Doğum Karşıtı Düşünce Akımlarının Sosyal Medyadaki Yansımaları: Reddit Örneği

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 20, 267 - 286, 15.10.2022

Pelin Önder Erol , Alperen Zor

https://doi.org/10.20304/humanitas.1099921

Öz

Doğurganlığın küresel çapta düşmekte olduğu günümüz demografik yapılarında, makro yapısal süreçlerdeki değişimlerin neden olduğu etkenlerin yanı sıra düşünsel değişimler de düşen doğurganlığı açıklamaktadır. Bu düşünsel değişimler; antinatalizm ve çocuksuzluk akımlarının popülaritesinin artmasında da kendini göstermektedir. İki akımın ortak noktası olan çocuk istememe fikri, makro ölçekte doğurganlık hızının nüfusun yenilenme seviyesinin altına düşmesine neden olabilmektedir. Bu düşünce akımlarının ifadesini bulduğu mekânlar arasında sosyal medya platformları yer almaktadır. Çalışmada, sosyal medya platformlarından Reddit’te 2020-2021 yıllarında kendine yer bulan 217 adet “antinatalizm” ve 817 adet “çocuksuz” etiketli paylaşım, kategori ve ilişki analizine tabi tutulmuştur. Bu yolla akımların içinde üretilen temaları ve kategorileri saptamak, akımların birbirleriyle bağlantılı ilişkilerini ortaya koymak ve bunların doğurganlık üzerindeki etkilerini tartışmak amaçlanmıştır. Araştırma sonuçları; antinatalizm etiketli paylaşımlarda üreme, katastrofi, tahammülsüzlük, düşünce/politika, rıza, kapitalizm ve bireyselleşme kategorilerine işaret etmiştir. Ayrıca antinatalizm ve çocuksuzluk akımlarının doğurganlık üzerinde benzer etkiye sahip oldukları; yine de bireylerce farklı düşünsel süreçlerin sonucunda ortaya çıktığı bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

antinatalizm, çocuksuzluk, doğurganlık, sosyal medya, Reddit

Kaynakça

• Agrillo, C. ve Nelini, C. (2008). Childfree by choice: A review. Journal of Cultural Geography, 25(3), 347-363.
• Benatar, D. (2019). Keşke hiç olmasaydık: Var olmanın kötülüğü (2. Baskı). (C. Ö. Özmen, Çev.). Ankara: Doğu Batı Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 2006).
• Bilgin, N. (2014). Sosyal bilimlerde içerik analizi: Teknikler ve örnek çalışmalar (3. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Brown, F. L. ve Keefer L. A. (2020). Anti-natalism from an evolutionary psychological perspective. Evolutionary Psychological Science, 6(3), 283–291.
• Caldwell, J. C. (1978). A theory of fertility: From high plateau to destabilization. Population and Development Review, 4(4), 553-577.
• Coates, K. (2014). Anti-natalism: Rejectionist philosophy from Buddhism to Benatar. https://archive.org/details/antinatalismrejectionistphilosophyfrombuddhismtobenatarkencoates/page/n505/mode/2up
• Dalay Tez, Z. Ç. (2016). Ataerkil toplumda gönüllü çocuksuzluk: Türkiye’de ‘gönüllü çocuksuzluk’u seçen kadınlara dair algı ve yaklaşımlar (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi ). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• De Giraud, T. (2006). The art of guillotining procreators: An anti-natalist manifesto. https://theophiledegiraud.e-monsite.com/medias/files/antinatalist-manifesto-raw-translation-by-google-1.pdf
• Eke, N. P. (2020). Çocuksuzluk tercihinin söylemsel inşası (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1982). The changing value of children in Turkey. Honolulu: East West Center.
• Lesthaeghe, R. (1983). A century of demographic and cultural change in Western Europe: An exploration of underlying dimensions. Population and Development Review, 9(3), 411-435.
• Lesthaeghe, R. (2010). The unfolding story of the second demographic transition. Population and Development Review, 36(2), 211-251.
• Malthus, T. R. (1998). An essay on the principle of population. http://www.esp.org/books/malthus/population/malthus.pdf
• Morioka, M. (2021). What is antinatalism?: Definition, history and categories. The Review of Life Studies, 12, 1-39.
• Natalis. (t.b.). Online Latin Dictionary içinde. https://www.online-latin-dictionary.com/
• Önder Erol, P. (2018). Toplumsal değerler sistemleri olarak ailecilik ve bireyciliğin doğurganlık üzerine yansımaları. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(35), 871-893.
• Önder Erol, P. (2019). Population policy as a means for bio-politics: The cases of Romania and China. Khazar Journal of Humanities and Social Sciences, 22(1), 21-37.
• Özmen, C. Ö. (2018). Global disasters and personal responses in Ian McEwan’s Solar. Humanitas, 6(12), 1-9.
• Punch, K. F. (2005). Sosyal araştırmalara giriş: Nitel ve nicel yaklaşımlar. (D. Bayrak, H. B. Arslan ve Z. Akyüz, Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi. (Orijinal çalışma basım tarihi 1998).
• Rao, M. (1994). An imagined reality: Malthusianism, Neo-Malthusianism and population myth. Economic and Political Weekly, 29(5), 40-52.
• Reddit (2021). www.redditinc.com
• Rossolatos, G. (2018). Consuming antinatalism in social media: A discourse historical approach, interdiscursive readings in cultural consumer research. Interdiscursive readings in cultural consumer research içinde (s. 179-212). Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing.
• Salman Yıkmış, M. (2018). Pronatalist kültürde anne olmamak. Fe Dergi, 10(2), 85-97.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2020). Doğum istatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dogum-Istatistikleri-2020-37229
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2021). Doğum istatistikleri. Temel doğurganlık göstergeleri, 2001-2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Birth-Statistics-2021-45547#:~:text=Toplam%20do%C4%9Furganl%C4%B1k%20h%C4%B1z%C4%B1%2C%202001%20y%C4%B1l%C4%B1nda,10'un%20alt%C4%B1nda%20kald%C4%B1%C4%9F%C4%B1n%C4%B1%20g%C3%B6sterdi.
• Van de Kaa, D. J. (1987). Europe’s second demographic transition. Population Bulletin, 42(1), 3-57.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2000). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Zandbergen, J. R. (2020). Between iron skies and copper earth: Antinatalism and the death of god. Zygon, 56(2), 374-394.