Resimli Çocuk Kitaplarının Barış Eğitimi Bileşenlerinden “Kültürel Farkındalık” Bileşeni Açısından İncelenmesi

Yıl 2020, , 24 - 46, 30.06.2020

Gülseren Sağsöz

https://doi.org/10.32600/huefd.489181

Cited By: 4

Öz

Kültürel farkındalık; kişinin yaşadığı toplumun kültürünü ve farklı kültürleri algılayarak bunların ayırımında olması olarak tanımlanmaktadır. Kültürel farkındalık bileşeninde; çeşitli kültürleri anlama ve değerlendirme, insanlar arasındaki ilişkiyi tanıma ve farklı kültürlerde yaşayan bireyler için sevgi, saygı ve eşduyum geliştirme etkinliklerine odaklanılmaktadır. Bu çalışmada, 2015 yılı içinde birinci basımı yapılan okulöncesi dönem resimli çocuk kitaplarındaki metinlerde ve görsellerde “kültürel farkındalığa” dönük anlatımların ve görsellerin olup olmadığının açığa çıkarılması amaçlanmıştır. 2015 yılında öykü türünde yayımlanan resimli çocuk kitaplarından ölçüt örneklem ve sistematik örneklem yöntemiyle 40 kitap seçilmiştir. Bu çalışmada yazılı birer araç olan kitaplar çözümlendiği için değerlendirmede, bir nitel araştırma yöntemi olan içerik çözümlemesi kullanılmıştır. Çalışmada Montessori’nin barış eğitimi bileşenlerinden “Kültürel Farkındalık” bileşeni alt kategori olarak belirlenmiştir. Kültürel farkındalık alt kategorisi “çokkültürlülük”, “dini inançlar”, “harita”, “coğrafi yaşam koşulları", “dil ve yazı çeşitliliği”, “beslenme ve yemek farklılığı”, “giyim farklılığı”, “dini bayramlar”, “şenlikler”, “kültürel önyargılardan kaçınma” ve “yerel sanatlar” olarak kodlanmıştır. İncelemeler sonucu kitapların metinlerinde kültürel farkındalık alt kategori kapsamında en çok “harita”, en az ise “kültürel önyargılardan kaçınma” ile “beslenme ve yemek farklılığı” bileşenlerine ilişkin anlatımların olduğu belirlenmiştir. Diğer yandan kitapların dilsel metinlerinde “giyim farklılığı”, “dini inançlar”, “dini bayramlar”, “şenlikler”, “çokkültürlülük” ve “yerel sanatlar” bileşenlerine yönelik anlatımlara yer verilmediği sonucuna varılmıştır. Kitapların görsellerinde ise en çok “coğrafi yaşam koşulu” en az ise “giyim farklılığı” ve “dini inanç sembolleri”ne yer verilmiştir. Kitaplarda “dini bayramlar”, “çokkültürlülük”, “şenlikler” ve “yerel sanatlar”a ilişkin görsellere yer verilmediği görülmüştür. Çalışma sonucunda resimli çocuk kitaplarında “kültürel farkındalığa” yönelik anlatımların ve görsellerin çok az yer verildiği söylenebilir. Çalışmanın sonucuna göre yazarların ve çizerlerin okulöncesi çocuklarına yönelik barış eğitimi bileşenlerinden “kültürel farkındalık” bileşenini duyumsatan içerikleri daha çok konu edinen yazınsal nitelikli yapıtlar hazırlamaları önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kültürel farkındalık, resimli çocuk kitapları, okulöncesi eğitimi, barış eğitimi bileşenleri

Examination of Children’s Picture Books with A Specific View to “Cultural Awareness” as a Peace Education Component

Öz

Cultural Awareness is defined as the one’s ability to perceive and understand the differences between culture of one’s own society and other societies. The cultural awareness component focuses on activities for understanding and evaluating different cultures, learning about the interpersonal relationships and developing love, respect and empathy for individuals from different cultures. This study examines the “cultural awareness-oriented” texts and visual elements in the children’s picture books published for the first time in the year 2015 for pre-school age children. 40 picture books for children published in 2015 within the subcategory of story books, were selected through criterion sampling and systematic sampling methods. Since the study aims to analyse books as written mediums, a qualitative research method, i.e. content analysis was used. The “Cultural Awareness” component of Montessori’s peace education was selected as a subcategory. The cultural awareness subcategory was coded into “multiculturalism”, “religious beliefs”, “map”, “geographical living conditions”, “diversity of languages and letters”, “diversity of food and nutrition”, “diversity of clothing”, “religious holidays”, “festivities”, “avoiding cultural bias” and “local arts”. Upon examination, it has been determined that the “map” is the most frequently used element of cultural awareness subcategory whereas the “avoiding cultural bias” and “diversity of food and nutrition” are the least frequently used elements. On the other hand, the texts of the books do not include “diversity of clothing”, “religious beliefs”, “festivities”, “multiculturalism” and “local arts” components. The visuals of the books; however, include “geographical living conditions” as the most frequent component and “religious faith symbols” and “diversity of clothing” as the least frequent components. It is determined that the books do not include any visual elements of “religious holidays”, “multiculturalism”, “festivities” or “local arts”. Findings suggest that the texts and visual elements of the picture books for children include too few “cultural awareness” components. The study concludes that the authors and illustrators’ work for pre-school children should include more content that allows for “cultural awareness” as a peace education component.

Anahtar Kelimeler

Cultural Awareness, children’s picture books, preschool education, peace education components

Kaynakça

• Albers, P. (2008). Theorizing visual representation in children’s literature. Journal of Literacy Research, 40: 163–200. Alexander, R. (2008). Popoki; what color is peace? Exploring critical approaces to thinking, imagining and expressing peace with the Cat, Popoki. Journal of Peace Education and Social Justice, 2, 2: 211-228.
• Aslan, C. (2006, Ekim). Yazınsal nitelikli çocuk kitaplarının çocuğun gelişim sürecindeki yeri, Sedat S. (ed.), 2. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu içinde (ss. 189-200). Ankara Üniversitesi.
• Aslan, C. (2011). Yazınsal çocuk kitaplarında neler olmalı, neler olmamalı? Okuma Kültürü ve Söz Varlığının Geliştirilmesi Çalıştayı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Yayınları.
• Aslan, C. (2013a, Ekim). “Barış eğitiminde çocuk ve gençlik edebiyatı.” Tülin Ş. (Ed.), 7. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi (Okul Kültürü ve Çocuk) içinde (ss. 381-399). Ankara Üniversitesi.
• Aslan, C. (2013b). Çocuk ve gençlik edebiyatı yapıtları yoluyla düşünme. Kum Edebiyat Dergisi, 72,73: 11-18.
• Aslan, C. (2014). Türkiye’de çocuk ve gençlik edebiyatında duyarlı konuların (Sensitiv Issues) ele alınışı üzerine eleştirel bir yaklaşım. Eleştirel Pedagoji, 6, 32: 51-56.
• Bancroft, M. J., Friberg, J., Phy, E. ve Volpe, J. (2014). Promoting peace through picture books activities guide. Make Way For Books. www.makewayforbooks.org
• Bradbery, D. (2012). Using children's literature to build concepts of teaching about global citizenship. Australian Association for Research in Education (NJ1). Joint AARE APERA International Conference, Sydney 2012.
• Barta, J. ve Grindler, M. C. (1996). Exploring bias using multicultural literature for children. Teaching Reading, 50: 269-270.
• Bell, P. (2001). Content analysis of visual images. T. van Leeuwen and C. Jewitt (eds.) Handbook of Visual Analysis, (10-34). London: Sage.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Carter, C. ve Pickett, L. (2014). Youth literature for peace education. New York: Palgrave Macmillan.
• Cheng, D. (2011). A Study of the construction of cultural authenticity in children’s picture books portraying chinese people and chinese culture. (Doctoral Dissertation). Alıntı http://www.purdue.edu/policies/pages/teach_res_outreach/c_22.html
• Ching, S.H.D. (2005). Multicultural children’s literature as an instrument of power. Language Arts, 83, 2: 128-136.
• Clare, L. ve Gallimore, R. (1996). Using moral dilemmas in children's literature as a vehicle for moral education and teaching. Journal of Moral Education, 25, 3: 310-325.
• Creany, D. A., Couch, A. R. ve Caropreso, J. E. (1993). Representation of culture in children’s picture books. Visual Literacy in the Digital Age: Selected Readings from the Annual Conference of the International Visual Literacy Association (25th, Rochester, New York, October 13-17, 1993).
• Doering, P. L. (1997). Increasing cultural awareness of sixth grade geography students through the usage of integrated units. Literature Based Instruction and Cooperative Learning Strategies. Alıntı http://eric.ed.gov
• Duckworth, C. (2008). Maria Montessori and peace education. M. Bajaj (Ed.). Encyclopedia of Peace Education (s. 33-37). Charlotte, North Carolina: Information Age Publishing, Inc.
• Duckworth, C. (2006). Teaching peace: A dialogue on the Montessori method. Journal of Peace Education, 3, 1: 39-53.
• Edgington, W. D. (2002). To promote character education use literature for children and adolescents. The Social Studies, 93, 3: 113-116.
• Edmonds, L. (1986). The treatment of race in picture books for young children. Publishing Research Quarterly, 2, 3: 30-41.
• Elo, S. ve Kyngas, H. (2008). The qualitative content analysis process. Journal of Advanced Nursing, 62, 1: 107-115.
• Eslen-Ziya, H. ve Erhart, I. (2013). Dengeli, ölçülü, yetinen ve tek tip Türk çocuğu: Resimli çocuk kitaplarında kimlik inşası. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 16,1: 47-73.
• Fang, Z., Fu, D. ve Lamme, L. L. (1999). Rethinking the role of multicultural literature in literacy instruction: Problems, paradox, and possibilities. The New Advocate, 12, 3: 259-275.
• Graves, M., Nordling, G., Roberts, D. ve Taylor, C. (1997). Conflict resolution through literature. Alıntı https://files.eric.ed.gov
• Green, C. ve Oldendorf, S. B. (2005). Teaching religious diversity through children's literature. Childhood Education, 81, 4: 209-218.
• Goodale, M. D. (2012). Multicultural picture books: Windows and mirrors. (Unpublished Master’s Thesis) Graduate Research Papers Alıntı http://scholarworks.uni.edu/grp/16.
• Hall, V. (2011). Global perspectives in caldecott award books: An analysis of books from the 1970s and 2000s. Childhood Education, 87, 6: 430-440.
• Harrington, J. M. (2016). “We’re All Kids!” Picture books and cultural Awareness. The Social Studies, 107, 6: 244–256.
• Haskins, C. (2008). Power picture books: Tools for teaching peace. Montessori Life: A Publication of The American Montessori Society, 20, 4: 32-37.
• Hsu, Y. (2014). Multicultural education for young children-beginning from children’s picture books. International Journal of Educational Planning and Administration, 4, 1: 79-84. Alıntı http://www.ripublication.com
• Kemple, K. M., Lee, I. R. ve Harris, M. (2016). Young children’s curiosity about physical differences associated with race: Shared reading to encourage conversation. Early Childhood Education Journal, 44, 2: 97-105.
• Kemple, K. M. ve Lopez, M. (2009). Blue eyes, brown eyes, cornrows, and curls: Building on books to explore physical diversity with preschool children. Dimensions of Early Childhood, 37, 1: 23-31.
• Keith, R. (1985). One world Montessori school peace curriculum. Alıntı [e-mail]
• Kendall, S. (1999). The Role of picture books in children's spiritual development and meaning making [1]. International Journal of Children's Spirituality, 4, 1: 61-76.
• Kester, K. (2008). Peace education: Experience and storytelling as living education. Peace and Conflict Review, 2, 2: 1-4.
• Koeller, S. (1996). Multicultural understanding through literature. Social Education, 60, 2: 99-103.
• Korb, K. A. (2011). Picture books can speak a thousand words for peace. Literacy and Reading in Nigeria, 13, 52-59.
• Koss, M. D. (2015). Diversity in contemporary picturebooks: A content analysis. Journal of Children’s Literature, 41, 1: 32–42.
• Lickteig, M. J. ve Danielson, K. E. (1995). Use children's books to link the cultures of the world. The Social Studies, 86, 2: 69-73.
• Manross-Guilfoyle, B. (2015). Colorblind ideology expressed through children’s picture books: A social justice issue. Jesuit Higher Education: A Journal, 4, 2: Article 6. Alıntı http://epublications.regis.edu/jhe/vol4/iss2/6
• Martens, P., Martens, R., Doyle, H. M., Loomis, J., Fuhrman, L., Furnari, C., Soper, E., ve Stout, R. (2015). Building intercultural understandings through global literature. The Reading Teacher, 68, 8: 609-617.
• Martinez, M. ve Harmon, J. M. (2012). Picture/Text relationships: An investigation of literary elements in picturebooks. Literacy Research and Instruction, 51, 4: 323-343.
• McFarland, S. (1999). Nurturing the peace flower: A model for the science of peace. Montessori Life, 11, 1: 31-35.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd Edition). California: SAGE Publications.
• Montessori, M. (1995). Education and peace. (H. Lane, Çev.). England: Clio Montessori Series: v.10 (1949).
• Nodelman, P. (1988). Words about pictures: The narrative art of children’s picture books. Athens, GA: University of Georgia Press.
• O'Sullivan, S. (2004). Books to live by: Using children's literature for character education. Reading Teacher, 57, 7: 640-645.
• Saldana, J. (2009). The coding manual for qualitative researchers. London, Thousand Oaks, New Delhi: SAGE Publications.
• Sever, S. (2013). Çocuk ve edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.
• Türkiye Bilimler Akademisi. (2011). Türkçe bilim terimleri sözlüğü: Sosyal bilimler. Ankara: TÜBA.
• United Nations Educational Scientific and Cultural Organization. (2009). Building critical awareness of cultural mapping. A workshop facilitation guide. www.unesdoc.unesco.org
• United Nations Educational Scientific and Cultural Organization. (2005). Learning to live together in peace and harmony. Values Education for Peace, Human Rights, Democracy and Sustainable Development for the Asia-Pacific Region. UNESCO Principal Regional Office for Asia and the Pacific. Thailand: UNESCO.
• United Nations Educational Scientific and Cultural Organization. (2002). Universal declaration on cultural diversity. Katerina S. (ed.). Paris: UNESCO. www.unesco.org/culture.
• Wilson, J. (2014). Race representations in children’s picture books and its impact on the development of racial identity and attitudes. Western Libraries Undergraduate Research Award. Paper 4. Alıntı http://cedar.wwu.edu/library_researchaward/4
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yokota, J. ve Kolar, J. (2008). Advocation for peace and social justice through children's literature. Social Studies and The Young Learner, 20, 3: 22-26.
• Yoo-Lee, E., Fowler, L., Adkins, D., Kim, K. S. ve Davis, H. N. (2014). Evaluating cultural authenticity in multicultural picture books: A collaborative analysis for diversity education. The Library, 84, 3: 325-347.