Aristoteles’te İnsan Doğası, Etik ve Siyaset İlişkisi

Yıl 2022, Cilt: 39 Sayı: 1, 296 - 311, 30.06.2022

Ayşe Çiğdem Kocaman

https://doi.org/10.32600/huefd.935977

Öz

Aristoteles’e göre, insanın doğasını gerçekleştirebilmesi, ereğine ulaşabilmesi, yani gerçek anlamda “insan” olabilmesi, akla ve erdeme uygun eylemesiyle mümkündür. Ancak bir insanın akla uygun erdemli eylemlerde bulunarak doğasını gerçekleştirebilmesi, bireysel yapısal özelliklere bağlı olduğu kadar toplumsal bakımdan belirli birtakım koşulların bir araya gelmesine de bağlıdır. Bu toplumsal koşullar bütününü yaratmak ise siyasetin, siyasal toplumun, yani devletin temel amacı ve görevidir. Bu nedenle siyaset ve devlet, insanın doğasıyla, eidosunu gerçekleştirmesiyle doğrudan ilgilidir. Ancak devletin her türden yönetim biçimi, insanın doğasını gerçekleştirebilmesi için gerekli olan uygun koşulları ve ortamı yaratamamaktadır. Başka bir deyişle, insanın doğasını gerçekleştirmesiyle siyasetin niteliği arasında koparılması olanaksız bir bağ bulunmaktadır ve bu bağ her türden toplumsal düzende ya da yönetim şeklinde kurulamamaktadır. Bu bağın kurulabilmesi ve insanların doğalarını gerçekleştirebilecekleri bir siyasal toplumun, devletin ortaya çıkabilmesi için etik ve siyaseti birbirinden ayrı düşünmemek hayati bir öneme sahiptir. Dolayısıyla bu çalışma, Aristoteles’in düşüncelerinden hareketle, insanın doğasını gerçekleştirebilmesinin, etik olandan, siyasetten bağımsız düşünülemeyeceğine dikkat çekmeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda Aristoteles’in düşüncelerine kulak vermek, günümüzde çoğunlukla göz ardı edilen insan doğası, etik, siyaset ilişkisini hatırlamamıza ve etik olana neden kişisel olduğu kadar toplumsal anlamda da ihtiyacımız olduğunu görmemize olanak sağlaması bakımından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

insan doğası, akıl, erdem, etik, siyaset, devlet

The Connection between Human Nature, Ethics and Politics in Aristotle’s Thought

Öz

According to Aristotle, it is possible for man to reach its goal and realize its nature, that is, to be “human” in the real sense, by acting in accordance with the reason and virtue. However, the ability of a person to realize its nature by doing virtuous actions based on reason depends on the combination of certain social conditions as well as individual structural characteristics. It is the main aim, responsibility of politics, the political society (state) to create the set of circumstances necessary for individuals to realize themselves and actualize the human capacities they have. Therefore, politics and state are directly related to human nature and the realization of its eidos. However, every kind form of government of the state cannot create the appropriate conditions and environment necessary for the realization of human nature. In other words, there is a bond between the realization of human nature and the nature of politics which is impossible to break and this bond cannot be established in all types of political organization or form of government of the state. It is of vital importance not to think of ethics and politics separately in order for this bond to be established and for the emergence of a political society and state in which people can realize their nature. Therefore, this study aims to draw attention to the fact that the realization of human nature cannot be considered independently of ethics and politics, based on Aristotle’s thoughts. In this context it is important to listen to Aristotle’s thoughts, as it allows us to remember the relationship between human nature, ethics and politics, which is often ignored today, and to see why we need ethics in a social sense as well as personally.

Anahtar Kelimeler

human nature, reason, virtue, ethics, politics, state

Kaynakça

• Akarsu, B. (1970). Ahlâk öğretileri I mutluluk ahlâkı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Aristoteles. (1996). Metafizik. (Çev: A. Arslan). İstanbul: Sosyal Yayınlar.
• Aristoteles. (1998). Politics. (Trnsl: H. Rackham,). Loeb Classical Library. Cambridge: Harward Univesity Press.
• Aristoteles. (2007). Protreptikos felsefeye çağrı (Der: K. H. Ökten). Aristoteles (ss. 27-45). İstanbul: Say Yayınları.
• Aristoteles. (2014a). Ruh üzerine. (Çev: Z. Özcan). Ankara: Sentez Yayıncılık.
• Aristoteles. (2014b). Politika. (Çev: M. Tuncay). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Aristoteles. (2014c). Nikomakhos’a etik. (Çev: S. Babür). Ankara: Bilgesu Yayınları.
• Aristoteles. (2015). Eudemos’a etik. (Çev: S. Babür). Ankara: Bilgesu Yayınları.
• Aristoteles. (2018). Metafizik. (Çev: Y. G. Sev). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Aristoteles. (2019). Ruh üzerine. (Çev: Ö. Aygün & Y. G. Sev). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Aristoteles. (2020). Fizik. (Çev: S. Babür). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Erkızan Beyaz, N. H. (2012). Aristoteles yazıları etik ve politika üzerine. İstanbul: Sentez Yayıncılık.
• Kalaycı, N. (2014). Aristoteles. (Ed: A. Tunçel & K. Gülenç). Siyaset Felsefesi Tarihi (ss. 48-64). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Kalaycı, N. (2019). Daimon’dan eudaimonia’ya Aristoteles’te mutluluk. Cogito Aristoteles, Sayı 77, Yaz 2014, 257-275.
• Ross, D. W. (2011). Aristoteles. (Çev: A. Arslan). İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
• Özcan, M. (2006). İnsan felsefesi: İnsanın neliği üstüne bir soruşturma. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Özcan, M. (2011a). Aristoteles felsefesi: temel kavramlar ve görüşler. Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
• Özcan, M. (2011b). İnsanlaşma, etik ve siyaset: Antik ve modern. Felsefelogos, Yıl 15, Sayı 41, 163-185.
• Tuncay, M. (2018). Politika’dan seçme parçalar. Batı’da siyasal düşünceler tarihi (ss. 183-249). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.