Vegetarian Cinderella” Refusing Glass Shoes as an Anti- Tale Example

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 11, 225 - 238, 20.04.2018

Hikmet Asutay , Özlem Agvan

https://doi.org/10.20304/humanitas.382350

Cited By: 3

Öz

Tales emerging as a type of verbal tradition that
conveys the unreal events that they deal with through heroes with extraordinary
traits in the uncertainty of time and place, comes out as an important literary
genre showing a cultic essence. Fairy tales are designed to transmit the
dominant ideology and the basic dynamics of the society to the future
generations and the claim that with the use of mythical elements, a new fairy
tale which is called as anti-fairy tale has emerged aiming to purify the
fairytales from these subtexts and support the mental development of children
by approaching them as independent individuals. In this study the “Cindirella”
having an important place in the remodeling and transmission of gender perception
in a masculine plane, with “Vegetarian Cinderella” which Nunila Lopez has added
to literature from Anti-Cinderella masks will be studied from the point of view
of criticism of feminist fairy tale. The fact that women in the fairy tale are
defined as the other gender and that this ideology has been reproduced for many
years through these and similar tales are the main reasons for choosing Grimm
Brothers’ “Cindirella” fairy-tale. The field, in which the criticism of
feminist fairy tale took the first action, is to investigates which
women’s models are produced. From this point of view, Nunila Lopez has moved
her pen to show that marriage is not the only destiny for the woman, to create
a female model that assumes the responsibility of her own’s life without
a savior, in other words to awaken Cinderella.

Anahtar Kelimeler

Grimm Brothers, Nunila Lopez, Cinderella, Social Gender, Tales

Bir Anti-Masal Örneği Olarak Cam Ayakkabıları Reddeden Vejetaryen Külkedisi

Öz

Ele aldığı gerçek dışı olayları olağanüstü
özelliklere sahip kahramanlar aracılığı ile yer ve zaman belirsizliğinde
aktaran bir sözlü gelenek türü olarak ortaya çıkan masallar, bir kültürün özünü gösteren önemli edebi tür
olarak karşımıza çıkar. Masalların kültür temsilcisi rolünün yanında,  kahraman betimlemeleri ve oluşturdukları
söylem bütünlüğü ile ideoloji aktarıcısı olarak çocukların erken yaşta
toplumsal yapıya uyumlu bireyler olarak şekillenmesinde önemli rol üstlenir. Geleneksel masalların; dominant ideolojinin ve
toplumun temel dinamiklerinin gelecek kuşaklara aktarılması amacıyla
kurgulandığı ve mitsel ögelerle barındırdıkları alt metinleri nesiller boyu bir
baskı aracına dönüştürdüğü iddiası ile masalların bu alt metinlerden
arındırılması gerektiğini savunan, çocuklara birey olarak yaklaşan ve de
onların zihinsel gelişimini destekleme amacı edinmiş Anti Masal veya Karşı
Masal olarak adlandırılan yeni bir masal anlayışı ortaya çıkmıştır. Bu
çalışmada, toplum cinsiyet algısının eril bir düzlemde yeniden şekillenmesinde
ve aktarılmasında önemli bir yere sahip popüler masal örneklerinden biri olan
Grimm Kardeşler’in “Külkedisi” ile erkek iktidarını reddetmiş, kadının
özgürlüğünü öne çıkaran Anti-Külkedisi masallarından Nunila Lopez’in yazın
hayatına kattığı “Vejetaryen Külkedisi” feminist masal eleştirisi bakış
açısıyla incelenecektir. Çalışmada hemen hemen herkes tarafından bilinen Grimm Kardeşler’in
“Külkedisi” masalının seçilmesindeki başlıca nedeni; masalda kadının öteki
cinsiyet olarak tanımlanması ve bu ideolojinin yıllardır bu ve buna benzer
masallar aracılığı ile yeniden üretilmesidir. Özellikle 20. yüzyılın ikinci
yarısından sonra gelişen feminist masal eleştirinin ilk harekete geçtiği alan;
masallarda hangi kadın modelleri üretildiğini araştırmaktır, bu bakış açısından
yola çıkan Lopez evliliğin kadının tek yazgısı olmadığını göstermek, bir
kurtarıcı erkek olmadan kendi hayatın sorumluluğunu üstlenen kadın modeli
yaratmak için; artık Külkedisi’ni uyandırmak için kalemini oynatmıştır.

Anahtar Kelimeler

Grimm Kardeşler, Nunila Lopez, Külkedisi, Sindirella, Toplumsal Cinsiyet, Masallar

Kaynakça

• Ahıska, M. (1999). Genç Olmayan Gençler Üzerine Bir Deneme. Defter, 11-19.
• Asutay, H. (2013). Çocuk Yazınının Fantastik Dünyası: Masallar. Turkish Studies - International Periodical For The Languages and History of Turkish or Turkic, 265-278.
• Bilkan, A. (2009). Masal Estetiği. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Butler, J. (2016). Cinsiyet Belası. Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi. İstanbul: Metis Yayınları.
• Dowling, C. (1999). Çağdaş Kadında Bağımsızlık Korkusu. İstanbul: Öteki Yayınevi.
• Grimm, J. ve W. (2017). Grimm Masalları. İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Guomudidottir, S. (2011). Was Steckt Hinter und in der Grimmschen Märchen. Sigillium Universitatis.
• Köse, H. (2015). Skolastik Fantazya. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Lopez, N. (2015). Vejetaryen Külkedisi. Ankara: Notabene Yayınları.
• Moran, B. (2014). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Randall, W. (2014). Bizi "Biz" Yapan Hikayeler. Kendimizi Yaratma Üzerine Bir Deneme. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Saydam, M. (1997). Deli Dumrul'un Bilinci. İstanbul: Metis Yayınları.
• Sezer, M. (2010). Masallar ve Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Sezer, M. Ö. (2015). Simurg'un Kanatlarını Takmak Mı? Sarayın Merdivenlerine Camdan Ayakkabılar Bırakmak Mı? H. Köse içinde, Skolastik Fantazya (s. 107-111). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Tezel, N. (1968). Türk Halk Edebiyatında Masal. Türk Halk Edebiyatı Özel Sayısı, 447-458.
• Yılmaz, S. (2015). Külkedisi ve Uyuyan Güzel Odağından Birbirinin İçinde(n) Geçen Zamanlara Yolculuk. H. Köse içinde, Skolastik Fantazya (s. 133-156). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Türk Dil Kurumu: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=FEM%C4%B0N%C4%B0ZM (erişim: 27.11.2017)