Öz
Bu araştırma, güvenilir râvîlerin takibiyle zayıf hadisin sahîh li-gayrihî mertebesine yükselmesi konusundaki teorik bir çalışmayı içermektedir. Dr. Mahmûd el-Tahhân, Nu-ruddîn Itr ve Mâhir Yâsin el-Fahl gibi çağdaş hadis âlimleri, sahîh li-gayrihî mertebesine yükselen hasen li-zâtihî hadisini ele almışlar ancak zayıf hadisin sahîh li-gayrihî merte-besine yükselmesini ele almamışlardır. Bu, bnü’s-Salâh’ın Ulûmu’l-Hadîs adlı eserinde hasen li zâtihî bahsinde, Muhammed b. ‘Amr bin Alkame’nin “Ümmetime zor gelmeyece-ğini bilseydim...” örneğinde, râvînin kendisinin sadûk olduğunu, ancak ona benzer veya ondan üstün bir destek gelirse sahîh li-gayrihî mertebesine yükseleceğini belirtmesine dayanmaktadır. Bu görüş, İbnü’s-Salâh’ın es-Sıyâne fî Şerhi Müslim adlı eserinde belirt-tiği hususla çelişmektedir; zira bu eser Ulûmu’l-Hadîs adlı eserinden sonra yazılmıştır. Bilindiği üzere, “âlimin görüşü, tüm eserlerinden alınır.” Ayrıca bu görüş, Sahîhayn’ın (Buhârî ve Müslim) gerçekliğiyle de çelişmektedir; zira onlar eserlerinde munkatı‘ ol-duğu için zayıf sayılan mu‘allak hadislere yer vermiş ve başka yerlerde tam isnadlarıyla zikretmişlerdir. Ayrıca, râvîlerin hatalarının bulunmadığını, güvenilir râvîlerin onayla-dığı rivayetlerle mutabık olduğunu belirterek, ‘intikâî metod’ olarak adlandırılan yön-temi kullanmışlardır. Bazı âlimler, güvenilir râvîlerin takibiyle zayıf hadisin sahîh li-gayrihî mertebesine yükselebileceğini açıkça belirtmişlerdir. Bunlar arasında Hâfız İbn Hacer, es-Subkî ve İbn Kesîr yer almaktadır. Zira, takip edilen hadis, takip eden râvînin hükmünü alır, İbn Hacer'in açıkça belirttiği gibi; çünkü Sahîh-i Buhârî’yi şerh ederken bu konu geniş çapta ele almıştır. Bu nedenle, Sahîhayn’in hadislerinin hükmünün sadece yolların toplamıyla verilmesi gerektiğini belirleyebilmiştir. Ayrıca, İbnü’s-Salâh, es-Sıyâne fî Şerhi Müslim adlı eserinde, güvenilir râvîlerin takibiyle zayıf hadisin sahîh li-gayrihî mertebesine yükseldiğini ve onların Sahîhayn'de nasıl yer aldığını belirtmiştir. Bu görüş, Abdulrahmân el-Mu‘allimî el-Yemânî, Şeyh Muhammed Avvâme ve araştırma-cı Ebu Bekir Kâfî tarafından da desteklenmekte olup, Buhârî ve Müslim’in es-Sahîh’le-rinde hadislerin nasıl yer aldığını dikkate almanın önemini vurgulamışlardır.
Kaynakça
- أحمد معبد، مقطع" فائدة حديثية معنى الانتقاء عند البخاري ومسلم"، YouTube
- أحمد معبد، "ما معنى الاحتجاج بالراوي، YouTube
- بشار عواد معروف، والشيخ شعيب الأرناؤوط، تحرير تقريب التهذيب، ط. مؤسسة الرسالة – بيروت، 1417هـ- 1997م.
- ابن حجر، أبو الفضل، أحمد بن علي العسقلاني، فتح الباري بشرح صحيح البخاري، ط. دار المعرفة – بيروت، 1379هـ.
- ابن حجر، أبو الفضل العسقلاني، النكت على صحيح البخاري، تحقيق: أبو الوليد هشام بن علي السعيدني، وأبو تميم نادر مصطفى محمود، ط. المكتبة الإسلامية – القاهرة، 1426هـ- 2005م.
- ابن حجر، أبو الفضل، أحمد بن علي العسقلاني، النكت على كتاب ابن الصلاح، تحقيق: ربيع بن هادي عمير المدخلي، ط. عمادة البحث العلمي- المدينة المنورة، 1404هـ- 1984م.
- ابن حجر، "ماء زمزم لما شرب"، تحقيق: سائد بكداش، ط. دار البشائر الإسلامية – لبنان، 1421هـ.
- ابن رجب الحنبلي، عبد الرحمن بن أحمد، "شرح علل الترمذي" تحقيق: نور الدين عتر، ط. دار الملاح.
- ابن كثير، أبو الفداء، إسماعيل بن كثير، اختصار علوم الحديث، تحقيق: ماهر ياسين الفحل، ط. دار الميمان- الرياض، 1434هـ- 2013م.
- ابن الصلاح، أبو عمرو، عثمان بن عبد الرحمن الشهرزوري، الصيانة صحيح مسلم من الإخلال والغلط وحمايته من الإسقاط والسقط، تحقيق: موفق بن عبد الله بن عبد القادر، ط. دار الغرب الإسلامي- بيروت، 1404هـ- 1984م.
- ابن الصلاح، أبو عمرو، عثمان بن عبد الرحمن، "علوم الحديث" تحقيق: نور الدين عتر، ط. دار الفكر المعاصر- لبنان.
- ابن القيم الجوزية، شمس الدين أبي عبد الله، محمد بن أبي بكر الزرعي، الدمشقي،" زاد المعاد في هدي خير العباد محمد" ط. دار الكتاب العربي- بيروت – لبنان، 1425هـ- 2005م.
- ابن الملقن، سراج الدين، أبو حفص، عمر بن علي، "البدر المنير في تخريج الأحاديث والآثار الواقعة في الشرح الكبير"، تحقيق: مصطفى أبو الغيط، وعبد الله بن سليمان، وياسر كامل، ط. دار الهجرة- الرياض، 1425هـ- 2004م.
- عتر، دكتور نور الدين، "منهج النقد في علوم الحديث" ط. دار الفكر- دمشق، 1399هـ- 1979م.
- محمد عوامة، "تعليق على تدريب الراوي" ط. دار المنهاج- السعودية، 1437هـ- 2016م.
- البخاري، أبو عبد الله، محمد بن إسماعيل، "الصحيح"، تحقيق: محمد زهير بن ناصر الناصر، ط. دار طوق النجاة، 1422هـ.
- الجزائري، طاهر، توجيه النظر إلى أصول الأثر، تحقيق: عبد الفتاح أبو غدة، ط. مكتبة المطبوعات الإسلامية – حلب، 1416هـ- 1995م.
- الحجوي، محمد بن الحسن الثعالبي الفاسي، الدفاع عن الصحيحين دفاع عن الإسلام، تحقيق: الدكتور محمد بن عزوز، ط. دار ابن حزم- لبنان، 1424هـ- 2003م.
- الذهبي، شمس الدين، محمد بن أحمد، سير أعلام النبلاء، تحقيق: شعيب الأرناؤوط، ط. مؤسسة الرسالة- بيروت.
- الزيلعي، جمال الدين، أبو محمد، عبد الله بن يوسف، نصب الراية لأحاديث الهداية، تحقيق: محمد عوامة، ط. مؤسسة الريان- لبنان، 1418هـ- 1997م.
- الزركشي، بدر الدين، أبو عبد الله، محمد بن جمال الدين، النكت على مقدمة ابن الصلاح، تحقيق: د. زين العابدين بن محمد بلا فريج، ط. أضواء السلف – الرياض، 1419هـ- 1998م.
- السبكي، تقي الدين، علي بن عبد الكافي، شفاء السقام في زيارة خير الأنام، تحقيق: حسين محمد علي شكري، ط. دار الكتب العلمية- بيروت، 1429هـ- 2008م.
- الطحان، دكتور محمود، تيسير مصطلح الحديث، ط. مكتبة المعارف – الرياض، 1431هـ- 2010م.
- القسطلاني، أبو العباس، شهاب الدين، أحمد بن محمد بن أبي بكر، إرشاد الساري لشرح صحيح البخاري، ط. المطبعة الكبرى الأميرية- مصر، 1323هـ.
- الفحل، دكتور ماهر ياسين، محاضرات في علوم الحديث، ط. دار مجد الإسلام- القاهرة، 2009م.
- المزي، أبو الحجاج، يوسف بن الزكي عبد الرحمن، تهذيب الكمال، تحقيق: د. بشار عواد معروف، ط. مؤسسة الرسالة- بيروت، 1400هـ- 1980م.
- المسلم بن الحجاج، أبو الحسن القشيري، الصحيح، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقي، ط. دار إحياء التراث العربي- بيروت.
- المعلمي، عبد الرحمن بن يحيى اليماني، التنكيل بما في تأنيب الكوثري من الأباطيل، تحقيق وتخريج: محمد ناصر الدين الألباني، وزهير الشاويش، وعبد الرزاق حمزة، ط. المكتب الإسلامي- بيروت، 1406هـ- 1986م.
- الملا القاري، علي بن سلطان الهروي، شرح شرح نخبة الفكر في مصطلحات أهل الأثر، تحقيق: محمد نزار تميم، وهيثم نزار تميم، ط. دار الأرقم بن أبي الأرقم- بيروت – لبنان.
- النووي، ما تمس إليه حاجة القاري لصحيح الإمام البخاري، تحقيق: علي حسن علي عبد الحميد، ط. دار الكتب العلمية.
- أبو بكر كافي، منهج الإمام البخاري في تصحيح الأحاديث وتعليلها، إشراف: الدكتور حمزة عبد الله المليباري، ط. دار ابن حزم- لبنان، 1421هـ- 2000م.
Öz
Bu araştırma, güvenilir râvîlerin takibiyle zayıf hadisin sahîh li-gayrihî mertebesine yükselmesi konusundaki teorik bir çalışmayı içermektedir. Dr. Mahmûd el-Tahhân, Nu-ruddîn Itr ve Mâhir Yâsin el-Fahl gibi çağdaş hadis âlimleri, sahîh li-gayrihî mertebesine yükselen hasen li-zâtihî hadisini ele almışlar ancak zayıf hadisin sahîh li-gayrihî merte-besine yükselmesini ele almamışlardır. Bu, bnü’s-Salâh’ın Ulûmu’l-Hadîs adlı eserinde hasen li zâtihî bahsinde, Muhammed b. ‘Amr bin Alkame’nin “Ümmetime zor gelmeyece-ğini bilseydim...” örneğinde, râvînin kendisinin sadûk olduğunu, ancak ona benzer veya ondan üstün bir destek gelirse sahîh li-gayrihî mertebesine yükseleceğini belirtmesine dayanmaktadır. Bu görüş, İbnü’s-Salâh’ın es-Sıyâne fî Şerhi Müslim adlı eserinde belirt-tiği hususla çelişmektedir; zira bu eser Ulûmu’l-Hadîs adlı eserinden sonra yazılmıştır. Bilindiği üzere, “âlimin görüşü, tüm eserlerinden alınır.” Ayrıca bu görüş, Sahîhayn’ın (Buhârî ve Müslim) gerçekliğiyle de çelişmektedir; zira onlar eserlerinde munkatı‘ ol-duğu için zayıf sayılan mu‘allak hadislere yer vermiş ve başka yerlerde tam isnadlarıyla zikretmişlerdir. Ayrıca, râvîlerin hatalarının bulunmadığını, güvenilir râvîlerin onayla-dığı rivayetlerle mutabık olduğunu belirterek, ‘intikâî metod’ olarak adlandırılan yön-temi kullanmışlardır. Bazı âlimler, güvenilir râvîlerin takibiyle zayıf hadisin sahîh li-gayrihî mertebesine yükselebileceğini açıkça belirtmişlerdir. Bunlar arasında Hâfız İbn Hacer, es-Subkî ve İbn Kesîr yer almaktadır. Zira, takip edilen hadis, takip eden râvînin hükmünü alır, İbn Hacer'in açıkça belirttiği gibi; çünkü Sahîh-i Buhârî’yi şerh ederken bu konu geniş çapta ele almıştır. Bu nedenle, Sahîhayn’in hadislerinin hükmünün sadece yolların toplamıyla verilmesi gerektiğini belirleyebilmiştir. Ayrıca, İbnü’s-Salâh, es-Sıyâne fî Şerhi Müslim adlı eserinde, güvenilir râvîlerin takibiyle zayıf hadisin sahîh li-gayrihî mertebesine yükseldiğini ve onların Sahîhayn'de nasıl yer aldığını belirtmiştir. Bu görüş, Abdulrahmân el-Mu‘allimî el-Yemânî, Şeyh Muhammed Avvâme ve araştırma-cı Ebu Bekir Kâfî tarafından da desteklenmekte olup, Buhârî ve Müslim’in es-Sahîh’le-rinde hadislerin nasıl yer aldığını dikkate almanın önemini vurgulamışlardır.
Kaynakça
- أحمد معبد، مقطع" فائدة حديثية معنى الانتقاء عند البخاري ومسلم"، YouTube
- أحمد معبد، "ما معنى الاحتجاج بالراوي، YouTube
- بشار عواد معروف، والشيخ شعيب الأرناؤوط، تحرير تقريب التهذيب، ط. مؤسسة الرسالة – بيروت، 1417هـ- 1997م.
- ابن حجر، أبو الفضل، أحمد بن علي العسقلاني، فتح الباري بشرح صحيح البخاري، ط. دار المعرفة – بيروت، 1379هـ.
- ابن حجر، أبو الفضل العسقلاني، النكت على صحيح البخاري، تحقيق: أبو الوليد هشام بن علي السعيدني، وأبو تميم نادر مصطفى محمود، ط. المكتبة الإسلامية – القاهرة، 1426هـ- 2005م.
- ابن حجر، أبو الفضل، أحمد بن علي العسقلاني، النكت على كتاب ابن الصلاح، تحقيق: ربيع بن هادي عمير المدخلي، ط. عمادة البحث العلمي- المدينة المنورة، 1404هـ- 1984م.
- ابن حجر، "ماء زمزم لما شرب"، تحقيق: سائد بكداش، ط. دار البشائر الإسلامية – لبنان، 1421هـ.
- ابن رجب الحنبلي، عبد الرحمن بن أحمد، "شرح علل الترمذي" تحقيق: نور الدين عتر، ط. دار الملاح.
- ابن كثير، أبو الفداء، إسماعيل بن كثير، اختصار علوم الحديث، تحقيق: ماهر ياسين الفحل، ط. دار الميمان- الرياض، 1434هـ- 2013م.
- ابن الصلاح، أبو عمرو، عثمان بن عبد الرحمن الشهرزوري، الصيانة صحيح مسلم من الإخلال والغلط وحمايته من الإسقاط والسقط، تحقيق: موفق بن عبد الله بن عبد القادر، ط. دار الغرب الإسلامي- بيروت، 1404هـ- 1984م.
- ابن الصلاح، أبو عمرو، عثمان بن عبد الرحمن، "علوم الحديث" تحقيق: نور الدين عتر، ط. دار الفكر المعاصر- لبنان.
- ابن القيم الجوزية، شمس الدين أبي عبد الله، محمد بن أبي بكر الزرعي، الدمشقي،" زاد المعاد في هدي خير العباد محمد" ط. دار الكتاب العربي- بيروت – لبنان، 1425هـ- 2005م.
- ابن الملقن، سراج الدين، أبو حفص، عمر بن علي، "البدر المنير في تخريج الأحاديث والآثار الواقعة في الشرح الكبير"، تحقيق: مصطفى أبو الغيط، وعبد الله بن سليمان، وياسر كامل، ط. دار الهجرة- الرياض، 1425هـ- 2004م.
- عتر، دكتور نور الدين، "منهج النقد في علوم الحديث" ط. دار الفكر- دمشق، 1399هـ- 1979م.
- محمد عوامة، "تعليق على تدريب الراوي" ط. دار المنهاج- السعودية، 1437هـ- 2016م.
- البخاري، أبو عبد الله، محمد بن إسماعيل، "الصحيح"، تحقيق: محمد زهير بن ناصر الناصر، ط. دار طوق النجاة، 1422هـ.
- الجزائري، طاهر، توجيه النظر إلى أصول الأثر، تحقيق: عبد الفتاح أبو غدة، ط. مكتبة المطبوعات الإسلامية – حلب، 1416هـ- 1995م.
- الحجوي، محمد بن الحسن الثعالبي الفاسي، الدفاع عن الصحيحين دفاع عن الإسلام، تحقيق: الدكتور محمد بن عزوز، ط. دار ابن حزم- لبنان، 1424هـ- 2003م.
- الذهبي، شمس الدين، محمد بن أحمد، سير أعلام النبلاء، تحقيق: شعيب الأرناؤوط، ط. مؤسسة الرسالة- بيروت.
- الزيلعي، جمال الدين، أبو محمد، عبد الله بن يوسف، نصب الراية لأحاديث الهداية، تحقيق: محمد عوامة، ط. مؤسسة الريان- لبنان، 1418هـ- 1997م.
- الزركشي، بدر الدين، أبو عبد الله، محمد بن جمال الدين، النكت على مقدمة ابن الصلاح، تحقيق: د. زين العابدين بن محمد بلا فريج، ط. أضواء السلف – الرياض، 1419هـ- 1998م.
- السبكي، تقي الدين، علي بن عبد الكافي، شفاء السقام في زيارة خير الأنام، تحقيق: حسين محمد علي شكري، ط. دار الكتب العلمية- بيروت، 1429هـ- 2008م.
- الطحان، دكتور محمود، تيسير مصطلح الحديث، ط. مكتبة المعارف – الرياض، 1431هـ- 2010م.
- القسطلاني، أبو العباس، شهاب الدين، أحمد بن محمد بن أبي بكر، إرشاد الساري لشرح صحيح البخاري، ط. المطبعة الكبرى الأميرية- مصر، 1323هـ.
- الفحل، دكتور ماهر ياسين، محاضرات في علوم الحديث، ط. دار مجد الإسلام- القاهرة، 2009م.
- المزي، أبو الحجاج، يوسف بن الزكي عبد الرحمن، تهذيب الكمال، تحقيق: د. بشار عواد معروف، ط. مؤسسة الرسالة- بيروت، 1400هـ- 1980م.
- المسلم بن الحجاج، أبو الحسن القشيري، الصحيح، تحقيق: محمد فؤاد عبد الباقي، ط. دار إحياء التراث العربي- بيروت.
- المعلمي، عبد الرحمن بن يحيى اليماني، التنكيل بما في تأنيب الكوثري من الأباطيل، تحقيق وتخريج: محمد ناصر الدين الألباني، وزهير الشاويش، وعبد الرزاق حمزة، ط. المكتب الإسلامي- بيروت، 1406هـ- 1986م.
- الملا القاري، علي بن سلطان الهروي، شرح شرح نخبة الفكر في مصطلحات أهل الأثر، تحقيق: محمد نزار تميم، وهيثم نزار تميم، ط. دار الأرقم بن أبي الأرقم- بيروت – لبنان.
- النووي، ما تمس إليه حاجة القاري لصحيح الإمام البخاري، تحقيق: علي حسن علي عبد الحميد، ط. دار الكتب العلمية.
- أبو بكر كافي، منهج الإمام البخاري في تصحيح الأحاديث وتعليلها، إشراف: الدكتور حمزة عبد الله المليباري، ط. دار ابن حزم- لبنان، 1421هـ- 2000م.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Arapça |
|---|---|
| Konular | Hadis |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 9 Haziran 2024 |
| Kabul Tarihi | 10 Haziran 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 22 Sayı: 1 |
Kaynak Göster
Her düşünce ve tasavvur, kendi iç bütünlüğü içerisinde bir ilim telâkkîsine sahiptir. İslâmî ilim geleneği de kendi bütünlüğü içerisinde bu telâkkîyi önce inşâ sonra ikmâl etmiştir. Hayatın tabi akışı içerisinde ihtiyaçlar zuhûr ettikçe önce ilmî geleneğinin alt yapısını teşkil edecek ve istidlâle medâr olacak davranış ve deliller cem‘ ve tasnif edilmiş, sonra bunlar konularına göre taksime tabi tutulmuştur. İslâmî ilimlerin teşekkülünün ilk merhalesini teşkil eden cem‘ dönemi diyebileceğimiz bu sürecin ardından yeni bir telif sürecine intikâl edilmiştir.
İlim dallarının birbirinden ayrışmaya başladığı, konularının kendine haslığı göz önünde bulundurularak hususî eserlerde toplanmaya başlandığı birkaç yüzyıl devam eden bir sürecin ardından, özellikle farklı medeniyetlere ve dinlere mensup kişilerin Müslüman olmaları ile birlikte, onların sahip olduğu birikim ile İslâmî ilimlerin her birinin sahip olduğu kazanımlar mezcedilmeye başlandı. Dolayısıyla tasnif dönemi diyebileceğimiz bu süreci ikinci bir adım, imtizâcın hâsıl ettiği müktesebâtı ise tefekküre doğru atılan ilk adım olarak değerlendirmek mümkündür.
İlim dallarının, malumâta dayalı inşâdan tefekküre dayalı tasavvura geçişinde söz konusu ara merhale çok önemli bir tesir icra etmiştir. Bugün İslâmî düşüncenin tefekkür temellerinin sağlamlaştırıldığı merhale ve her türlü adımın atıldığ süreç ‘öteki ile karşılaşmanın kazanımlarının’ bize ait tasavvura uygun bir dönüşüme tabi tutulmasından sonra kurgulanmıştır. Öteki ile karşılaşma dönemi diyebileceğimiz bu merhalede mevcut kazanımları edinip üstlenmek, bir ilmi ilim yapan cihet-i vahdesini tespit, konu ve mesâilindeki farklılaşma dolayısıyla yeni ilim dallarının teşekkülü ve küllî tefekkür geleneğinin vazgeçilmez bir parçası olması şeklinde tezâhür etmiştir.
Tefekkür geleneğimizin içinde yer alan ilim ehlinin, bu küllî tasavvuru idrâk etmesi ve tasavvuru teşkil eden bir duruşa sahip olması, mensuplarından söz konusu tasavvuru üstlenecek insanları/ilim ehlini yetiştirmesine bağlıdır. Bu da, içinde doğulan tasavvurun, hâli hazırda ve gelecekte üstlenilip sürdürülmesi için atılması gereken doğru adımları tespit ve tatbik ile mümkündür.
Geleceği kurgulayacak ilim ehlinin, içinden geldiği toplumdan edindiği ortalama müktesebâtla yetinmeksizin, tedrîs ve ta‘lîm sürecinde işaret edilen ilim dallarından her birinin ‘içselleştirerek’ elde edilmesi umulan kazanımlarını ikmâl etmesi gerekir. Dil, mantık ve irfân birlikteliğinin hâsıl ettiği usûlün kazanımlarının özümsemesi, kendisinde bir küllî tasavvur ve duruşun zâtında vücut bulması bize ait tasavvurun hâsıl olmasının vazgeçilmez yoludur.
Bütünüyle Batı esaslı eğitim-öğretim değerler manzûmesinin kurgulayıp kontrol ettiği dinî eğitim; her şeyden önce bize ait tasavvuru terk etmeyi öncelemiş, ikinci olarak bidâyetten itibaren tedrîs sürecini izleyip kâmil manada içselleştirerek bir tasavvur oluşumunu imkânsız hâle getirmiştir. Bugün, gerek yaygın gerekse örgün din tasavvurunun teşekkülünü sağlayan diyanet, ilâhiyat ve kendine ait tasavvuru keşfedip sürdürememiş medrese-dergâh camiası, farkında olmadan Batı değerler manzûmesi üzerinden ve müsaade edilen sınırlar içerisinde kalan bir tasavvur üretmektedir. Üretilen ‘yeni tasavvurun’ i‘tikâdî, amelî ve zihnî anlamda ilim geleneğimize aykırı bir mahiyet arz etmesi, ötekine ait değerleri destekleyici vasfından kaynaklanmaktadır.
İşaret edilen hususların farkında olarak yayın faaliyetlerini sürdüren Hadis Tetkikleri Dergisi (HTD) aracılığı ile kendi duruşumuzu ve müşterek tasavvurumuzu keşfe gayret gösteren arayışlara imkân sunmayı önemsiyoruz. Bir başka deyişle, tereddüt ve sapmaların farkına vararak seyrimize devam etmenin mutlak ihtiyacımız olduğunun idrâki içerisindeyiz. Dolayısıyla aklî, kalbî ve zihnî tekâmülü hâsıl eden usûl tasavvurumuzun öncelenmesi, malûmâtın bu tasavvura göre yorumlanması gerektiğini müdrikiz.
Yayın hayatımızın ikinci yirmi yılı içerisinde, faaliyetlerimizi kesintisiz sürdürerek geride bıraktığımız yirmi iki yılın ardından, Hadis Tetkikleri Dergisi’nin bu sayısında; hadis ilimlerinin muhtelif alanlarında ilmî, irfânî ve nazarî alanlara ta‘alluk eden ilginizi çekecek tetkiklere yer verdik. Araştırmacı ve akademisyenlerimizin müktesebâtını yansıtan tetkikler, araştırma notları, bilimsel etkinlik ve kitap tanıtımları bu sayımızda sizlerin ilgisine arz ettiğimiz içeriğimizdir.
Makaleleriniz ve araştırmalarınızla sağladığınız destekleriniz sayesinde muhteviyâtı daha da zenginleşecek olan Hadis Tetkikleri Dergisi (HTD) kendini keşif gayreti içerisinde olan ilim ehlince bize iletilen her türlü talebe açık olup bütün imkânlarımızı kullanarak talepte bulunanları desteklemeye çalışacağımızın bilinmesini isteriz.
Geride bıraktığımız kesintisiz yirmi iki yıl ve kırk üç sayı boyunca Hadis Tetkikleri Dergisi’ne (HTD) destek olan, sahip çıkan, bizleri cesaretlendiren, yazılarıyla bizi onurlandıran bütün hoca ve kardeşlerimize şükranlarımızı sunarken bundan sonra da HTD’nin imkânlarının, araştırmacılarımızın hizmetinde olduğunu te’yîden ifade istiyoruz.
Gelecek sayılarımızda görüşmek dileğiyle...
Saygılarımızla...
İbrahim HATİBOĞLU