“DEMOKRATİK PLATONCULUK”: JOHN STUART MİLL'İN SİYASİ DÜŞÜNCESİNDE ÇOĞUL OY

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 10, 315 - 332, 20.12.2017

Murat Kaçer

https://doi.org/10.20304/humanitas.315046

Cited By: 1

Öz

Mill, tüm bireylerin kamu faaliyetlerine doğrudan katılımının mümkün
olmaması nedeniyle ideal hükümet sisteminin temsili demokrasi olduğunu ileri
sürmektedir. Alexis de Tocqueville’deki“çoğunluğun tiranlığı” düşüncesinden
etkilenen Mill eğitimli ve nitelikli olan insanlara daha fazla oy hakkı (çoğul
oy-plural voting) verilmesi gerektiğini belirtmiştir. Platon’un filozofların
kral veya kralların filozof olması gerektiğine ilişkin düşünceleri dikkate
alındığında Mill’de görülen bu elitist tutum yeni değildir. Türkiye toplumu benzer
elitizm tartışmalarına yabancı değildir. “Çoban ile profesörün oyu aynı mı?” ve
benzeri kalıplarla elitizm tartışmaları belli aralıklarla gündeme gelmiştir. Mill’in
çoğul oy düşüncesi hem demokratik eşitlik ilkesi ile hem de Mill’in özellikle
insan doğasına dönük eşitlikçi bakışı ve siyasal katılımın yurttaşlar için bir
okul olduğu fikriyle çatıştığı açıktır. Duncan (1973) da Mill’in tutumunu “demokratik platonculuk” olarak
nitelendirmektedir. Bu çalışmada Mill’in demokrasi anlayışı, siyasal düşüncedeki
elitizm ve elit teorileri aktarılmakta, Mill’in çoğul oy fikri Duncan’ın (1973)
“demokratik platonculuk” kavramsallaştırması bağlamında ele alınmaktadır. Mill’in
bütün eserlerinin Türkçe ’ye henüz çevrilmediği düşüncesinden hareketle Mill’in
siyasal katılım ve çoğul oy ile ilgili düşünceleri eserlerinden olduğu gibi
çevrilmesine dikkat edilmiştir. John Stuart Mill’e Türkiye yazınında duyulan
ilginin yetersizliği, başlı başına Mill’in çoğul oy düşüncelerine ve bu
düşünceye dönük eleştirilere odaklanan, bilindiği kadarıyla, ilk çalışma olması
bu çalışmaya özgün bir nitelik kazandırdığı düşünülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

John Stuart Mill, Demokratik Platonculuk, Çoğul Oy, Elitizm

Kaynakça

• Ağaoğulları, M. A. (2014). Sokrates'ten Jakobenlere: Batı'da Siyasal Düşünceler. İletişim Yayınları. 5. Baskı
• Arslan, A. (2006). İlkçağ Felsefe Tarihi: Sofistlerden Platon’a, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Bottomore, T. B. (1997). Seçkinler ve Toplum (Çev. Erol Mutlu). İkinci Baskı, Gündoğan Yayınları.
• Capaldi, N. (2004). John Stuart Mill: A Biography, Cambridge University Press
• Dinçkol, B. (2004). Çoğunluk Tiranisine Karşı Bir Çözüm Yolu: Tocqueville’in Siyasal Kuramı, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 5, 149-163.
• Duncan, G. (1973). Marx and Mill: Two Views of Social Conflict and Social Harmony. Cambridge University Press.
• Duverger, M. (1998). Siyaset Sosyolojisi, (Çev. Şirin Tekeli). İstanbul: Varlık Yayınları., 5. Basım
• Göze, A. (2015). Siyasal Düşünceler ve Yönetimler. Beta. 15 Baskı
• Held, D. (2006). Models of Democracy. Polity Press. 3rd Edition
• Hürriyet Gazetesi (29 Mart 2008). Dağdaki çobanla benim oyum eşit olamaz, (http://www.hurriyet.com.tr/dagdaki-cobanla-benim-oyum-esit-olamaz-8565854, Son Erişim: 19.05.2017)
• Mill, J. S. (2017). Demokratik Yönetim Üzerine Düşünceler, çev. Özgüç Orhan, İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Mill, J. S. (2009a). Considerations on Representative Government, The Floating Press
• Mill, J. S. (2009b). Autobiography, The Floating Press
• Mill, J. S. (2009c). On Liberty, The Floating Press
• Mill, J. S. (1973a). De Tocqueville on Democracy in America (Vol. I). Essays On Politics And Culture, Ed. Gertrude Himmelfarb. Gloucester, Ma: Peter Smith
• Mill, J. S. (1973b). De Tocqueville on Democracy in America (Vol. II). Essays On Politics And Culture, Ed. Gertrude Himmelfarb. Gloucester, Ma: Peter Smith
• Mill, J. S. (1977). Thoughts On Parliamentary Reform. in: _____. The Collected Works of John Stuart Mill. Org. J. M. Robson Et Al. Toronto, London: University of Toronto Press, Routledge & Keagan Paul. V. 19b.
• Miller, D. E. (2010). J.S. Mill, Polity Press.
• Pappě, H. O.; Mill And Tocqueville, Journal Of The History of Ideas, Vol. 25, No. 2, Apr. - Jun. 1964, pp. 217-234.
• Pareto, V. (2005). Seçkinlerin Yükselişi ve Düşüşü: Kuramsal Bir Sosyoloji Uygulaması, (çev. Merve Zeynep Doğan), Ankara: Doğu Batı Yayınları,
• Rawls, J. (2005). A Theory of Justice (Original Ed.). Cambridge: Belknap.
• Reeves, R. (2007). John Stuart Mill: Victorian Firebrand, London: Atlantic Books
• Riley, J. (2007). Mill’s Neo-Athenian Model of Liberal Democracy in N. Urbinati and A. Zakaras, (Eds.), J.S. Mill’s Political Thought: A Bicentennial Reassessment. (pp. 221- 249). Cambridge and New York: Cambridge University Press
• Runkle, G. (1968). A History of Western Political Theory. New York: Ronald Press Co.
• Tocqueville, A. D. (2016), Amerika’da Demokrasi, (Çev. Seçkin Sertdemir Özdemir). İstanbul: İletişim
• Thompson, D. (2007). Mill in Parliament: When Should A Philosopher Compromise?, in N. Urbinati and A. Zakaras, (Eds.), J.S. Mill’s Political Thought: A Bicentennial Reassessment. (pp. 166-199). Cambridge And New York: Cambridge University Press.
• Tunçay, M. (2006). Batı’da Siyasal Düşünceler Tarihi Seçilmiş Yazılar: Eski ve Orta Çağlar. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Urbinati, N. (2002). Mill On Democracy From The Athenian Polis to Representative Government, The University of Chicago Press
• Vergin, N. (2003). Siyasetin Sosyolojisi: Kavramlar, Tanımlar ve Yaklaşımlar. İstanbul Bağlam Yayınları.
• Zakaras, A. (2007). John Stuart Mill, Individuality and Participatory Democracy, N. Urbinati and A. Zakaras, (Eds.), J.S. Mill’s Political Thought: A Bicentennial Reassessment. (pp. 200-220). Cambridge and New York: Cambridge University Press
• Evgin, E. (20 Haziran 2016). Demokrasi bize fazla, Habertürk Gazetesi