Transzendental Realizm ve Pragmatik Felsefe Işığında Medya Etnografisinde Düşünümsellik ve İlişkisellik: Roy Bhaskar ve George Herbert Mead

Yıl 2022, , 421 - 432, 30.12.2022

Elif Özuz Dağdelen

https://doi.org/10.32600/huefd.1004862

Öz

Bireylerin ve toplumların dijitalleşme süreçleri sebebiyle hem oluşturdukları hem dahil oldukları dijital kültür, sosyal bilimlerde farklı araştırma yöntem ve tekniklerine olan ihtiyacı ortaya çıkarmıştır. Bu ihtiyacı karşılamak için kullanılmaya başlanan araştırma tekniklerinden bir tanesi ise medya etnografisi olmuştur. Bu çalışmanın amacı ise “Öznelerarası süreçler, gündelik hayat pratikleri, dijital kültür, medya kültürü yani genel anlamda medya etnografisinin ilgilendiği araştırma nesnesi nasıl bir paradigma ile işlemelidir?” sorusunu tartışmaktır. Bu amaçla, özellikle kültür temelli çalışmalarda, araştırma nesnesinin nasıl ele alınacağının artık pozitivist paradigma hakimiyetinden çıkarak, fenomenoloji temelli etnometodoloji yani genel anlamda hermeneutik ile şekillenerek ilişkiselliğe doğru bir yol izlemesine dikkat çekilmektedir. Bu vurguyu yapabilmek, düşünümselliğin ve ilişkiselliğin medya etnografisindeki rolü üzerine tartışmak amacıyla, eleştirel-realizmin öncü isimlerinden biri olan Roy Bhaskar ile sembolik etkileşimcilik ve pragmatik felsefenin önemli isimlerinden biri olan fakat genellikle yorumsamacı gelenek ile ele alınan George Herbert Mead’in kuramlarının eleştirel-realizme nasıl katkıları olabileceği açıklanmaktadır. Bu iki önemli ismin özellikle ilişkisel etnografi temelinde, Davies’in önerdiği gibi, nasıl birlikte kullanılabileceği düşünülmekte ve dijital toplumlarda medya etnografisinin anlamı, riskleri ve sınırları ile ilgili yeni sorular ortaya konmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Medya etnografisi, transzendental realizm, pragmatik felsefe, düşünümsellik, ilişkisellik

Reflexivity and Relationality in Media Ethnography from the Perspective of Transcendental Realism and Pragmatic Philosophy: Roy Bhaskar and George Herbert Mead

Öz

As consequences of digitalization processes, a digital culture that individuals and society both create and get involved in necessitates new research methods and techniques in social sciences. One of the research techniques that has been used to meet this need has been media ethnography. The aim of this study is to discuss the question, “What kind of paradigm should be appropriate for intersubjective processes, daily life practices, digital culture, media culture, so in general, the object of research that media ethnography concerned with?”. For this purpose, especially in culture-based studies, it is pointed out that how to handle the research object is no longer dominated by the positivist paradigm, but rather shaped by phenomenology-based ethnomethodology, that is, hermeneutics in general, and following a path towards relationality. To make this emphasis and to discuss the role of reflexivity and relationality in media ethnography, how Roy Bhaskar, one of the pioneers of critical realism and George Herbert Mead, one of the important names of symbolic interactionism and pragmatic philosophy, but who is generally discussed with the hermeneutic tradition, contribute to critical realism are described. In this paper, it is thought how these two important names can be thought together, especially based on relational ethnography as Davies suggests, and new questions are raised about the meaning, risks, and limits of media ethnography in digital societies.

Anahtar Kelimeler

Ethnography, transcendental realism, pragmatik philosophy, reflexivity, relationality

Kaynakça

• Balkız, B. (2004). Frankfurt okulu ve eleştirel teori: Sosyolojik pozitivizmin eleştirisi. Sosyoloji Dergisi, 12(13), 135-158
• Bhaskar, R. (2009). Scientific realism and human emancipation. Routledge.
• Bhaskar, R. (2013). A Realist theory of science. Routledge.
• Bhaskar, R. (2014). The possibility of naturalism: A philosophical critique of the contemporary human sciences. Routledge.
• Collier, A. (1994). Critical realism: An introduction to Roy Bhaskar's philosophy. Verso: London.
• Davies, C. A. (2012). Reflexive ethnography: A guide to researching selves and others. Routledge.
• Desmond, M. (2014). Relational ethnography. Theory and Society, 43(5), 547-579.
• Türk, D. (2012). Eleştirel gerçekçilik üzerine. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 67(3), 189-217.
• Gustavson, L. C., ve Cytrynbaum, J. D. (2003). Illuminating spaces: Relational spaces, complicity, and multisited ethnography. Field Methods, 15 (3), 252-270.
• Hartwig, M. (2014). Intruduction to Roy Bhaskar: The possibility of naturalism. Erişim Tarihi: 15.06.2019. https://www.academia.edu/7593012/Introduction_to_Roy_Bhaskar_The_Possibility_of_Naturalism_2014
• Mead, G. H. (2017). Zihin, benlik ve toplum (Y. Erdem Çev.). Ankara: Heretik Yayınları.
• Morva, O. (2013). Eleştirel teori ve pragmatik sosyal teori: İletişim Düşüncesi Üzerinden Kurulan Ortaklık. Kültür ve İletişim, 16(2), 9-44.
• Öztürk, E. (2018). George Herbert Mead’in sosyal davranışçılık devrimi: Sosyolojizm ve psikolojizm kıskacında bir “ilişkisel faillik” denemesi. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 21(2), 253-284.
• Rahte, E. Ç. (2010). Kamusallık, toplumsal katılım ve medya: Kadın programları etnografisi. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, (13), 55-84.
• Ritzer, G. (2011). Sociological theory. New York: Mc Graw Hill.
• Sayer, A. (1999). Realism and social science. Sage.
• Schubert, H. J. (2006). The foundation of pragmatic sociology: Charles Horton Cooley and George Herbert Mead. Journal of Classical Sociology, 6(1), 51-74.
• Simon, G. (2012). Relational ethnography: Writing and reading in research relationships. Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research, 14(1).
• Simpson, B. (2009). Pragmatism, Mead and The Practice Turn. Organization Studies, 30(12), 1329-1347.
• Sunar, L. (2007). Batı düşüncesinde yeni arayışlar ve Roy Bhaskar’ın eleştirel realizm felsefesi. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 3(15), 85-100.
• Ülman, B., Balta Paker, E., ve Ağcan, A. M. (2011). “Uluslararası” fikri, epistemolojik yanılgı ve eleştirel gerçekliğin imkânları. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 8(30), 15-41.
• Uluocak, Ş. (2016). Tözcülük-İlişkisellik dikotomisi açısından ilişkisel sosyolojik modellerin Türkiye’de sosyoloji pratiği ve Düşünümselliği Açısından Olası Açılımları. Sosyoloji Konferansları, (53), 101-153.
• Yalvaç, F. (2010). Eleştirel gerçekçilik: Uluslararası ilişkiler kuramında post-pozitivizm sonrası aşama. Uluslararası İlişkiler/International Relations, 6(24), 3-31.