The Phenomenon of Migration in Neşe Karel’s Stories

Yıl 2025, Cilt: 42 Sayı: 2, 639 - 655, 23.12.2025

Betül Öztoprak

https://doi.org/10.32600/huefd.1645456

Öz

Fatma Neşe Karel starts to take part in Turkish literature with her first stories written in 1975. Expressing that the source of her stories was experiences, impressions and fables she listened to in her childhood, Karel mostly wrote short stories and give voice to the themes of loneliness, longing, sadness etc. Just as the events take place in Antalya, Bursa, İstanbul, Ankara etc. cities, especially Germany, the Netherlands and America also take place in the stories. In her stories, Karel call attention to the problems brought about by migration and migration, and mostly addressed the theme in question in the women’s center. The aim of the study is to discuss the phenomenon of external migration in the 22 story of Karel, who is the daughter of an immigrant family and worked as a worker in Germany for a short time, and to determine the author’s approach to migration and perspective. Although the labor migrations to Germany are mainly expressed in the stories, the suffering of exiles and refugees are also described, and the phenomenon of migration is not approached unilaterally. In this direction, the phenomenon of migration in our study will be evaluated with the document analysis method under the headings of labor migration, migration through marriage, exile, political refugees. It has been seen that Germany, which is seen as a door of hope, is also perceived as an exile and a place of escape for women, and Karel executed strong, successful, struggling, patient image of a woman no matter what and didn’t hesitate to criticize women when appropriate.

Anahtar Kelimeler

Neşe Karel , story , migration , labor migration , Germany

Neşe Karel’in Öykülerinde Göç Olgusu

Öz

Fatma Neşe Karel, 1975 yılında yazmış olduğu ilk öyküleriyle Türk edebiyatında yer almaya başlar. Öykülerinin kaynağının çocukluğunda dinlediği masallar, yaşanmışlıklar ve izlenimleri olduğunu dile getiren Karel, çoğunlukla kısa öyküler kaleme alır ve söz konusu öykülerde yalnızlık, hasret, hüzün vb. temaları dile getirir. Yazarın eserlerinde olaylar Antalya, Bursa, İstanbul, Ankara vb. şehirlerde geçtiği gibi Almanya başta olmak üzere Hollanda ve Amerika da öykülerde mekân olarak yer almaktadır. Karel öykülerinde göçe ve göçün getirmiş olduğu sorunlara dikkat çekmiş, söz konusu temayı çoğunlukla kadınlar merkezinde ele almıştır. Çalışmanın amacı, göçmen bir ailenin kızı olan ve kısa bir süre Almanya’da işçi olarak çalışan Karel’in yirmi iki öyküsünde yer verdiği dış göç olgusunu ele almak, yazarın göçe olan yaklaşımını ve bakış açısını tespit etmektir. Öykülerde ağırlıklı olarak Almanya’ya yapılan iş gücü göçleri dile getirilse de sürgünlerin ve mültecilerin yaşadıkları acılar da anlatılmış, göç olgusuna tek taraflı yaklaşılmamıştır. Bu doğrultuda çalışmada göç olgusu; iş gücü göçü, evlilik yoluyla yapılan göçler, sürgün, siyasi mülteciler başlıkları altında doküman analiz yöntemi ile değerlendirilecektir. Öykülerde bir umut kapısı olarak görülen Almanya’nın kadınlar için ayrıca bir sürgün, bir kaçış mekânı olarak da algılandığı, ne olursa olsun Karel’in güçlü, başarılı, mücadeleci, sabırlı bir kadın imajı ortaya koyduğu ve yeri geldiğinde kadınları da eleştirmekten uzak durmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Neşe Karel , öykü , göç , iş gücü göçü , Almanya

Kaynakça

• Adıgüzel, Y. (2011). Almanya Türkleri’nde dil din kimlik. Şehir Yayınları.
• Adıgüzel, Y. (2019). Göç sosyolojisi. Nobel Yayıncılık.
• Arslan, M. & Adıgüzel, Y. (2021). Almanya’daki Türk diasporik kimlik dönüşümünü üç kuşak Türk romanı üzerinden okumak. B. Gündoğmuş (Yay. haz.). Göçün 60. yılında Avrupa’da Türk toplumu kimlik, uyum ve katılım içinde (ss. 215-264). Nobel Yayıncılık.
• Aslan Cobutoğlu, S. (2021). Bir ada hikâyesi (an island story) in the context of cultural and spatial integration: towards the ütopia of the exile. A. Karadağ, N. Karakaş, A. Atilla (Yay. haz.). International migration researches in the geography, society and culture axis içinde (ss. 193-212). Ege Üniversitesi Yayınları.
• Atalar, U. & Duran, R. (2021). Avrupa’daki göçmen kadınların kimlik algıları. B. Gündoğmuş (Yay. haz.). Göçün 60. yılında Avrupa’da Türk toplumu kimlik, uyum ve katılım içinde (ss. 135-163). Nobel Yayıncılık.
• Bahadır, Y. (2008). Anadolu’ya göçler tarih-toplum-kimlik. Trabzon Belediyesi Kültür Yayınları.
• Bartram, D., Poros M. V., Monforte P. (2019). Göç meselesinde temel kavramlar (I. Ağabeyoğlu Tuncay, Çev.). Hece Yayınları.
• Berzeg, N. (2010). Çerkesler Kafkas sürgünü: vatansız bırakılan bir halk. Chiviyazıları Yayınevi.
• Canatan, K. (2020). Toplumsal değişim perspektifinden göç sosyolojisi. Eski Yeni Yayınları.
• Ceyhan Akça, N. (2019). Sürgün poetikası. Kurgan Edebiyat Yayınları.
• Çak, M., Karakaş M., Oğhan V. (2021). Göçün makroekonomik etkileri. M. Karakaş & D. Çak (Yay. haz.). Göç ve etkileri güvenlik, toplum, kadın, çocuk, ekonomi, dış politika içinde (ss. 133-149). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Demirhan, H. (1997). Çaplı bir öykü yazarı: Neşe Karel. Yeni Biçem, 51, 16-17.
• Gitmez, A. S. (1983). Yurtdışına işçi göçü ve geri dönüşler “beklentiler…gerçekleşenler”. Alan Yayıncılık.
• Gündoğmuş, B. (2021). Etkileşimler ve gerilimler bağlamında Avrupa’ya iş gücü göçünün serencamı. B. Gündoğmuş (Yay. haz.). Göçün 60. yılında Avrupa’da Türk toplumu kimlik, uyum ve katılım içinde (ss. 1-18). Nobel Yayıncılık.
• Kalaycı, S. & Sevgili A. (2021) Sosyal hizmet bağlamında Türkiye’den göç eden bireylere yönelik sivil toplum kuruluşları üzerine bir değerlendirme: Almanya örneği. B. Gündoğmuş (Yay. haz.). Göçün 60. yılında Avrupa’da Türk toplumu kimlik, uyum ve katılım içinde (ss. 383-406). Nobel Yayıncılık.
• Karel, N. (1991). Yalnız kadın ırmağı. Akdeniz Sanat.
• Karel, N. (1992). Sokak kedisi. Akdeniz Sanatevi Yayınları.
• Karel, N. (1994a). Bisikletli gelin. Akdeniz Sanatevi Yayınları.
• Karel, N. (1994b). Erkekler de sever. Mim Production.
• Karel, N. (1998). İlk aşkım Bursa. R. Dara (Yay. haz.). Erguvan Bayramı içinde (ss. 43-49). Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı Yayınları.
• Karel, N. (2000). Ufuk ve yatay kavramı kaybolmadan. R. Dara (Yay. haz.). İpek Şehrin Günlüğü içinde (ss. 176-182). Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı Yayınları.
• Karel, N. (2013). Pembe entarili kadın. Semerci Yayınları.
• Said, E. W. (2019). Sürgün üzerine düşünceler (S. Özer, Çev.). Hece Yayınları.
• Sowell, T. (2020). Göçler ve kültürler bir dünya görüşü (R. Erulaş, Çev.). Hece Yayınları. Tanzimat’tan bugüne edebiyatçılar ansiklopedi. (2010). M. Yalçın (Yay. haz.). 2. Cilt. YKY.
• Tuncel, G. & Yaman, H. (2021). Göçün kimliğe yansıması ‘geldim, gördüm, dönemedim…’. B. Gündoğmuş (Yay. haz.). Göçün 60. yılında Avrupa’da Türk toplumu kimlik, uyum ve katılım içinde (ss. 103-134). Nobel Yayıncılık.
• URL 1 http://www.antalyakadinmuzesi.org/nese-karel, (Erişim Tarihi: 25.01.2025).
• Yaman, F. (2019). Göç ve toplum dünyada ve Türkiye’de değişen nüfus hareketleri (2019). Ketebe Yayınları.
• Yıldırım, E. (2021). Avrupa’da olmak, Avrupalı ol(a)mamak: tarihsel arka planda Avrupa kimliğinin “öteki”si olarak Türkler. B. Gündoğmuş (Yay. haz.). Göçün 60. yılında Avrupa’da Türk toplumu kimlik, uyum ve katılım içinde (ss. 39-102). Nobel Yayıncılık.