Kadın Öğretmenlerde Ruminasyon İle Çözüm Odaklı Düşünme Arasındaki İlişkide Psikolojik Esnekliğin Aracı Rolü

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 126 - 145, 28.02.2022

Sümeyra Yaşar , Fuat Aydoğdu

https://doi.org/10.47793/hp.1037046

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmada kadın öğretmenlerde ruminasyon ile çözüm odaklı düşünme arasındaki ilişkide psikolojik esnekliğin aracı rolünü incelemek amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullarda görev yapan 307 kadın öğretmen oluşturmuştur. Veri toplama araçları olarak Psikolojik Esneklik Ölçeği, Ruminatif Düşünce Biçimi Ölçeği ve Çözüm Odaklı Envanter kullanılmıştır. Araştırmada ruminasyon bağımsız değişken, çözüm odaklı düşünme bağımlı değişken, psikolojik esneklik ise aracı değişken olarak belirlenmiştir. Bu araştırma, değişkenler arasındaki ilişkinin varlığının ve derecesinin incelendiği ilişkisel tarama desenine göre tasarlanmıştır. Aracılık analizleri ise regresyon temelli bootstrapping işlemi esas alınarak yapılmıştır. Yapılan aracılık analizinde doğrudan etkiler incelendiğinde, ruminasyonun psikolojik esnekliği ve çözüm odaklı düşünmeyi yordadığı görülmüştür. Bununla birlikte psikolojik esnekliğin de çözüm odaklı düşünmeyi yordadığı bulunmuştur. Dolaylı etki incelendiğinde ise aracı değişken olan psikolojik esnekliğin modele dâhil edilmesiyle ruminasyon ile çözüm odaklı düşünme arasındaki yol katsayısının anlamlılık düzeyinde azalma olduğu diğer bir deyişle, psikolojik esnekliğin ruminasyon ile çözüm odaklı düşünme arasındaki ilişkide kısmi aracı role sahip olduğu görülmüştür. Bu sonuçlar doğrultusunda kadın öğretmenlerde ruminasyonun, çözüm odaklı düşünme üzerindeki olumsuz etkisinin psikolojik esneklik aracılığıyla azaltılabileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

ruminasyon, psikolojik esneklik, çözüm odaklı düşünme, kadın öğretmenler

The Mediating Role of Psychological Flexibility in The Relationship Between Rumination and Solution-Focused Thinking in Female Teachers

Öz

In this study, it was aimed to examine the mediating role of psychological flexibility in the relationship between rumination and solution-focused thinking in female teachers. The study group of the research consisted of, 307 female teachers that work in schools affiliated to the Ministry of National Education. Psychological Flexibility Scale, Ruminative Thinking Style Scale and Solution Focused Inventory were used as data collection tools. In the study, rumination was determined as the independent variable, solution-focused thinking as dependent variable, and psychological flexibility as mediating variable. This research was designed according to correlationel survey design, in which the existence and level of relationship between variables was examined. Mediation analyzes were performed on the basis of regression-based bootstrapping. As a result of the findings when the direct effects were examined, it was seen that rumination predicted psychological flexibility and solution-focused thinking. In addition, it was found that psychological flexibility also predicted solution-focused thinking. When the indirect effect was examined, it was seen that the path coefficient between rumination and solution-focused thinking decreased with the inclusion of psychological flexibility, which is a mediating variable in the model. In other words, psychological flexibility had a partial mediating role in the relationship between rumination and solution-focused thinking. In line with these results, it can be stated that the negative effect of rumination on solution-focused thinking can be reduced through psychological flexibility in woman teachers.

Anahtar Kelimeler

rumination, psychological flexibility, solution-focused thinking, female teachers

Kaynakça

• Aksöz, F., & Durkal, M. E. (2021). Çalışma hayatında kadınların karşılaştıkları sorunlar: Kayseri ilinde çalışan kadın öğretmenler üzerine bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (59), 141-176. https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.801617
• Aktepe, M. (2016). Bipolar bozukluk hastalarında psikolojik esneklik [Tıpta uzmanlik tezi]. Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğtim ve Araştırma Hastanesi, Psikiyatri Kliniği.
• Al-Ma’seb, H. (2018). Social support as a predictive factor: Solution-focused thinking in clinical social work. International Social Work, 63(3), 323–336. https://doi.org/10.1177/0020872818799432
• Arnarson, E. Ö., Matos, A. P., Salvador, C., Ribeiro, C., de Sousa, B., & Craighead, W. E. (2016). Longitudinal study of life events, well-being, emotional regulation and depressive symptomatology. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 38(2), 159-171. https://doi.org/10.1007/s10862-015-9524-8
• Arslan, Ü., & Asıcı, E. (2021). The mediating role of solution focused thinking in relation between mindfulness and psychological well-being in university students. Current Psychology, 1-10. https://doi.org/10.1007/s12144-020-01251-9
• Aydoğdu, F. (2021). Öğretmenlerde çözüm odakli düşünme ile mutluluk ilişkisinde sürekli umut ve yaşam doyumunun araci rolü. Psikiyatride Guncel Yaklasimlar - Current Approaches in Psychiatry, 13(Ek 1), 337–360. https://doi.org/10.18863/pgy.983099
• Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182. https://doi.org/10.1037//0022-3514.51.6.1173
• Ben-Itzhak, S., Bluvstein, I., & Maor, M. (2014). The Psychological Flexibility Questionnaire (PFQ): Development, reliability and validity. Webmed Central Psychology, 5(4), 1-10.
• Bilgen, İ. (2021). Terapide psikolojik esneklik kabul ve adanmışlık terapisi. Epsilon.
• Brinker J. K., & Dozois J. A. (2009). Ruminative thought style depressed mood. Journal of Clinical Psychology. 65(1),1-19. https://doi.org/10.1002/jclp.20542
• Butler L. D., & Nolen-Hoeksema, S. (1994). Gender differences in response to depressed mood in a college sample. Sex Roles, 30, 331–346.
• Cankseven Önder, F., & Utkan, Ç. (2018). Bilinçli farkındalık ve algılanan stres ilişkisinde ruminasyon ve olumsuz duygu düzenlemenin aracı rolü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 1004-1019. https://doi.org/10.17860/mersinefd.444876
• Cherry, K. M., Vander Hoeven, E., Patterson, T. S., & Lumley, M. N. (2021). Defining and measuring “psychological flexibility”: A narrative scoping review of diverse flexibility and rigidity constructs and perspectives. Clinical Psychology Review, 101973. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2021.101973
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2012). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative. Pearson.
• Dawson, G. C., Adrian, M., Chu, P., McCauley, E., & Vander Stoep, A. (2022). Associations between sex, rumination, and depressive symptoms in late adolescence: A four-year longitudinal investigation. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 1-11. https://doi.org/10.1080/15374416.2021.2019049
• Francis, A. W., Dawson, D. L., & Golijani-Moghaddam, N. (2016). The development and validation of the comprehensive assessment of acceptance and commitment therapy processes (CompACT). Journal of Contextual Behavioral Science, 5, 134-145. https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2016.05.003
• Gloster, A.T., Meyer, A.H., & Lieb, R. (2017). Psychological flexibility as a malleable public health target: Evidence from a representative sample. Journal of Contextual Behavioral Science, 6 (2), 166-171. https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2017.02.003
• Grant, A. M., Cavanagh, M. J., Kleitman, S., Spence, Gordon, Lakato, M., & Yu, N. (2012). Development and validation of the Solution-Focused Inventory. The Journal of Positive Psychology, 7(4), 334-348. https://doi.org/10.1080/17439760.2012.697184
• Grassia, M., & Gibb, B. E. (2008). Rumination and prospective changes in depressive symptoms. Journal of Social and Clinical Psychology, 27(9), 931-948. https://doi.org/10.1521/jscp.2008.27.9.931
• Gündogdu, R. (2019). The effect of solution-focused group counseling with psychological counselor candidates on solution-focused tendency and satisfaction with life. Journal of Education and E-Learning Research, 6(1), 26-37. https://doi.org/10.20448/journal.509.2019.61.26.37
• Güner, O. (2018). Çözüm bende saklı. Ankara.
• Hammen, C. (2003). Interpersonal stress and depression in women. Journal of affective disorders, 74(1), 49-57. https://doi.org/10.1016/s0165-0327(02)00430-5
• Harris, R. (2007). ACT made simple: an easy-to-read primer on Acceptance and Commitment Therapy. New Harbinger Publication, 9 (13), 26-30.
• Hayes, A. F. (2017). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: A regression-based approach. Guilford publications.
• Hayes, S. C., Luoma, J. B., Bond, F. W., Masuda, A., & Lillis, J. (2006). Acceptance and commitment therapy: Model, processes and outcomes. Behaviour Research and Therapy, 44(1), 1-25. https://doi.org/10.1016/j.brat.2005.06.006
• İnandı, Y., & Tunç, B. (2012). Kadın öğretmenlerin kariyer engelleri ile iş doyum düzeyleri arasındaki ilişki. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(2), 203-222.
• Javid, N., Ahmadi, A., Mirzaei, M., & Atghaei, M. (2019). Effectiveness of solution-focused group counseling on the mental health of midwifery students. Revista Brasileira de Ginecologia e Obstetrícia, 41(8), 500-507. https://doi.org/10.1055/s-0039-1693741
• Johnson, D. P., & Whisman, M. A. (2013). Gender differences in rumination: A meta-analysis. Personality and Individual Differences, 55(4), 367–374. https://doi.org/10.1016/j.paid.2013.03.019
• Karakuş, S., & Akbay, S. E. (2020). Psikolojik Esneklik Ölçeği: Uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 32-43. https://doi.org/10.17860/mersinefd.665406
• Karatepe, H. T. (2010). Ruminatif düşünce biçimi ölçeğinin Türkçe uyarlaması, geçerlik ve güvenirlik çalışması [Tıpta uzmanlık tezi]. Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Arştırma Hastanesi, Psikiyatri Kliniği..
• Kasch, K. L., Rottenberg, J., Arnow, B. A., & Gotlib, I. H. (2002). Behavioral activation and inhibition systems and the severity and course of depression. Journal of Abnormal Psychology, 111 (4), 589–597. https://doi.org/10.1037/0021-843x.111.4.589
• Kashdan, T. B., & Rottenberg, J. (2010). Psychological flexibility as a fundamental aspect of health. Clinical Psychology Review, 30(7), 865-878. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2010.03.001
• Laaksonena, M. A., Knekta, P., Sares-Jäskea, L., & Lindforsa, O. (2013). Psychological predictors on the outcome of short-term psychodynamic psychotherapy and Solution-Focused Therapy in the treatment of mood and anxiety disorder. European Psychiatry, 28(2), 117-124. https://doi.org/10.1016/j.eurpsy.2011.12.002
• Luoma, J. B., & Vilardaga, J. P. (2013). Improving therapist psychological flexibility while training acceptance and commitment therapy: A pilot study. Cognitive Behaviour Therapy, 42(1), 1-8. https://doi.org/10.1080/16506073.2012.701662
• Luoma, J. B., Hayes, S. C., & Walser, R. D. (2010). Learning ACT: An Acceptance & Commitment Therapy skills-training manual for therapists. New Harbinger Publications, 60, 549-552.
• Mautong, H., Gallardo-Rumbea, J. A., Alvarado-Villa, G. E., Fernández-Cadena, J. C., Andrade-Molina, D., Orellana-Román, C. E., & Cherrez-Ojeda, I. (2021). Assessment of depression, anxiety and stress levels in the Ecuadorian general population during social isolation due to the COVID-19 outbreak: a cross-sectional study. BMC psychiatry, 21(1), 1-15. https://doi.org/10.1186/s12888-021-03214-1
• McCracken, L., Patel, S., & Scott, W. (2018). The role of psychological flexibility in relation to suicidal thinking in chronic pain. European Journal of Pain, 22(10), 1774–1781. https://doi.org/10.1002/ejp.1273
• Michalak, J., Hölz, A., & Teismann, T. (2011). Rumination as a predictor of relapse in mindfulness‐based cognitive therapy for depression. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 84(2), 230-236. https://doi.org/10.1348/147608310x520166
• Nevanperä, N., Lappalainen, R., Kuosma, E., Hopsu, L., Uitti, J., & Laitinen, J. (2013). Psychological flexibility, occupational burnout and eating behavior among working women. Open Journal of Preventive Medicine, 3(4). 355–361. https://doi.org/10.4236/ojpm.2013.34048
• Noble, R. E. (2005). Depression in women. Metabolism, 54(5), 49-52. https://doi.org/10.1016/j.metabol.2005.01.014
• Nolen-Hoeksema, S. (2000). The role of rumination in depressive disorders and mixed anxiety/depressive symptoms. Journal of Abnormal Psychology, 109(3), 504. https://doi.org/10.1037/0021-843x.109.3.504
• Nolen-Hoeksema, S., Wisco, B. E., & Lyubomirsky, S. (2008). Rethinking rumination. Perspectives on Psychological Science, 3(5), 400-424. https://doi.org/10.1111/j.1745-6924.2008.00088.x
• Novella, J. K., Ng, K. M., & Samuolis, J. (2020). A comparison of online and in-person counseling outcomes using solution-focused brief therapy for college students with anxiety. Journal of American College Health, 1-8. https://doi.org/10.1080/07448481.2020.1786101
• Öcel, H. (2017). Meme kanseri tanısı almış çalışan kadınlarda damgalanma ve bilinçli farkındalık ile psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkiler: Psikolojik esnekliğin düzenleyici rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 32(80), 116-133.
• Ögel, K. (2012). Farkındalık (ayrımsama) ve kabullenme temelli terapiler. HYB Basım Yayın.
• Oliver, C., & Charles, G. (2015). Which strengths-based practice? reconciling strengths-based practice and mandated authority in child protection work. Social Work, 60(2), 135-143. https://doi.org/10.1093/sw/swu058
• Pakenham, K. I., Landi, G., Boccolini, G., Furlani, A., Grandi, S., & Tossani, E. (2020). The moderating roles of psychological flexibility and inflexibility on the mental health impacts of COVID-19 pandemic and lockdown in Italy. Journal of contextual behavioral science, 17, 109-118. https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2020.07.003
• Plosker, R., & Chang, J. (2014). A solution-focused therapy group designed for caregivers of stroke survivors. Journal of Systemic Therapies. 33(2), 35-49. https://doi.org/10.1521/jsyt.2014.33.2.35
• Raes, F., & Williams, J. M. G. (2010). The relationship between mindfulness and uncontrollability of ruminative thinking. Mindfulness, 1(4), 199-203. https://doi.org/10.1007/s12671-010-0021-6
• Şanal Karahan, F. (2016). Üniversite öğrencilerinde çözüm odaklı düşünmenin depresyon, anksiyete, stres ve psikolojik iyi oluş ile ilişkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Şanal Karahan, F., & Hamarta, E. (2015). Çözüm Odaklı Envanter: Güvenirlik ve geçerlik çalışması. İlköğretim Online, 14 (2), 1-13. https://doi.org/10.17051/io.2015.15313
• Sarıçam, H. (2014). Çözüm odaklı kısa süreli yaklaşıma dayalı bir müdahale programının ruminasyon üzerinde etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Shrout, P. E., & Bolger, N. (2002). Mediation in experimental and nonexperimental studies: New procedures and recommendations. Psychological Methods, 7(4), 422–445. https://doi.org/10.1037/1082-989x.7.4.422
• Smith, J. M., & Alloy, L. B. (2009). A roadmap to rumination: A review of the definition, assessment, and conceptualization of this multifaceted construct. Clinical Psychology Review, 29(2), 116-128. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2008.10.003
• Sparrer, I. (2012). Çözüm odaklı yaklaşıma ve sistemik yapısal dizime giriş. (çev. E. Suvari Erol). Pan.
• Stabbe, O. K., Rolffs, J. L., & Rogge, R. D. (2019). Flexibly and/or inflexibly embracing life: Identifying fundamental approaches to life with latent profile analyses on the dimensions of the Hexaflex model. Journal of Contextual Behavioral Science, 12,106-118. https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2019.03.003
• Stange, J. P., Alloy, L. B., & Fresco, D. M. (2017). Inflexibility as a vulnerability to depression: A systematic qualitative review. Clinical Psychology: Science and Practice, 24(3), 245-276. https://doi.org/10.1111/cpsp.12201
• Yağmur, B. (2018). Üniversite öğrencilerinde bağlanma stilleri, ruminasyon ve depresyon düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
• Yapan, S. (2018). Depresyon ve anksiyete belirtilerinin yordayıcıları olarak ruminasyon, otomatik düşünceler, işlevsel olmayan tutumlar ve düşünce baskılama [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
• Yasinski, C., Hayes, A. M., Ready, C. B., Abel, A., Görg, N., & Kuyken, W. (2020). Processes of change in cognitive behavioral therapy for treatment-resistant depression: psychological flexibility, rumination, avoidance, and emotional processing. Psychotherapy Research, 30(8), 983-997. https://doi.org/10.1080/10503307.2019.1699972