terapi. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 34-50.
• Çitemel, N. (2014). Çözüm odaklı kısa süreli grupla psikolojik danışmanın lise öğrencilerinin akran zorbalığına etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• De Shazer, S., & Berg, I. K. (1997). ‘What works?’Remarks on research aspects of solution‐focused brief therapy. Journal of Family Therapy, 19(2), 121-124. https://doi.org/10.1111/1467-6427.00043
• De Shazer, S., Dolan, Y., Korman, H., Trepper, T., McCollum, E., & Berg, İ.K. (2007). More than miracles: The state of the art of solution-focused brief therapy. Routledge.
• Demirci, İ. (2014). Çözüm odaklı kısa terapi. İçinde A. N. Canel (ed), Terapide yeni ufuklar: Modern, postmodern ve kısa terapiler II (s. 171-200). Pinhan Yayıncılık.
• Dinç, M. ve Dinçer, E.M. (2020). Narrative terapi uygulamaları: Türkiye’de yürütülen bireysel ve toplu çalışmalar. Ketebe Yayınları.
• Doğan, S. (1999). Çözüm-Odaklı Kısa Süreli Terapi: Kuramsal Bir İnceleme. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(12), 28-38.
• Franklin, C., Moore, K., & Hopson, L. (2008). Effectiveness of solution-focused brief therapy in a school setting. Children & Schools, 30 (1), 15-26. https://doi.org/10.1177/104973150101100401
• Focht, L., & Beardslee, W. R. (1996). "Speech after long silence": The use of narrative therapy in a preventive intervention for children of parents with affective disorder. Family Process, 35(4), 407-422. https://doi.org/10.1111/j.1545-5300.1996.00407.x
• Hannen, E., & Woods, K. (2012). Narrative therapy with an adolescent who self-cuts: A case example. Educational Psychology in Practice: Theory, Research and Practice in Educational Psychology, 28(2), 187-214. https://doi.org/10.1080/02667363.2012.669362
• Hanton, P. (2011). Skills in solution focused brief: Counselling & psychotherapy. Sage. http://dx.doi.org/10.4135/9781446251980
• Iveson, C. (2002). Solution-focused brief therapy. Advances in Psychiatric Treatment, 8(2), 149-156. https://doi.org/10.1192/apt.8.2.149
• İlbay, A. B. (2014). Çözüm odaklı kısa süreli grupla psikolojik danışmanın üniversite öğrencilerinin tükenmişlik düzeyleri üzerindeki etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Javanmiri, L., Kimiaee,S.A., & Abadi, B.A.G.H.(2013). The study of solution-focused group counseling in decreasing depression among teenage girls. International Journal of Psycholojical Studies, 5(1), 105-111. http://dx.doi.org/10.5539/ijps.v5n1p105
• Karaırmak, Ö., & Aydın, G. (2007). Yapılandırmacı yaklaşım: Çağdaş psikolojik danışma anlayışını ve uygulamalarını biçimlendiren bir güç. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(27), 91-108.
• Karaırmak, Ö., & Bugay, A. (2010). Postmodern diyalog: Öyküsel psikolojik danışma. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(33), 24-36.
• Karaırmak, Ö., & Siviş, R. (2008). Modernizmden postmodernizme geçiş ve pozitif psikoloji. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(30), 102-115.
• Kelly, M. S., Kim, J. S., & Franklin, C. (2008). Solution-focused brief therapy in schools: A 360- degree view of research and practice. Oxford University Press Oxford workshop series.
• Khodayarifard, M., & Sohrabpour, G. (2018). Effectiveness of narrative therapy in groups on psychological well-being and distress of Iranian women with addicted husbands. Addict Health, 10(1), https://doi.org/1-10. 10.22122/ahj.v10i1.550
• Kim J S. (2008). Examining the effectiveness of solution-focused brief therapy: A meta-analysis. Research on Social Work Practice, 18(2),107-116. https://doi.org/10.1177/1049731507307807
• Kraemer, S., Vetere, E. A., & Dowling, E. (2005). Narratives of fathers and sons: There is no such thing as a father. Narrative Therapies with Children and their Families: A Practitioners Guide to Concepts and Approaches. Brunner/Routledge.
• Legowski, T., & Brownlee, K. (2001). Working with metaphor in narrative therapy. Journal of Family Psychotherapy, 12(1), 19-28. https://doi.org/10.1300/J085v12n01_02
• Lui, C. (2017). Examining the effectiveness of solution-focused art therapy (SF-AT) for sleep problems of children with traumatic experiences. Doctoral Dissertation, The Ohio State University.
• Macdonald, A.J. (2007). Solution-focused therapy: Theory, research & practice. Sage Publications.
• Meydan, B. (2013). Çözüm odaklı kısa süreli psikolojik danışma: Okullardaki etkililiği üzerine bir inceleme. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 4(39), 120-129.
• Mole, D. W. (2004). How the study and practice of narrative therapy affects the development of therapists and their practices of therapy. Master Thesis, University of Victoria.
• Morgan, A. (2002). Beginning to use a narrative approach in therapy. The International Journal of Narrative Therapy and Community Work, (1), 85-90.
• Murdock, N. L. (2013). Anlatımsal Terapi (çev. A. Esen Çoban, & F. Akkoyun). İçinde F: Akkoyun (çev. ed.) Psikolojik danışma ve psikoterapi kuramları: Olgu sunumu yaklaşımıyla (s. 490-513). Nobel Yayıncılık.
• Payne, M. (2006). Narrative therapy: An introduction for counsellors (2. Edition). Sage Publications.
• Russell, S., & Carey, M. (2002). Re-membering: Responding to commonly asked questions. International Journal of Narrative Therapy & Community Work, 23(3), 1-13.
• Sarıçam, H. (2014). Çözüm odaklı kısa süreli psikolojik danışma süreci. İçinde A. Akın & Ü. Akın (ed.), Çözüm odaklı kısa süreli grupla psikolojik danışma uygulamaları (ss. 17-34). Nobel Akademi Yayıncılık.
• Sklare, G. B. (2013). Çözüm odaklı kısa süreli psikolojik danışma (4. Baskı, çev. D. M. Siyez). Pegem Akademi.
• Şahin, F. (2001). Sosyal hizmette güçler perspektifi ve çözüm odaklı mülakat. Aile ve Toplum Eğitim, Kültür ve Araştırma Dergisi, 1(4), 59-72.
• Tarragona, M. (2008). Postmodern/poststructuralist therapy. İçinde Twenty-first century psychotherapies: Contemporary approaches to theory and practice (ss. 167-205), J. L. Lebow (Ed). John Wiley & Sons, Inc.
• Uysal, R. (2014a). Çözüm odaklı kısa süreli yaklaşıma dayalı bir müdahale programının ergenlerde risk alma davranışına etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Uysal, R. (2014b). Çözüm odaklı kısa süreli psikolojik danışma kuramı. İçinde A. Akın & Ü. Akın (ed.), Çözüm odaklı kısa süreli grupla psikolojik danışma uygulamaları (s. 1-16). Nobel Akademi Yayıncılık.
• Vromans, L.P., & Schweitzer, R.D. (2011). Narrative therapy for adults with majör depressive disorder: Improved symptom and interpersonal outcomes. Psychotherapy Research, 21 (1), 4-15. https://doi.org/10.1080/10503301003591792
• Walter, J., & Peller, J. (1993). Solution-focused brief therapy. The Family Journal, 1(1), 80-81. https://doi.org/10.1177/106648079300100114
• White, M. (1995). Re-authoring Lives: Interviews and essays. Dulwich Centre Publications.
• White, M. (2001). Narrative practice and the unpacking of identity conclusions.Gecko: A Journal of Deconstruction and Narrative Ideas in Therapeutic Practice,1, 28-55.
• Wolter, J. A., DiLollo, A., & Apel, K. (2006). A narrative therapy approach to counseling: a model for working with adolescents and adults with language-literacy deficits. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, 37, 168–177. https://doi.org/10.1044/0161-1461(2006/019)
• Zimmerman, T. S., Jacobsen, R. B., MacIntyre, M., & Watson, C. (1996). Solution-focused parenting groups: An empirical study. Journal of Systemic Therapies, 15(4), 12-25. https://doi.org/10.1521/jsyt.1996.15.4.12
• Zimmerman, T.S., Prest, L.A., & Wetzel, B.E. (1997). Solution-focused couples therapy groups: An empirical study. Journal of Family Therapy, 19, 125-144. https://doi.org/10.1111/1467-6427.00044